خیابان صد سال تنهایی، گذر شاهنامه، کوچه دن آرام…

پولاد امین، شهروندآنلاین: حدود دو سال پیش روزنامه شهروند در گزارشی با تیتر «روستایی با نام شاهکارهای ادبی جهان» از یک روستای کردنشین نوشته بود که کوچه‌هایش نام‌های عجیب و جذابی چون گلستان، بوستان، شاهنامه، شازده کوچولو، صد سال تنهایی، کیمیاگر، دن آرام و دالان سبز داشتند. حالا حدود دو سال بعد از انتشار آن گزارش، توجه «پائولو کوئیلو» نویسنده شناخته‌شده برزیلی نیز به این روستا جلب شده است.

کیمیاگر ادبیات

«پائولو کوئیلو» خالق رمان «کیمیاگر» که بسیاری از آثارش در ایران ترجمه شده و پرخواننده بوده‌اند، با انتشار عکس تابلوهای نامگذاری کوچه‌های روستایی در استان همدان در پیج شخصی خود در اینستاگرام نوشته: «ابتکار کتابخوان‌ها و عاشقان ادبیات به روستای تاج‌آباد موقعیتی منحصربه‌فرد بخشیده و این روستا را در منطقه مطرح کرده است. کوچه‌های این روستا همه با شاهکارهای ادبیات جهان نامگذاری شده‌اند».

دالان‌هایی به سوی بهشت

بر پیشانی کوچه‌های روستای کردنشین رسول‌آباد یا «تاج‌آباد سفلی» که در 25 کیلومتری مسیر اصلی همدان-کرمانشاه در حاشیه ‌منطقه شکار ممنوع آلمابلاغ واقع شده، نام شاهکارهای بزرگی به قلم شماری از بزرگ‌ترین نویسندگان و متفکران تاریخ به چشم می‌خورد. آثاری مانند گلستان و بوستان سعدی، شاهنامه فردوسی، شازده کوچولوی آنتوان دو سنت اگزوپری، صد سال تنهایی گابریل گارسیا مارکز، کیمیاگر پائولو کوئیلو، دن آرام شولوخوف و دالان سبز استفان کینگ- که با توجه به ویژگی هر کوچه و محله انتخاب و در تابلو‌های آبی به زبان‌های فارسی، انگلیسی و کُردی نوشته شده‌اند. ابتکاری که باعث شده نام روستای تاج‌آباد یا رسول‌آباد در محافل و مجامع و رسانه‌های ادبی بر سر زبان بیفتد.

مسیر سبز

عرصه فرهنگ عرصه پرخطری است و نامگذاری کوچه و خیابان به اسامی آثار و نویسندگان مختلف به آسانی می‌تواند حاشیه‌ساز و جنجالی شود. هنوز فراموش نکرده‌ایم اتفاقاتی را که اخیرا بعد از نامگذاری خیابانی فرعی به نام استاد محمدرضا شجریان رخ داد -و جنجال‌هایی که به وجود آورد. نکته جالب اما اینکه نام کوچه‌های روستای تاج‌آباد نه تنها حاشیه‌ای موجب نشده که باعث شده این کوچه‌های بی‌نام و نشان به نوعی شهرت ملی و البته بعد از پست پائولو کوئیلو هم احتمالا به شهرت جهانی برسند. اتفاقی که نشان از هوشمندی انتخاب‌کنندگان نام‌ها دارد.

روستای کتاب‌دوست

قباد یاری که در دوره اول شورای روستا به عنوان دهیار آغازگر روند ترویج کتابخوانی در این روستای کردنشین بوده، در گفت‌وگو با «شهروند» ضمن اشاره به تلاش‌های طاقت‌فرسایی که برای ایجاد یک کتابخانه و دعوت از فعالان عرصه کتاب و ادبیات به روستای تاج‌آباد به عمل آمده، روند نامگذاری کوچه‌های روستا را چنین توضیح می‌دهد: «ما اینجا زیاد کتاب می‌خوانیم و درباره کتاب حرف می‌زنیم. در چنین روستایی اینکه کوچه‌ها هویت و نامی نداشتند، شایسته روستای بزرگ ‏ما نبود. پس اول تصمیم گرفتیم نام کشورهای دنیا را روی کوچه‌ها بگذاریم و البته معماری آن ‏کوچه‌ها را نیز بر اساس معماری آن کشورها تغییر دهیم. اما یکی از دوستان باسوادمان درباره این ایده گفت که کشورهایی مثل مصر، عربستان، آمریکا، انگلیس، کانادا و خیلی کشورهای دیگر با ما رابطه مطلوبی ندارند و نامگذاری آنها مشکل‌ساز می‌شود و در ادامه پیشنهاد داد که به دلیل علاقه بی‌نظیر مردم تاج‌آباد به کتاب نام کتاب‌ها را ‏بر کوچه‌ها بگذاریم. پیشنهاد خیلی خوبی بود و با کمال میل پذیرفتیم».

بهشت گمشده

حالا بر پیشانی کوچه‌های این روستا که پیش از این نیز به عنوان روستای دوستدار کتاب معرفی شده بود، یکسری تابلو‌های آبی نصب شده که به زبان‌های فارسی، انگلیسی و کُردی یکی از شاهکارهای ادبیات ایران و جهان را معرفی می‌کنند. نکته جالب اینکه این نامگذاری‌ها با توجه به ویژگی هر کوچه و محله‌ای انجام شده‌اند. سایت هنرنوشت در این زمینه مثلا به کوچه‌ای اشاره کرده که خانه بهداشت در آن واقع است و نام «قانون» ابن سینا بر سر آن دیده می‌شود. یا باید گورستان روستا را نام برد که به نام رمان «صد سال تنهایی» نامگذاری شده است. همچنین می‌بینیم که کوچه‌ای که انتهایش به دشت می‌رسد، «مسیر سبز» نام دارد و کوچه مسجد نیز به نام «مناجات‌نامه» خواجه عبدالله انصاری شناخته می‌شود. خیابان رودخانه هم به نام رمان «دُن آرام» شولوخف نامگذاری شده است. در ورودی روستا نیز با مشارکت و همفکری و انتخاب همه اهالی روستا نام «بهشت گمشده» جان میلتون به چشم می‌خورد.