قبل از ورود به موضوع اصلی ابتدا لازم است وجه تمایز میان آیات «مكی» و «مدنی» را توضیح داده و نخست تعریفی از آنان داشته باشیم. آیات مكی به آیاتی گفته می‌شوند كه قبل از هجرت پیامبر(ص) و در مكه به آن حضرت نازل شده‌اند و آیات مدنی به آن دسته از آیات اطلاق می‌شوند كه نزولشان بعد از هجرت پیامبر(ص) از مكه به مدینه رخ داده است. حال می‌پردازیم به این كه چگونه می‌توان آیات مكی و مدنی را از هم تشخیص داد. الف) آیاتی كه موضوع بحث آنها مبارزه با مشركین و دعوت مردم به عبودیت پروردگار متعال است در مكه نازل شده‌اند. ب) آیاتی كه در آن سخن از بت‌پرستی است، همچون سوره قُلْ یا أَیهَا الْكَافِرونَ، لَا أَعْبُدُ مَا تَعْبُدُونَ. ج) در خصوص معاد و منكرین آن، در بسیاری از آیات مکی سخن به میان آمده است. د) آیاتی كه در خصوص معجزه بودن قرآن و آوردن دلیل بر حقانیت دعوت پیامبر(ص) آمده است جملگی در مكه نازل شده‌اند. در ابتدای ظهور دین آسمانی اسلام، بسیاری از كافران از پیامبر(ص) تقاضای آوردن معجزه می‌كردند و این درخواست‌ها در شرایطی كه دین اسلام روزهای نخستین تولدش را می‌گذراند، طبیعی بود. اما پس از هجرت به مدینه، دیگر افكار مردم حول داعیه حق یا ناحق بودن اسلام نمی‌گشت و موضوعات دیگری انگیزه می‌شد تا مسائلی را با پیامبر(ص) مطرح كنند كه به جای خود ذكر می‌شود. ه) آیاتی كه بحث از اصول اخلاقی دارند. هر مكتب و دینی در نخستین روزهای ظهور، جهان‌بینی و نوع نگرش به دنیای اطراف را از دید خود مطرح می‌سازد. کما این که مسیحیت و ظهور حركت عیسی مسیح(ع) نیز با توجه به شرایط محیطی و زمانی ایشان ظهور و بروز یافت. دین مبین اسلام هم به شكل جامع‌تری اصول و ایدئولوژی توحیدی خود را بیان کرده است. حال بیان این طرز نگرش می‌بایست با پایه‌ریزی دین در سرزمین عربستان و مهد اسلام یعنی شهر مكه توأما صورت می‌گرفت. پس در نهایت آیاتی كه در خصوص اصول و موازین اخلاقی بحث دارند در مكه نازل شده‌اند. (سید احمد هاشمی‌نژاد)