امیرمسعود فلاح

احتمالا شنیدید که بعضی دخترها برای پیداکردن شوهر دانشگاه می‌روند، بعضی پسرها برای فرار از سربازی. وقتی هم که با چهار سال لیسانس و دو سه ‌سال اضافه‌ماندن برای پاس‌کردن واحدهای دو، سه ‌بار افتاده‌ به هدف‌شان نمی‌رسند، برای فوق لیسانس و دکترا خیز برمی‌دارند. بعد یک عدّه ظاهربین و سطحی‌نگر یا فریب‌خورده و از همه‌جا بی‌خبر یا حتی مغرض و از خدا بی‌خبر می‌آیند فحشش را به مسئولان مملکت می‌دهند که چرا این لشکر بیکاران تحصیلکرده را سرِ کار نمی‌گذارند؛ در حالی که اگر یک‌ جو انصاف داشتند، برای دخترها فحشش را به پسرهایی می‌دادند که تماشا می‌کنند و می‌روند و از شرایط ازدواج، فقط بعضی چیزهایش را دارند که همچین چشمگیر هم نیست. برای پسرها هم فحشش را به کسی می‌دادند که اولین‌‌بار از سرِ سرخوشی و شکم‌سیری و بیکاری معلوم نیست از کجاش سربازی را درآورد.
این شوهرکردن دخترها و سربازی‌‌رفتن پسرها تک‌مرحله‌ای نیست و قبل و بعد دارد. در مرحله  قبل، دخترِ جویای شوهر و پسرِ راهیِ خدمت، شنونده‌اند و دوستان و آشنایان و اطرافیان‌شان گوینده. معمولا کسانی که بی‌تجربه‌اند داوطلبانه و با اعتماد به نفس کامل جلو می‌آیند آدم را راهنمایی کنند. کسانی هم هستند که تمام اطلاعات‌شان غلط است اما به ‌عنوان «منبع موثق» طرف مشورت و مرجع خبری می‌شوند. در مرحله بعدِ شوهرکردن و خدمت‌رفتن اما ورق برمی‌گردد و تا آخر عمر، این دخترِ شوهر‌کرده و پسرِ خدمت‌رفته‌ هستند که گوینده‌اند و دوستان و آشنایان و اطرافیان بیچاره و بی‌پناه‌شان شنونده. آن هم شنونده خاطراتی که اکثریت قاطع قریب به اتفاق‌شان جعلی و کذب محض‌اند و مثل گلوله برفی که هر چه جلوتر می‌رود بزرگ‌تر می‌شود، سال به سال بیشتر و بیشتر می‌شوند و تازه جزئیات‌شان هم به‌روزرسانی می‌شود. تهش شما پیرزنی را می‌بینید که با اینکه خودش پیشقدم شده بوده و برای جوش‌خوردن معامله، حتی خرج شوهرش را هم قبول کرده بوده، حالا دارد مدام از صفوف چندلایه و کیلومتری خواستگارانش از ملیت‌های گوناگون جلوی درب خانه پدرش می‌گوید که منجر به دوئل‌های خونین و مرگبارِ فیلم ‌وسترنی برای رسیدن به او می‌شده. یا پیرمردی که فقط دو ماه آموزشی را رفته، آن هم به یک پادگان خوش‌ آب‌و‌هوا در ییلاقات بیرون شهر خودش. بعدش هم با 20 ماه کسری ترخیص شده، یعنی سازمان نظام وظیفه یک چیزی هم بدهکار شده و یک ماه باید سرباز می‌داده به خانه‌شان. حالا دارد به اندازه 21 ماه خدمت کامل و 6 ماه اضافه خدمت در نوار مرزی شرق و غرب کشور خاطره تعریف می‌کند.