دانشگاه کلمبیا هرساله میزان شادی مردم کشورهای مختلف را اندازهگیری کرده و به رتبهبندی کشورها از نظر میزان شادی مردم آنها میپردازد. بر پایه آمار منتشرشده سال 2013 (1392خورشیدی) این دانشگاه از شادابی و نشاط اجتماعی، ایران در بین 156 کشور جهان رتبه 115 را دارد که به گفته کارشناسان، نسبت بهسال 2005 تا 2012 سیر کاهندهای داشته است.
سال 2012 اما آمار موسسه گالوپ که برای 124 کشور دنیا منتشر شد، مردم دانمارک توانستند برای چندمینبار عنوان شادترین مردم دنیا را به دست بیاورند. بعد از دانمارک کشورهای سوئد و کانادا رتبههای دوم و سوم را بهدست آوردهاند. رتبههای چهارم و پنجم هم متعلق به استرالیا و فنلاند بود. هرچند در ليست گالوپ نامي از كشورهاي ایران و برخی از کشورهای دیگر ازجمله قزاقستان، سوریه و سودان برده نشده بود و علت آن بهگفته موسسه گالوپ، نبود آمار مشخص از این کشورها ذکر شده است اما در نظرسنجي سال 2011 اين موسسه، ايران بين 155كشور رتبه هشتادو یکم را داشت. اين در حالي است كه در بین کشورهای منطقه، امارات متحده عربی در رتبه شانزدهم و قطر در رتبه هجدهم کشورهای شاد دنیا قرار دارند. درسال 2013 اما موسسه گالوپ گزارشی مبنیبر بررسی وضع خشنودی و خوشحالی در بین 138 کشور منتشر کرد که بنا بر این گزارش، عراق نخستین کشور غمگین جهان شناخته شده و پس از عراق، کشورهای ایران، مصر، یونان و سوریه به ترتیب بهعنوان ناشادترین کشورهای جهان معرفی شدهاند.
در نظرسنجی موسسه گالوپ، از افراد پرسیده بودند آیا در روز قبل از نظرسنجی، آنها احساس عصبانیت، فشار روحی، غم، درد جسمی و نگرانی داشتهاند یا خیر. پس از جمعبندی پاسخهای مثبت به این پرسشها، غمگینترین کشورهای جهان مشخص شدهاند. گالوپ در خبری که از این نظرسنجی منتشر کرده، به ایرانیان حق داده تا احساس شادی نکنند و از بیکاری، نرخ بالای تورم و تحریمهای جهانی بهعنوان دلایلی نام برده که از نظر این موسسه میتواند در احساس نکردن شادی مردم ایران موثر بوده باشند.
آنچه مشخص است، جامعه ايراني از بسترها و بنيانهاي لازم براي ابراز شادماني بهويژه به شکل گروهي و همگاني برخوردار نيست و علاوه بر اين شيوههاي شناخته شده و تعريف شده کمتري براي شادمانيهاي همگاني در کشور وجود دارد. ما میدانیم که شاد بودن جامعه موجب پیشرفت و توسعه اجتماعی شده و از بسیاری مسائل و بروز انواع آسیبهای جامعه پیشگیری میکند. شادکردن و شاد بودن جامعه موجب پیشرفت و توسعه اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و خانوادگی جامعه میشود، همچنین از بسیاری مسائل و بروز انواع آسیبهای جامعه، جرم و بزهکاری، طلاق، نابسامانی خانوادگی و سایر مسائل جلوگیری به عمل میآورد. شادیهای سالم در جامعه اختلالات روحی را کمتر کرده و میزان رغبت تحصیلی و دل بهکار دادن و تولید را افزایش میدهد.
شادمانی، یکی از احساسات ریشهای مثبت است که نقش تعیینکنندهای در تأمین سلامت فرد و جامعه ایفا میکند. شادی و نشاط از بنیادیترین خواستههای فطری و نیازهای روحی انسان است و تاثیرهای عمیقی بر سالمسازی و بهسازی جامعه دارد و از اینرو از دغدغههای همیشگی افراد و جوامع بوده است و برنامهریزان هر جامعهای به شکلهای مختلف بر آن هستند که شادی و نشاط را برای شهروندان به وجود آورند. ایجاد شادابی و نشاط فردی و اجتماعی افزون بر سلامت جسم و روان در افراد و جامعه، دستیابی به آرامش و رفاه و بازدهی بهتر و بیشتر را فراهم کرده و بهدلیل ویژگی مسریبودن احساس نشاط و شادی، پیوندهای فرد را با محیط و جامعه بیشتر میکند. احساس شادابی و نشاط در هر جامعه، گرایش و آمادگی شهروندان را برای خدمت و تلاش بیشتر در جهت دستیابی به رفاه و توسعه همهجانبه فراهم میکند.
شاید برای همین است که «جان راسکین» بهعنوان یک متفکر اجتماعی، بر این نکته تأکید میورزد که «ثروتمندترین کشور، آن است که بیشترین افراد شاداب و شرافتمند را زیر بال خود داشته باشد» و ارسطو میگوید: «شادابی بهترین چیزهاست و آن اندازه دارای اهمیت است که سایر چیزها برای رسیدن به آن است.»
«مایک آرگایل» روانشناس انگلیسی، در کتاب «روانشناسیشادی» مینویسد: شادی موهبتی است که ارزش آن برای کسی که دچار گرفتاریها و افسردگیهایی شده، بیشتر است. شادی موضوعی کاملا فردی نیست و تا حدی یکی از ویژگیهای جامعه و تابعی از عواملی است که بیشتر آنها در جمع نمود پیدا میکنند و از طرفی به احساسات مثبت فرد و رضایتخاطر از زندگی مربوط میشوند.
نباید فراموش کنیم شادي يك نياز اساسي براي انسان است، به همين خاطر اگر افراد در جامعه خود نتوانند اين نياز را برآورده كنند، رو به جوامع ديگري ميبرند و در نتيجه بهتدريج از فرهنگملي خود دور ميشوند و فرهنگ و ارزشهاي كشورهاي ديگر در اجتماع رواج مييابد كه در نتيجه اجتماع مسخ فرهنگي و دچار از خود بيگانگي ميشود كه زمينه بروز مشكلات بسياري را پديد ميآورد. نمونهاش جشنهای ولنتاین است که نمونه وارداتی غرب است و جمعی چشمبسته محتاج شادمانی این روز شدهاند و آن را رسمی جاودانه و ماندگار میپندارند! شادبودن جامعه یکی از عوامل موثر بر توسعه اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی است و باعث کاهش نابسامانیهای خانوادگی، افزایش میل و رغبت تحصیلی، دل به کار دادن و افزایش تولید میشود. ما میتوانیم شادی را بسازیم. البته اگر بخواهیم و بخواهند!