شهروند| بروز بحران مالی جهانی در سال 2008، باعث گرایش کشورهای مختلف به رویکرد جدیدی در ساختار تجارت بینالمللی شد. کشورهایی که قبلا از ارزهای رایج و جهان روا مانند دلار و یورو در مبادلات خود استفاده میکردند، روش جدیدی را برگزیدند که به «پیمان پولی دوجانبه» معروف شده است. در این رویکرد جدید، تجارت با استفاده از پولهای محلی انجام میشود. یعنی به جای استفاده از یک پول واسط مانند دلار و یورو، از پول کشورهای مبدأ و مقصد تجارت استفاده میشود و دیگر دلار واسط تجاری نیست. فرض کنید دو کشور ایران و کرهجنوبی با هدف تسهیل تجارت میخواهند ارز واسط یعنی دلار را حذف کرده و از پیمان پولی دوجانبه استفاده کنند. بانک مرکزی دو کشور وارد مذاکره با یکدیگر شده و قرارداد پیمان پولی دوجانبه امضا میکنند. ابتدا کرهجنوبی یک حساب ریالی نزد بانک مرکزی ایران افتتاح میکند. ریال درون این حساب متعلق به کرهجنوبی است. سپس، ایران یک حساب به «وون» نزد بانک مرکزی کرهجنوبی افتتاح میکند که مبالغ درون این حساب به وون و متعلق به ایران است. دو بانک مرکزی نسبت ریال به وون را برای یکدیگر تضمین میکنند که در این دوره مالی، ارزها را به قیمت توافق شده خریداری خواهند کرد. بانک مرکزی ایران، مبلغ توافق شدهای را به حساب ریالی واریز میکند. بانک مرکزی کرهجنوبی نیز همین روال را طی میکند. آنگاه دو بانک تجاری در دو کشور بهعنوان عامل انتخاب میشوند.
اکنون تاجر ایرانی میخواهد از کرهجنوبی کالا وارد کند. به تاجر کرهای سفارش خرید میدهد. تاجر کرهای پیش فاکتور را به وون برای تاجر ایرانی ارسال میکند. تاجر ایرانی ریال در اختیار دارد، اما باید به تاجر کرهای وون بپردازد. بنابراین، مبلغ قرارداد را به بانک تجاری ایرانی واریز میکند. بانک تجاری ایرانی، این مبلغ را به حساب ریالی نزد بانک مرکزی واریز میکند.
بانک مرکزی ایران به کرهجنوبی اطلاع میدهد که مبلغ قرارداد به ریال، واریز شده است. بانک مرکزی کرهجنوبی نیز معادل مبلغ قرارداد را به وون به بانک تجاری کرهای میدهد تا به حساب تاجر کرهای واریز کند. با تأیید دریافت مبلغ قرارداد توسط بانک تجاری کرهای، کالا به ایران ارسال میشود و در اختیار تاجر ایرانی قرار میگیرد. مشابه همین فرآیند نیز در مورد صادرات کالا از ایران به کرهجنوبی اتفاق میافتد. در پایان دوره، بانکهای مرکزی میخواهند حساب ریال و وون را تسویه کند. این تسویه میتواند از طریق طلا یا دیگر داراییهای ارزشمند صورت گیرد. چنانچه اجرای این راهکار با کشورهای دیگری نیز توسعه یابد، تسویهحسابها در پایان دوره با سهولت بیشتری انجام میشود. ایران سالانه مبلغ 85میلیارد ریال به کرهجنوبی بدهکار است، کرهجنوبی مبلغ 9میلیارد وون به عراق و عراق نیز مبلغ 5میلیارد دینار به ایران بدهکار است. 3 کشور وارد فرآیند تسویه سهجانبه میشوند و بدهی ایران به کرهجنوبی تسویه میشود. ایران به روسیه 77میلیارد ریال بدهکار است، روسیه مبلغ 128میلیارد روبل به چین و چین نیز مبلغ 72میلیارد یوآن به ایران بدهکار است که با تسویه ارزی بدهی ایران به روسیه نیز صفر میشود.