پشت پرده ورود اتوبوس های دست دوم اروپایی به تهران
گزارش «شهروند» از جدال بر سر خرید اتوبوس کارکرده یا ورود اتوبوسهای تولید داخل به سیستم حمل و نقلی؛
چندی است جنجال بر سر خرید اتوبوس دست دوم در شهرداری تهران بالا گرفته است اما مخالفان و موافقان این اقدام مدیریت شهری چه می گویند و پشت پرده این جدال چیست؟
سیمین برادران- شهروندآنلاین؛ تصور کنید! هر روز ناچارید وقتتان را برای رسیدن یک اتوبوس خلوت به ایستگاه تلف کنید تا داخل کابین خود را جای دهید؛ البته به شرط اینکه از فشار جمعیت این اتوبوسها به ستوه نیایید. با اتوبوسسواری قید پروتکلهای کرونا را هم باید زد! هر روز هم اوضاع وخیمتر میشود، چرا که به سن این اتوبوسهای پرتردد افزوده میشود و علاوه بر کمبود اتوبوس و تحمل فشار جمعیت، به ایمن نبودن آنها هم باید شک کرد.
طبق گفته مسئولان امر، بیش از 600 دستگاه اتوبوس در تهران به علت نداشتن ایمنی متوقفاند. زمانی به برخی اتوبوسها بمبهای متحرک گفته میشد که منظور اتوبوسهای گازی و کپسولها بود. کپسولها طول عمری دارند که اگر سر آمده باشد، بمب متحرک خواهند بود؛ اما این همه ماجرا نیست. از دو هزار و 200 اتوبوس باقیمانده تهران، 700 اتوبوس دیگر هم زمینگیر شده و اکنون فقط با یکهزار و 500 اتوبوس جابهجایی شهروندان در تهران انجام میشود.
بر اساس ادعای مسئولان شهری، تهران نیاز به 7 هزار دستگاه اتوبوس دارد. این آمار بدین معناست که چیزی حدود 5 هزار دستگاه! کمبود اتوبوس در پایتخت وجود دارد. برخی از این اتوبوسها عمر 15 ساله دارند و نیازمند اورهال اساسیاند یا باید از سیستم ناوگان حمل و نقلی خارج شوند.
این وضعیت طی سالهای اخیر آنقدر سخت شد که مدیریت شهری تحت فرمان علیرضا زاکانی فکر خرید اتوبوس دست دوم از کشورهای اروپایی به سرش زد؛ اقدامی که حالا موافقان و مخالفان جدی هم دارد.
چرایی ورود اتوبوسهای کارکرده اروپایی به تهران
مجتبی شفیعی، معاون حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران در گفتوگو با خبرنگار «شهروند» عنوان میکند: «ما در دو فاز اورهال و توسعه خط ناوگان جدید در حال پیگیری و توسعه خطوط هستیم. برنامه امسال، اورهال 1400 دستگاه و خرید اتوبوس جدید است.
حدود 900 دستگاه از محل قرارداد وزارت کشور وارد ناوگان میشود که البته این رقم سهم شهرداری تهران است. از آنجایی که این قرارداد بیشتر شده است، سهم ما هم باید بیش از این باشد و امیدواریم سهمیه شهرداری تهران از 900 دستگاه به 1200 دستگاه برسد.»
معاون شهردار از یک ایده دیگر خبر میدهد و میگوید: «بناست برای واردات اتوبوس از دولت مجوز بگیریم و اتوبوسهای کمکارکرد اروپایی که استانداردهای زیستمحیطی و عملکردی دارند، وارد کنیم.
در حال حاضر واردات این اتوبوسها مراحل پایانی خود را در دولت طی میکند. بناست یکسری اتوبوسهای کارکرده به صورت موقت و اضطراری با حداقل شرایط قابل قبول، وارد ناوگان شود.
برای اینکه اتوبوسهای صفر وارد ناوگان شوند، دو سال زمان لازم است. با اینحال اتوبوسهای کارکرده قیمت مناسبتری دارند و ما کمبود جدی داریم.»
