شماره ۲۵۸۶ | ۱۴۰۱ يکشنبه ۹ مرداد
صفحه را ببند
ایستگاه پایانی در قاهره

42 سال پیش، برابر 8 مرداد 1359 خورشیدی، محمدرضا پهلوی، آخرین شاه ایران در مسجد رفاعی قاهره به خاک سپرده شد. شاه هنگام مرگ 61 سال داشت و سرطان غدد لنفاوی بعد از یک دوره طولانی بیماری او را 5 مرداد 1359 از پای درآورد. محمدرضا 37 سال سلطنت کرد و 26 دی سال 1357 در پی شدت گرفتن امواج توفنده انقلاب اسلامی برای همیشه از ایران رفت. وقتی هواپیمای سلطنتی حامل شاه و خانواده‌اش در شهر اسوان مصر فرود آمد، انور سادات رئیس‌جمهوری وقت این کشور کلیه تشریفات رسمی در استقبال از آنها را به جای آورد. شاه پس از یک هفته اقامت در مصر به دعوت ملک حسن شاه مراکش راهی این کشور شد. سادات و ملک حسن با این کار تا حدودی شرط رفاقت قدیم با شاه فراری از وطن را به جای آوردند، شاید کمی نیز امید به بازگشت او و آرام شدن فضای ایران داشتند، هرچند برخلاف مصر در مراکش دیگر خبری از استقبال رسمی نبود. محمدرضا و خانواده‌اش داخل کاخی در حومه پایتخت اسکان یافتند و این اقامت تا 67 روز بعد که دیگر تکلیف انقلاب اسلامی در ایران روشن شده بود ادامه یافت. طی این مدت رهبر کبیر انقلاب اسلامی از فرانسه به ایران بازگشته بود، انقلاب اسلامی به پیروزی رسیده بود، دولت موقت بر سر کار آمده بود، بسیاری از سران رژیم سابق اعدام شده بودند و صادق خلخالی حاکم شرع دادگاه انقلاب تحرکاتی را برای استرداد شاه کلید زده بود. در واقع هرچه سیر حوادث در ایران سرعتی سرسام‌آور داشت زمان برای پهلوی‌ها در مراکش به کندی می‌گذشت. اقامت طولانی مدت در مراکش مطلوب محمدرضا نبود اما هیچ کشور دیگری به پذیرایی از شاه خلع شده ایران تمایل نداشت. حتی سوئیس «بی‌طرف» نیز مایل نبود با پذیرفتن شاه، آینده روابط خود با نظام جدید ایران را به مخاطره بیندازد. تکلیف آمریکا هم که روشن بود و کاخ سفید به هیچ چیز جز آینده روابط با نظام جمهوری مستقر در ایران نمی‌اندیشید. نهایتا با دخالت تعدادی از میلیونرها و سیاستمداران آمریکایی، هواپیمای حامل شاه و خانواده‌اش 10 فروردین 1358 راهی جزیره باهاما شد. شاه دو ماه بعد به مکزیک رفت که اقامت 4 ماهه در این کشور با تشدید بیماری سرطان او همراه بود. تقاضا برای سفر درمانی به آمریکا پس از مدت‌ها دفع‌الوقت بالاخره مورد موافقت جیمی کارتر قرار گرفت. اما سفر شاه به نیویورک برای انجام عمل جراحی، عکس‌العمل سریع انقلابیون ایرانی را در پی داشت و تسخیر سفارت آمریکا در تهران یکی از تبعات آن بود. به این ترتیب عذر شاه از آمریکا خواسته شد و او به پاناما و سپس مصر رفت. قاهره برای آخرین شاه ایران ایستگاه پایانی بود که 5 مرداد 1359 با مرگ او به فرجام رسید.


تعداد بازدید :  71