براساس آمارهای رسمی، کشورهای دانمارک، سوئد، بلژیک و فنلاند به ترتیب کشورهایی هستند که در آنها میزان درآمد مالیاتی Tax Revenue از نظر درصدی که از مجموع تولید ناخالص داخلی GDP کشور تشکیل میدهد، بیشترین میزان در دنیاست. در کشور دانمارک این نسبت 48.2درصد از تولید ناخالص داخلی کشور است، در سوئد 47.1 درصد، در بلژیک 44.3درصد و در فنلاند 43.1 درصد.کشورهای ایتالیا، اتریش و فرانسه (42.8درصد) و نروژ (42.2 درصد) به ترتیب در ردههای بعدی این فهرست قرار دارند.
در سوئد میزان مالیات پرداختی شخصی افراد از محل درآمد در کمترین حالت خود 29درصد میتواند باشد ولی براساس آخرین شاخصها در سال 2011 میلادی، افرادی که درآمدی بالاتر از 383,000 و کمتر از 548,300 کرون در سال داشته باشند، 50درصد و بالاتر از 548,300 کرون در سال، 55درصد از حقوق دریافتی خود را بهعنوان مالیات بر درآمد به دولت پرداخت میکنند. میزان مالیات بر درآمد با توجه به میزان درآمد ماهانه، موقعیت جغرافیایی محل زندگی افراد، وضعیت تاهل، شرایط و مدت قرارداد کاری و خیلی موارد دیگر متغیر میتواند باشد اما از آنجایی که بیشتر مردم درآمد متوسطی کمتر از 383,000 کرون درسال دارند، میتوان میزان متوسطی معادل 33درصد را جهت متوسط مالیات بر درآمد پرداختی برای مردم سوئد در نظر گرفت. اما هدف ما از ارایه آمار و ارقام تنها اشاره به سطح مالیات بر درآمد پرداختی مردم در سوئد نیست بلکه میخواهیم سطح برخورداری مردم از مزایا و تسهیلات اجتماعی و رفاهی حاصل از مالیاتهای پرداختی را کمی با هم قیاس کنیم.
اگر از بیشتر مردم سوئد بپرسید که از میزان مالیات پرداختی خود به دولت راضی هستند یا خیر معمولا پاسخهای مثبت بیشتری میشنوید. این بیشتر بهخاطر آن است که مالیات پرداختی مردم در قالب تسهیلات اجتماعی و رفاهی به مردم در اشکال مختلف بازخورد داده میشود. برخی از مستندات بر این مدعا را در ادامه مرور میکنیم.
برخی از مزایای اجتماعی و رفاهی حاصل از مالیات پرداختی مردم در سوئد
حقوق کودکان
پرداخت کمک هزینه ماهیانه بلاعوض ویژه کودکان(بان بیدراگ) به میزان 1050 کرون در ماه برای هر فرزند تا 16 سالگی
هر زوج یا والدینی که در سوئد دارای فرزند باشند و در جایی مشغول بکار باشند،این حق را دارند که مجموعا (زن و شوهر با همدیگر) از 480 روز مرخصی با حقوق درسال بهرهمند شوند. برای 390 روز آنها 80درصد از حقوق اصلی خود را دریافت میکنند و برای
80 روز باقیمانده در هر روز 180 کرون (تقریبا 20 یورو) از سوی دولت به آنها پرداخت میشود. سقف مبلغ پرداختی در 390 روز اول مرخصی 440,000 کرون درسال (49,000 یورو در سال) است.
در حالت تئوری و پیشفرض، این امکان بهصورت 50-50 برای زن و شوهر متصور شده است ولی در عمل این خود زن و شوهر هستند که تصمیم میگیرند چگونه و به چه ترتیب از این 480 روز در سال برای تربیت و نگهداری از فرزندان خود در خانه استفاده کنند.
