مقوله حفاظت و حمایت از کودک در ایران کمتر دیده شده است. شاید کودک‌آزاری و سایر آسیب‌های اجتماعی در این حوزه از همین رو دل‌آزارتر جلوه می‌کنند و به چشم می‌آیند. دنیا اما تجربه‌های متفاوتی دارد. به‌عنوان نمونه خوب است که بدانیم در فنلاند برای حمایت از کودکان چه می‌کنند! در فنلاند بیش از 10هزار کودک به زیر سرپرستی گرفته شده است و بیش از 60هزار کودک زیر پوشش اقدامات یاری‌گرانه حفاظت از کودکان هستند. این مقدمه می‌تواند آغاز خوبی برای ما و خانواده‌ها و نهادهای حمایتی باشد؛
مورد حفاظت از کودکان هنگامی آغاز می‌شود که مددکار اجتماعی حفاظت از کودکان از کودکی آگاهی یافته است که احتمالا نیازمند کمک است. این گزارش نیاز به حفاظت از کودکان نامیده می‌شود. این گزارش تلفنی، کتبی یا با مراجعه شخصی به دفتر اداره بهزیستی شهر انجام می‌شود. بیشتر موارد حفاظت از کودکان به این شیوه به جریان می‌افتد که پدر، مادر یا کودک با بخش حفاظت از کودکان تماس گرفته و درخواست کمک می‌کند. هنگامی‌كه تقاضای کمک توسط خود شخص صورت می‌گیرد به جای واژه گزارش نیاز به حفاظت از کودکان، از واژه درخواست استفاده می‌شود. درخواست کمک می‌تواند به همراه کارکنان مدرسه یا مهدکودک انجام شود.
گزارش نیاز به حفاظت از کودکان می‌تواند توسط هر کسی انجام شود که نگران به خطر افتادن رفاه کودک است. کسی که گزارش نیاز به حفاظت از کودکان را انجام می‌دهد الزامی در دانستن این‌که کودک نیازمند چگونه کمکی است را ندارد، بلکه انجام این برآورد را می‌تواند به متخصصان امر واگذارد. دادن گزارش داوطلبانه بوده و آن را می‌توان بدون ذکر نام گزارش دهنده انجام داد.
کارمندان اداری‌ای که با کودکان و خانواده‌ها سر و کار دارند موظف به انجام گزارش نیاز به حفاظت از کودکان هستند. برای نمونه اگر کارکنان مهدکودک و مدرسه متوجه نیازمندی کودک به کمک شوند بایستی گزارش نیاز به حفاظت از کودکان را انجام دهند. در اغلب موارد کارمندان اداری ابتدا با خانواده گفت‌وگو می‌کنند. پلیس نیز در مواردی که کودک زیر سن قانونی مرتکب جرم شده، از مواد نشئه‌آور استفاده کرده یا در موقعیت اعمال خشونت در خانه حضور داشته باشد موظف به انجام این گزارش است. اگر گزارش نیاز به حفاظت از کودکان توسط کارمند اداری انجام شده باشد خانواده عموما این حق را دارد که بداند گزارش توسط چه کسی انجام شده است.
به چه دلیلی مورد حفاظت از کودکان می‌تواند آغاز شود؟ پدر و مادر دچار مشکلات روانی از قبیل افسردگی هستند. پدر و مادر به کرات و به فراوانی مواد نشئه‌آور استفاده می‌کنند. در وضع خانواده تغییر عمده‌ای صورت می‌گیرد که بر زندگی همه تأثیر می‌گذارد. در خانواده اعمال خشونت می‌شود. اعمال خشونت در خانواده در کشور فنلاند جرم محسوب می‌شود. خود کودک یا نوجوان کارهایی می‌کند که برایش ایجاد خطر کرده یا درد سر تولید می‌کند. برای نمونه مواد نشئه‌آور زیادی مصرف می‌کند، مرتکب جرم می‌شود یا از انجام تکالیف مدرسه غفلت می‌کند، کودک دچار مشکلات روانی است. کودک به دلیل بیماری سرپرست خود نسبت به آنچه که سن او ایجاب می‌کند مسئولیت سنگینی در قبال زندگی روزمره خانواده خود به دوش دارد.
گزارش نیاز به حفاظت از کودکان به این معنی است که کسی نگران کودک است و خواهان بررسی این موضوع است. مددکاران اجتماعی موظفند که به تمامی گزارشات مربوط به حفاظت از کودکان رسیدگی کنند. اما پیش از بررسی دقیق وضعیت، اقدامات مربوط به حفاظت از کودکان آغاز نمي‌شود. گهگاه گزارش راه به جایی نبرده که در آن صورت بررسی موضوع متوقف می‌شود. اگر بررسی موضوع نشانگر این بود که در مورد کودک هیچ نگرانی وجود ندارد رسیدگی به موضوع پایان یافته و از آن پس کودک و خانواده او مراجع بخش حفاظت از کودکان نخواهند بود.
