شهروندآنلاین: درگذشت ایرج پزشکزاد، طنزپرداز و خالق «دایی جان ناپلئون» در فضای رسانهای و مجازی بازتاب گستردهای داشته. این در حالی است که این نویسنده ۹۴ ساله تمام سالهای اخیر را دور از فضای فرهنگی و رسانهای ایران بود و در نهایت هم در آمریکا از دنیا رفت.
پزشکزاد که نویسندگی را اوایل دهه ۱۳۳۰ با نوشتن داستان کوتاه برای مجلهها و برگردان آثار نویسندگان نامدار دنیای ادبیات چون ولتر، مولیر و چند رمان تاریخی آغاز کرده بود؛ بیشتر بهخاطر رمان طنزآمیز «دایی جان ناپلئون» شناخته شده و محبوب بود. این رمان که ناصر تقوایی نیز بر اساس آن یکی از محبوبترین سریالهای تاریخ تلویزیون ایران را جلوی دوربین برده، در تمام سالهای انتشارش (چه رسمی و چه غیررسمی) یکی از پرفروشترین آثار بازار کتاب ایران بوده و در نظرسنجیهای بسیاری نیز عنوان بهترین رمان طنزآمیز ادبیات معاصر ایران را بهدست آورده است.
ایرج پزشکزاد که سالهای بعد از انقلاب را در فرانسه و آمریکا زندگی میکرد، بارها گفته بود «آرزومندم که بتوانم برگردم به ایران. چون در تمام عمرم به هیچکس اهانت نکردهام.»
علاوه بر رمان «دایی جان ناپلئون» که معروفترین اثر داستانی پزشکزاد در ایران شناخته میشود، این نویسنده که در دورههایی به عنوان قاضی دادگستری و دیپلمات وزارت امور خارجه نیز فعالیت کرده بود، آثاری مانند «ماشااللهخان در بارگاه هارونالرشید» و «حاج مَم جعفر در پاریس» را نیز در کارنامه داشت.
«بوبول» (طنزیات اجتماعی)، «آسمون ریسمون» (طنزیات ادبی)، «ادب مرد به ز دولت اوست تحریر شد» (نمایشنامه)، «انترناسیونال بچهپرروها» (طنزیات سیاسی)، «شهر فرنگ از همه رنگ» (طنزیات سیاسی و اجتماعی)، «خانواده نیکاختر» (رمان)، «رستمصولتان» (طنزیات اجتماعی)، «گلگشت خاطرات» (طنزیات اجتماعی)، «پسر حاجی باباجان» (نمایشنامه)، «به یاد یار و دیار»(خاطرات) و «بلیط خانعمو» (نمایشنامه) از جمله دیگر آثار بهجامانده از او هستند.
ترجمه کتابهای «روزولت» نوشته سارا دلانو روزولت، «ملک مقرب در جمع شیاطین»، «دختر گرجی»، «زندانی کازابلانکا» و «ماروا» نوشته موریس دوکبرا، «دزیره» اثر آن ماری سلینکو، «افسونگران دریا» نوشته آلفرد ماشار، «جمیله» از هانری بوردو، «عدالت اجرا شده است» از ژان مکر، «دو سرنوشت» از ویلکی کالینز، «فردا گریه خواهم کرد» نوشته لیلیان راث و «شوایک سرباز پاکدل» از یاروسلاو هاشک کارنامه فرهنگی پزشکزاد را وزینتر کرده است.
انتشارات فرهنگ معاصر که ناشر رسمی کتابهای ایرج پزشکزاد در ایران بوده، بعد از تایید خبر درگذشت این نویسنده، در تماس با ایسنا این نویسنده را «یک نویسنده هفتهزار ساله» نامید. «عالیجنابی که تلخترینها را در شیرینی کلامش شربتی میکرد، پزشکی که ییمرثیه علاج درد میکرد، زندگی را ستایش میکرد، رنجها را به استهزا میگرفت و با سلاح شادمانی به جنگ سیاهی میرفت.»