قابلتوجه است که بدانید بهطور نمونه در کشور انگلستان والدین میتوانند تنها حداکثر تا 2 هفته از مزایای Parental leave استفاده کنند و مدت زمان بیشتر از این بستگی به رضایت خود کارفرما دارد. در سوئد حتی والدین میتوانند یک تا دو ساعت از ساعات کاری خود را درصورت لزوم برای رفتن و گرفتن فرزندان خود از مهدکودک اختصاص دهند و این زمان جزو ساعات کاری آنها محاسبه خواهد شد درحالیکه در اغلب کشورهای اروپایی این زمان جزو ساعات مرخصی بدون حقوق فرد محسوب میشود.
بهداشت و درمان
خدمات درمانی و بهداشتی Health Care «رایگان» برای تمامی شهروندان و تمامی افرادی که در سوئد با اقامت قانونی زندگی میکنند.همچنین پرداخت نسخههای دارویی به داروخانهها تا سقف 1800 کرون درسال توسط شخص بیمار انجام میشود ولی برای مبالغ بالاتر کاملا رایگان خواهد بود.برای هزینه معاینات پزشکی هم شخص بیمار تا سقف 800 کرون را خودش میپردازد و برای مبالغ بالاتر بهصورت رایگان از تمامی خدمات پزشکی شامل معاینه،آزمایشات پزشکی،عمل جراحی، بستری شدن و... استفاده خواهد کرد. همچنین مبلغ معاینه پرداختی بیمار در هر نوبت که معمولا مبلغی بین 150 تا 200 کرون است شامل تمامی خدمات پزشکی نامبرده شده در بالا نیز میشود. در ضمن تمامی بیماران اورژانسی بدون پرداخت هزینهای ابتدا در مراکز درمانی بستری و مداوا میشوند و پس از بهبودی کامل و مراجعه به خانه و بسته به شرایط اقتصادیشان در صورتی که مشمول بدهکاری به بیمارستان شوند (بهطور مثال هزینه آمبولانس را پرداخت نکرده باشند)،هزینه پرداخت نشده را بهصورت قسطی و ماهیانه پرداخت میکنند.
بنابراین و رویهم رفته، در هر یکسال در صورتی که بیمار شوید، در هر صورت مبلغی بیشتر از 800 کرون برای معاینات پزشکی و 1800 کرون برای داروها نخواهید پرداخت. در حال حاضر، خدمات دندانپزشکی برای عموم رایگان نیست ولی بحثهایی در پارلمان سوئد برای اضافهشدن آن به خدمات رفاهی رایگان درحال انجام است ولی با این حال خدمات دندانپزشکی برای تمامی کودکان تا 18 سالگی «کاملا رایگان» است.
بیمه بیکاری
پرداخت تا 80درصد حقوق ماهیانه در
200 روز نخست از دوره بیکاری درصورتی که در سوئد کار کرده باشید و پس از مدتی بیکار شوید. این
مبلغ برای هر روز در 200 روز نخست دوره بیکاری، 680 کرون و برای 100 روز اضافهتر تا 70درصد از حقوق ماهیانه قابل پرداخت است. برای دریافت چنین خدماتی، شما باید در سوئد حداقل یکسال کار کرده باشید و همچنین عضو یکی از
33 صندوق بیمه بیکاری کشور بوده باشید که معمولا در سوئد همه افراد شاغل عضو یکی از آنها هستند.توجه داشته باشید که شما در هر ماه بسته به نوع شغلتان در سوئد، مبلغی به صندوق بیمه بیکاری که در سوئد به آن «آکاسان» گفته میشود پرداخت میکنید. بهطور نمونه، اگر آموزگار هستید 166 کرون در ماه یا اگر در مشاغل ساختمانی کار میکنید 311 کرون در ماه برای بیمه بیکاری پرداخت میکنید که البته در مقایسه با حقوق ماهیانه دریافتی شما مبلغی بسیار ناچیز است. مبلغی که بیمه بیکاری برای شما تعیین میکند بسته به میزان خطرپذیری نوع شغلتان تعیین میشود.
