| ناهید خداکرمی | رئیس انجمن علمی مامایی ایران|
علت تهوع دوران بارداری افزایش هورمونهای HCG و پروژسترون است. زنان باردار برای پیشگیری از تهوع دوران بارداری زنجبیل تازه، نان خشک و ویتامین B6 مصرف و تا حد ممکن از استرس بپرهیزند.
از زمان تشکیل جفت و ارتباط آن با خون مادر هورمونهایی توسط جفت و تخمدان ترشح میشود که برای نگهداری جنین لازم است. این هورمونها HCG یا هورمون بارداری و پروژسترون هستند که در دوران بارداری افزایش مییابد و موجب تهوع میشود.
زنانی که در سیکل قاعدگی خود حالت تهوع را تجربه میکنند در دوران بارداری تهوع بیشتری خواهند داشت چرا که در دوران قاعدگی نیز ترشح پروژسترون بالا بوده و این موضوع موجب حالت تهوع میشود.
هرچند علت اصلی تهوع دوران بارداری ناشناخته است اما میتوان آن را به افزایش ترشح هورمونهای دوران بارداری و پروژسترون ارتباط داد. همچنین دوران بارداری زنانی که جنین دوقلو دارند و جفت آنها حالت تهاجمی پیدا کرده تهوع و استفراغ دیده میشود.
تهوع و استفراغ دوران بارداری تا 3 ماهه اول آن تا حدودی طبیعی محسوب میشود چرا که بعد از آن بدن مادر با هورمونهای این دوران تطابق پیدا میکند و نهتنها بالا نمیرود بلکه شروع به کمشدن میکند.
تهوع و استفراغ دوران بارداری به ندرت تا پایان آن ادامه پیدا میکند. همچنین گروهی از زنان هستند که به علت بالا بودن هورمونهای دوران بارداری تهوع و استفراغ سراسر بارداری را تجربه میکنند هر چند که این مورد نادر است.
چنانچه تهوع و استفراغ دوران بارداری قطع شده است اما در ماههای آخر حادث شد نباید آن را به حساب طبیعی بودن آن گذاشت و حتما باید آن را بررسی کرد. برخی عوارض دیگر مانند بیماریهای گوارشی یا برخی بیماریهای زمینهای و فشارخون بالا میتواند در ایجاد تهوع و استفراغ ماههای آخر بارداری موثر باشد.
استرسهای زیاد میتواند موجب افزایش تهوع و استفراغ دوران بارداری شود. همچنین زنانی که از نظر روحی و روانی آمادگی بارداری را نداشتهاند نیز دچار این حالات میشوند.
زنانی که انتظار به دنیا آمدن جنسیت خاصی را دارند اما پس از انجام سونوگرافی متوجه میشوند جنسیت فرزندشان با آنچه که دوست داشتند متفاوت است نیز دچار تهوع و استفراغ دوران بارداری میشوند چرا که این موضوع میتواند موجب ایجاد استرس در آنها شود.
تغییر سبک زندگی با مدیریت استرس و روشهایی مانند آرامسازی عضلانی میتواند تهوع و استفراغ دوران بارداری را کاهش دهد همچنین زنانی که آرامش بیشتری دارند و از روشهایی مانند طب فشاری - که براساس آن نقطهای در بالای مچ دست وجود دارد که فشار آن میتواند حملات تهوع دوران بارداری را کاهش دهد - استفاده میکنند قادر خواهند بود تهوع و استفراغ این دوران را کاهش دهند.
مصرف زنجبیل تازه، اجتناب از مصرف غذاهایی که موجب نفخ میشوند و استفاده از غذاهایی با حجم کم و فواصل کوتاه در کاهش تهوع و استفراغ دوران بارداری موثر است.
همچنین بهتر است بعد از بیدار شدن از نان خشک یا تست استفاده کنند، سیرابی و شیردان و غذاهایی که سرشار از ویتامینB6 و بهطورکلی ویتامینهای گروه B هستند در کاهش تهوع و استفراغ دوران بارداری موثرند.
مصرف دارو را توصیه نمیکنیم مگر اینکه تهوع و استفراغ تا حدی باشد که فرد دچار کمآبی شود.
چنانچه تهوع و استفراغ در دوران بارداری زیاد باشد باید به ماما مراجعه شود زیرا لازم است میزان سدیم و پتاسیم بدن بررسی شود و در مواقعی نیز که تهوع و استفراغ شدید باشد نیاز به بستریشدن وجود دارد.