شفیعی در مورد هزینه اتوبوسهای کارکرده عنوان میکند: «هزینهای معادل هزینه تعمیر اتوبوسها باید پرداخت شود تا بتوانیم این اتوبوسهای کمکارکرد اروپایی را بیاوریم. آنها در دورهای دو ساله کار میکنند تا اتوبوسهای دیگر وارد شوند.
متخصصان فنی شرکت واحد از این اتوبوسها بازدید کردهاند و تصاویر آنها موجود است. این اتوبوسها با بهترین کیفیت، تولید و بازسازی شدهاند. متأسفانه در برخی از اخبار آمده است که این اتوبوسها در حال تعمیر هستند، اما باید تاکید کنم که این موضوع اصلا صحت ندارد. تمامی این اتوبوسها در اروپا اورهال (تعمیرات اساسی) شدهاند.»
معاون شهردار تهران معتقد است برای حل مقطعی مشکلات سیستم اتوبوسی شهر تهران باید از اتوبوسهای دست دوم کمک بگیریم تا 1200 اتوبوس تولید داخل به ناوگان وارد شود. اما این ایده مخالفان جدی دارد. کسانی که عنوان میکنند این اقدام شهرداری تهران بهصرفه نیست، همچنین شأن ایرانی اجازه چنین کاری را نمیدهد.
مصرفکننده عاقل وسیله نقلیه مناسب را از رده خارج نمیکند
سید جعفر هاشمی تشکری، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران با اشاره به بازدیدش از کارخانه بهمن، در خصوص وضعیت حمل و نقل عمومی میگوید: «طی بازدیدی که از کارخانه ماشینسازی بهمن داشتیم، رصد کردیم تا ببینیم چقدر آمادگی برای کمک به حمل و نقل عمومی وجود دارد. محصولاتی در بخش حمل و نقل عمومی ارائه شد و محصولات منطبق با نیازهای حمل و نقل شهری تولید کردهاند و به نمایش گذاشتند.
نمونههایی از اتوبوسهایی با کاربری شهری به نمایش گذاشتند که استاندارد یورو 5 هم دارد. راجع به قیمت صحبت خاصی نشد، ولی متناسب با نیازهایی که شهرداری تهران تقاضا کند، قیمتها ممکن است متفاوت باشد. تقریبا قیمت اتوبوسها به هم نزدیک است و ممکن است تفاوت زیادی با هم نداشته باشند.»
هاشمی تشکری مخالف جدی ورود اتوبوسهای دست دوم خارجی است و اظهار میکند: «هیچ مصرفکننده عاقلی وسیله نقلیهای را که شرایط آرمانی و مناسبی دارد، از رده خارج نمیکند. اینها وقتی قابلیتها و کارایی خود را از دست دادند و استانداردهای آنها کاهش پیدا میکند، اقدام به ورود این اتوبوسها میکنند، لذا اولین مساله این است که اتوبوسهای مذکور کارایی لازم را ندارند و نکته بعدی اینکه به دلیل کارکردی که دارند ممکن است حتی در ماههای اول سالم به نظر برسند، اما به دلیل استهلاکی که دارند خیلی زود به فرسودگی کامل میرسند.»
مرغ همسایه غاز است
این عضو شورای شهر تهران در مورد این مساله که کهنه خارجی بهتر از نو داخلی است، میگوید: «این افراد دچار خودتحقیری هستند. اتوبوسهای داخلی در تراز جهانی تولید میشوند و محصول ایرانی به بسیاری از کشورها صادر میشود و اینکه نو ما از کهنه آنها بدتر است، به تفکر دوستان و به عادت مرغ همسایه غاز است برمیگردد.
استانداردهایی که در کشور ماست، در حد استانداردهای کشورهای توسعهیافته است و ما جزو تولیدکنندگان خوب دنیا هستیم.»
رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در مورد قیمتهای این اتوبوسها نسبت به یکدیگر میگوید: «در مورد اینکه میخواهند اتوبوسهای خارجی را از کجا و با چه قیمتی بخرند، اطلاعی ندارم ولی شورای شهر اتوبوس کارکرده را تجویز نکرده است.
