حجت‌الاسلام سید احمد هاشمی‌نژاد| در این مقال نشانه‌های شناخت آیات مدنی را با شما در میان می‌گذاریم. الف) آیات مربوط به منافقین: بعد از هجرت پیامبر به مدینه، به طور رسمی این شهر پایگاه اسلام قرار گرفت، تبلیغ دین از مرحله ترویج مخفی خارج شد و ایشان علنا مردم دیار عربستان و دیگر ولایات را به اسلام دعوت می‌كردند. این میان اگر كسی قصد عناد با دین را می‌داشت - كه بسیاری داشتند - به جهت ترس از عواقب كار مجبور بودند به طور مخفی و تحت لوای دوست وارد عمل شوند و آیاتی كه در خصوص منافقین و توطئه‌های آنان آمده، مخصوص مدینه بوده است. ب) آیات مربوط به اهل كتاب (یهود و نصارا). ج) آیات مربوط به تشكیل حكومت اسلامی: مكه، نوجوانی اسلام و مرحله طفولیت این دین آسمانی را شاهد بود و هنوز ایفای نقش پیامبر و مسلمین ایجاب نمی‌كرد كه به فكر حكومت و تشكیل دولت باشد، چرا كه هنوز قدرت سیاسی در دست كافران بود و می‌بایست دعوت مخفیانه صورت می‌گرفت. اندیشه ایجاد حكومت اسلامی زمانی به جاست كه پایه‌های مكتب محكم شده باشد و این شرایط در مدینه مهیا شد. د) آیات مربوط به جهاد و جزیه، خمس و زكات: این احکام از مسایل مطرح در مدینه بوده است و برای جلوگیری از اشتباه و خطا به منظور رسیدن به كمال مطلوب می‌بایست به نحوی راه صحیح پیش پای مومنین قرار می‌گرفت. این راه از طریق وحی و توسط پیامبر پیش روی آنان قرار داده شد و مدینه به واسطه شرایط مكانی و زمانی محل نزول قرآن بود. در خاتمه این مبحث بجاست كسی كه مدعی مسلمانی است، نكاتی ریز از دین و كتاب آسمانی‌اش قرآن را بداند. مانند این كه نخستین و آخرین سوره‌ای كه به پیامبر نازل شده كدامند؟ نخستین آیه بر اساس نظر علما و متخصصین علوم قرآنی همان 5 آیه‌ای است كه اول سوره «اقراء بسم ربك» در غار حرا بر پیامبر نازل شد و بعثت از همان زمان آغاز گردید. همچنین نخستین سوره كامل كه پیامبر از جانب خدای متعال دریافت كرد سوره «الحمدالله رب‌‌العالمین» است و آخرین سوره «اذا جاء نصرالله...».