اگر هم در زمانی که در سوئد کار میکردید عضو هیچکدام از صندوقهای بیمه بیکاری نشده باشید و پس از مدتی بیکار شوید، در صورتی که شهروند سوئدی باشید میتوانید در 300 روز نخست در صورتی که تمام وقت کار کرده باشید، در هر روز 320 کرون از دولت دریافت کنید و در صورتی هم که کار قبلیتان نیمهوقت بوده باشد،160 کرون در هر روز از مدت دوره بیکاریتان دریافت کنید. در تمامی طول مدت دوره بیکاری، شما باید نشان دهید که فعالانه به دنبال کار جدید هستید و اگر از سوی دولت به شما یک شغل جدید پیشنهاد شود و آن را به هر دلیلی نپذیرید، 25درصد از مزایای دریافتی شما برای 40 روز کسر میشود و اگر تا 3 پیشنهاد کاری را نپذیرید، کل مزایا و تسهیلات ارایه شده از سوی بیمه بیکاری قطع میشود که معمولا چنین موردی کمتر اتفاق میافتد ولی اگر به هر دلیلی چنین موقعیتی پیش آید و شما نتوانید پس از گذشت 300 روز از زمان بیکاریتان کار جدیدی پیدا کنید، در یک دوره آموزشی اجباری شغلیابی شرکت داده می شوید و البته در طول این دوره باز هم از 65درصد از حقوق ماهیانه خود بهرهمند خواهید شد.
بارداری
اگر شما بهعنوان یک خانم در سوئد کار کنید و باردار شوید، شما مجاز هستید تا یکسال از مرخصی با حقوق استفاده کنید و همچنین ممکن است بتوانید از کمک هزینه دولتی تا 39 هفته صرفنظر از اینکه چه مدت مشغول به کار بودهاید استفاده کنید. علاوه بر اینها، شوهر شما نیز تا
دو هفته تمام میتواند از مرخصی با حقوق بهره ببرد و در زمان زایمان و پس از آن در کنار شما باشد.
تحصیل
سیستم تحصیلی کاملا «رایگان» برای تمامی افرادی که شهروند سوئد هستند و همچنین برای تمامی شهروندان کشورهای اتحادیه اروپا که برای ادامه تحصیل به سوئد میآیند. این سامانه برای تمامی افرادی که از خارج از اتحادیه اروپا هم به سوئد آمده بودند تا پاییز سال 2011 میلادی هم کاملا رایگان بود.
حملونقل عمومی
سیستم حملونقل منظم و سر وقت (اتوبوس، قطار، تراموا و هواپیما) و شرایط بسیار مساعد (ارزان و آسان) برای استفاده از دوچرخه بهعنوان بهترین وسیله برای حملونقل درون شهری
بازنشستگی
سن بازنشستگی در سوئد بهطور معمول 65سال است ولی شما میتوانید به دلیل بیماری یا معلولیت در 61 سالگی هم اعلام بازنشستگی پیش از موعد داشته باشید. پرداخت حقوق بازنشستگی در سوئد به سن و میزان درآمدتان در زمان کار بستگی دارد. درآمد بیشتر مساوی است با حقوق بازنشستگی بیشتر.
بهطور نمونه، اگر حقوق ماهیانه شما در سوئد 260,000 کرون درسال باشد، 55درصد از آن را در سن بازنشستگی بهعنوان حقوق بازنشستگی دریافت میکنید اما بهطور معمول 90درصد از سوئدیها 15درصد از خدمات بازنشستگی حرفهای استفاده میکنند که براساس آن 15درصد از حقوق خود را به صندوق بازنشستگی خود واریز میکنند تا در زمان بازنشستگی در حدود 70درصد از حقوق خود را دریافت کنند.
همچنین اگر به اندازه کافی برای بازنشسته شدن کار نکرده باشید، مبلغ حداقلی برای پرداخت وجود دارد که برای افراد متاهل 6381 کرون در ماه و برای افراد مجرد 7153 کرون در ماه تعیین شده است.
نکتههای خانوادگی
- مساوات یعنی اینکه زن و مرد باید از امکانات، حق و حقوق و وظایف یکسان در کلیه شئونات زندگی برخوردار باشند.