اورهال اتوبوسی ممکن است با 50 میلیون انجام شود، اما برای اتوبوسهای دوکابین که معادل دو اتوبوس هستند و گاهی دچار خسارتهای سنگین هستند تا یک میلیارد میتواند باشد و بسته به اینکه چه آسیبی دیده، متفاوت است، ضمن اینکه کسی تضمین نمیکند اتوبوسهای دست دوم مثل نو کار کند و در 10 سال اول نیاز به تعمیرات نداشته باشد.»
او ادامه میدهد: «موضوع نگهداری و تعمیرات وسایل موجود نکته مهمی است و کسی ادعا ندارد که وسیله نقلیه مانند کالای بیارزش است که به محض اینکه کهنه شد باید دور بیندازیم. این منطق درست نیست. تعمیرات بخشی از حوزه وسایل نقلیه است. اینکه میگویند به ازای هر اتوبوس نو میتوان دو تا وارد و دو تا اورهال کرد، فارغ از اینکه این ادعاها صحت دارد یا نه، باید بگویم این افراد در خصوص دوام آنها چقدر میتوانند ادعا کنند. اینکه یک اتوبوس نو را با چهار اتوبوس کهنه مقایسه کنیم باید ببینیم چقدر دوام دارد. باید کارشناسیتر به آنها توجه شود.»
اما موافقان ورود اتوبوسهای دست دوم چه میگویند؟
چارهای به جز ورود اتوبوسهای دست دوم نداریم
سید مهدی حسینی پویا، مدیرعامل سابق سازمان اتوبوسرانی مشهد در خصوص واردات اتوبوسهای دست دوم از کشورهای دیگر عنوان میکند: «این تصمیم مانند تصمیمات دیگر بستگی به شرایط روز اقتصادی کشور و شهرداریها دارد. مدیران میتوانند تصمیم خاص در زمان خاص بگیرند. با شرایط اقتصادی و اوضاع مالی شهرداری تهران و عقبماندگیهای گذشته، به لحاظ تعداد اتوبوسهای موجود در وضعیت خوبی قرار نداریم. شاید در این شرایط این تصمیم از این منظر درست باشد که بالاخره با پول کمتر تعداد بیشتری اتوبوس وارد چرخه ناوگان اتوبوسرانی شود. اما مخالفانی دارد و میگویند حق مردم کشور و تهران این نیست که بخواهیم بعد از سالها اتوبوس دست دوم بیاوریم و در شأن مردم نیست.»
او میگوید: «این تصمیم بستگی به شرایط دارد، برای تصمیمگیری مناسب باید در دل موضوع و کار قرار داشت. متاسفانه کار به جایی رسیده که به عنوان مسکن، شاید چارهای به جز وارد کردن اتوبوس دست دوم نداشته باشیم. اگر ما واقعا در این شرایط هیچ راهی نداشته باشیم، به نظر من به لحاظ اقتصادی موردی ندارد که اتوبوس دست دوم را در حد محدود وارد کنیم و در ناوگان شهری به کار بگیریم، چون این اتوبوسهای دست دوم قطعا از اتوبوسهای فعلی که در سطح شهر فعالیت میکنند به لحاظ کیفی و ایمنی بالاترند و برای شهروندان کارایی بهتری دارند.
اگر به یاد داشته باشید مدتی پیش یک اتوبوس ترمز برید و چندین ماشین را له و خطراتی برای شهروندان ایجاد کرد. اتوبوسهایی داریم که ایمنی و کولر و ظاهر زیبایی ندارند و فرسوده شدهاند. فکر میکنم عمر متوسط اتوبوسهای تهران 15 سال است و از این دید، شاید وارد کردن اتوبوسهای دست دوم خارجی بتواند راه حل مقطعی باشد.»
حسینی پویا در مورد اینکه واردات اتوبوسهای دست دوم خارجی نسبت به اورهال اتوبوسهای داخلی بهصرفه است یا نه معتقد است: «نمیتوانیم در خصوص همه اتوبوسها اینگونه نظر دهیم. برخی اتوبوسهای دوکابین موجود بدون شک اگر بازسازی و به ناوگان برگردانده شوند، مقرون بهصرفهتر است، اما این بازسازی برای برخی از اتوبوسها به لحاظ اقتصادی و زیستمحیطی مناسب نیست.»