- برای خانواده در سوئد قوانین ویژهای وجود دارد. بهطور مثال، مقررات مربوط به ازدواج و روابط میان کودکان و والدین وجود دارد.
- سوئد کنوانسیون کودک سازمان ملل را درمورد حق و حقوق کودک امضاء کرده است. کنوانسیون کودک از این قرار است که کلیه کودکان دارای حق و حقوق و ارزش یکسان بوده و هیچ کودکی نباید
مورد تبعیض واقع شود.
- سرپرستیمشترک یعنی والدین با هم مسئولیت تصمیمگیری درمورد مسائل کودک را برعهده دارند. سرپرستیانحصاری یعنی فقط یکی از والدین مسئولیت قضایی کودک را برعهده دارد.
- کلیه کودکان از حق تماس فردی و منظم با هردو والدین خود برخوردارند که به حق معاشرت موسوم است.
- والدین مشترکا مسئولیت امرارمعاش فرزند خودرا، حتی پس از جدایی برعهده دارند. اگر یک کودک نزد یکی از والدین زندگی کند، والد/ والده دیگر باید کمکهزینه نفقه (underhållsbidrag) پرداخت کند.
- ارتکاب جرم در روابط نزدیک یعنی جرمی که توسط یکی از شرکای زندگی، والدین، خواهران یا برادران یا سایر خویشاوندان به آن مرتکب میشوند. مثلا ممکن است جرم در رابطه با خشونت جسمانی، روحی و... باشد.
- اگر کسی مورد خشونت قرار بگیرد، شکایت به پلیس مهم است.
- تنبیه کودکان در سوئد در سال
1979 ممنوع شد. یعنی تنبیه جسمانی کودک بهمنظور تربیتکردن وی ممنوع است.
- اگر اداره خدمات اجتماعی اطلاع پیدا کند که ممکن است کودکی در معرض خطر واقع شود باید تحقیقات درمورد وضع کودک و خانواده وی آغاز کند و تشخیص دهد چه کمکی لازم است.
- انواع مختلفی از کمک و حمایت برای بزرگسالان و کودکانی که در معرض خشونت و تهدید قرار میگیرند، وجود دارد.
- کودکان بین یک تا 5 سال که والدینشان به کار یا تحصیل اشتغال دارند میتوانند به کودکستان یا مهدکودک خانگی بروند.
- کودکستانها و مهدهایکودک خانگی همراه با والدین کار میکنند. والدین و کارکنان میتوانند در جلسات پیشرفت کودک و جلسات والدین با یکدیگر ملاقات کرده و درمورد وضع پیشرفت کودک باهم صحبت کنند.
- دبستان و دوره راهنمایی 9سال و برای کلیه کودکان اجباری است. وقتی کودک به
7 سالگی تمام برسد، باید تحصیلات مقدماتی خود را شروع کند.
- کودکان بین 6 تا 12سال میتوانند پس از مدرسه به خانه اوقاتفراغت (fritidshem) بروند مشروط بر آن که والدینشان به کار یا تحصیل اشتغال داشته باشند.
- برای نوجوانانی که تحصیلات ابتدایی و راهنمایی خود را بهپایان رسانده باشند، دبیرستان وجود دارد. دورههای دبیرستانی 3 ساله هستند.
- مدرسه کودکان دارای نیازهای ویژه (särskolan) مدرسهای است که کودکان و نوجوانان دارای معلولیتروحی به آن میروند تا از آموزش سازگار با نیازهای خود بهرهمند شوند.
- کودکان و نوجوانانی که در خانه
بهزبان دیگری غیر از سوئدی تکلم میکنند، میتوانند آموزش زبانمادری
دریافت کنند. فراگیری زبانمادری برای کودک مهم است تا بتواند آسانتر پیشرفت کند و زبان سوئدی را نیز بیاموزد.
- مدارس بهمنظور مشارکت والدین
در امر تحصیل کودک، جلسات والدین و گفتوگو در زمینه پیشرفت کودک
برگزار میکنند.