قیمت هر اتوبوس صفر با 4 اتوبوس خارجی برابری میکند
مطهر محمدخانی، سخنگوی شهرداری تهران ضمن موافقت با واردات اتوبوسهای دست دوم خارجی عنوان میکند: «برخلاف آنچه متاسفانه عنوان میشود 50 اتوبوس وارد شده، اینگونه نیست و 250 اتوبوس خریداری شده و در بخش اول 50 اتوبوس وارد شده است. این اتوبوسها کاملا سالم، مناسب و دارای استانداردهای روز هستند که تنها برای رنگآمیزی منطبق با هویت بصری اتوبوسهای تهران، همچنین نصب دستگاه کارتخوان معطل ورود به خط هستند و هیچ مشکل دیگری ندارند. »
محمدخانی بیان میکند که با هزینه یک اتوبوس تولید داخل که البته اتوبوسهای داخلی مناسب و باکیفیت هستند، میتوانیم 4 اتوبوس چند سال استفادهشده خریداری کنیم که اتفاقا اینها کیفیت بالایی دارند، هیچ مشکلی از بابت کیفیت ساخت ندارند و کاملا سالم هستند. هر یک اتوبوس با 4 اتوبوس برابری میکند.
او میگوید: «حتما خرید از داخل داریم. این کار را هم انجام دادهایم و نزدیک به 1200 اتوبوس در قراردادهای مختلف از طریق دولت یا مستقیم از خودروسازان اتوبوسهای برقی یا سوخت فسیلی خریداری میکنیم، اما فاصله تعداد اتوبوسهای در حال فعالیت در خطوط با میزان اتوبوسهای مورد نیاز حمل و نقل عمومی و شهری زیاد است. به عنوان یک اقدام کوتاهمدت و مُسکن حتما نیاز است این خرید را انجام دهیم. با هیچ توجیهی نمیتوانیم مردم را معطل کنیم.»
محمدخانی ادامه میدهد: «خرید تولید داخل داریم، باید داشته باشیم و باید اتوبوسهای باکیفیت بخریم، ولی با این توجیهها و صحبتها نمیتوانیم مردم را معطل نگه داریم. این فاصله بسیار بزرگی که بین تعداد اتوبوسهای فعال و نیاز شهروندان تهرانی است باید به صورتی برطرف شود. اینها مشکل ما نیست. مشکلی است که در 5 سال اخیر اتفاق افتاده است.»
سخنگوی شهرداری تهران در خصوص تامین قطعات اتوبوسهای خارجی عنوان کرد: «اینگونه نیست. فروشنده تضمین قطعات را کرده است و اتوبوسها کیفیت بالا و استهلاک پایینی دارند.»
مردم در اتوبوسها له میشوند…
بر اساس اطلاعات یک منبع آگاه، متوسط قیمت هر اتوبوس تولید داخل 5 میلیارد تومان است که با کمبود 5 هزار دستگاه نیاز به تامین 25,000,000,000,000 تومان وجه رایج برای رفع مشکل سیستم حمل و نقلی اتوبوسی وجود دارد؛ رقمی که با وضعیت مالی مدیریت شهری تهران هرگز محقق نخواهد شد.
همچنین بخشی از اتوبوسهای تولید داخل آماده تحویل هستند ولی برای تولید سایر اتوبوسهای صفر فرصت 6 تا 9 ماهه نیاز است که کارخانههای مربوط 30 درصد هزینه را به عنوان پیشپرداخت اخذ میکنند. بر این اساس، با هزینه 30 درصد اتوبوسهای داخل میتوان دست دوم خارجی وارد کرد که زودتر از 9 ماه و بلافاصله وارد سیستم حمل و نقل عمومی میشوند. همچنین هزینه اورهال برخی از این اتوبوسها که از قضا ایمنی لازم را ندارد، با هزینه ورود اتوبوسهای دست دوم برابری میکند. شاید مجموعی از همه این ایدهها بتواند به داد وضعیت اسفناک حمل و نقلی پایتخت برسد. مردم در اتوبوسها له میشوند!
//انتهای پیام
چرا بیان نمی شه دقیقا چندسال کارکرد داشته اند؟ طوری می گویند چندسال کارکرد که انگار ۲-۳ سال بیشتر کار نکرده اند.