اگر کودک نیازمند کمک فوری باشد و هیچ‌کس از نزدیکان او نتواند به یاری او بشتابد، بخش حفاظت از کودکان بایستی به کودک پناه بدهد. این اقدام، جایگزینی اضطراری نامیده می‌شود. نمونه‌هایی از این موارد آن است که پدر و مادر چنان تحت‌تأثیر مواد نشئه‌آورند که قادر به مراقبت از کودک نیستند یا کودک برای مدت زمانی طولانی در خانه تنها گذاشته شده است. اگر اقدامات اضطراری آغاز شود، کودک و خانواده او بي‌درنگ مراجع بخش حفاظت از کودکان محسوب می‌شوند. در بیشتر موارد نیازی به اقدامات بي‌درنگ نبوده بلکه با خانواده درباره این‌که نیاز به چه کمک‌هایی است تبادل‌نظر و گفت‌وگو می‌شود. اغلب اوقات کارمند اداری امور حفاظت از کودکان ظرف مدت یک هفته از دریافت گزارش به خانواده مربوطه اطلاع می‌دهد که بخش حفاظت از کودکان چنین گزارشی را دریافت كرده و در این رابطه کودک و خانواده او را برای گفت‌وگو فرا می‌خواند.  تعداد ملاقات‌ها در این زمینه زیاد است و آنها در محل کار مددکار اجتماعی، مهدکودک، مدرسه یا در منزل خانواده صورت می‌گیرد. هدف از این نشست‌ها این است که درباره دلیل انجام گزارش و کمک‌های بخش حفاظت از کودکان با خانواده گفت‌وگو شود. نام این اقدام، بررسی نیازمندی به حفاظت از کودکان است. به این ترتیب خانواده به‌عنوان مراجع بخش امور حفاظت از کودکان شناخته شده و برای کودک مددکار اجتماعی مسئول رسیدگی به امور کودک تعیین می‌شود. بررسی نیازمندی به حفاظت از کودکان ظرف 3 ماه پس از انجام گزارش صورت می‌گیرد.
وضع کودک و خانواده تا آن‌جایی که لازم است در سطح گسترده‌ای بررسی می‌شود. چنانچه خانواده بخواهد، کسانی از نزدیکان و اعضای خانواده کودک به همکاری فراخوانده می‌شوند، برای نمونه می‌توان با پدر و مادربزرگ‌ها، عموها، خاله‌ها و عمه‌ها نیز مشورت کرد. این‌گونه کارکرد، مشاوره با بستگان نزدیک نامیده می‌شود. چنانچه لازم باشد می‌توان کودک را بدون حضور پدر و مادرش ملاقات کرد. در بعضی موارد لازم است که پزشک یا کارشناسان دیگر کودک را مورد معاینه قرار دهند. اگر پدر و مادر یا کودک با 12‌سال‌سن مخالف انجام چنین معاینه‌ای باشند در آن صورت برای این کار باید مجوز جداگانه‌ای از دادگاه اداری درخواست کرد.
اگر در پی بررسی نیازمندی به حفاظت از کودکان قراری صادر شد که براساس آن خانواده نیازمند حفاظت از کودکان شمرده شود، بایستی مواردی که براساس آنها کودک و پدر و مادر نیاز به یاری دارند را مشخص كرد. افزون بر آن باید این هم مشخص شود که به چه شیوه‌ای بخش حفاظت از کودکان قصد یاری دادن به کودک و خانواده را دارد. برنامه‌ریزی کردن این کار از اهمیت بالایی برخوردار است، این برنامه‌ریزی بایستی به شکل کتبی هم انجام شود: این را برنامه مراجع می‌نامند. برنامه مراجع همیشه با همراهی با کودک و خانواده تنظیم می‌شود. در مورد لزوم برنامه‌ریزی انجام شده بررسی می‌شود، این بررسی باید دست‌کم یک‌بار در ‌سال انجام شود. در این بررسی به موارد مورد توافق در برنامه توجه شده و سودمندی کارکردها ارزیابی می‌شود.
در وهله نخست به چه شیوه‌ای به خانواده کمک می‌شود؟ عموما حفاظت از کودکان با جدا کردن فرزند از خانواده مرتبط دانسته می‌شود. اصل اساسی در این زمینه این است که هنگام دخالت در امور خانواده تلاش می‌شود که مناسب‌ترین شیوه‌های ممکن برای کمک به خانواده پیش روی گرفته شود. در کمک کردن به کودک تلاش بر این است که او در خانه خود و نزد خانواده خود به سر برد. این‌گونه خدماتی که تلاش می‌شود در وهله نخست برپا شود را اقدامات یاری‌گرانه با حفظ سرپرستی می‌نامند. اقدامات یاری‌گرانه با حفظ سرپرستی داوطلبانه بوده و با همکاری با خانواده پی‌ریزی می‌شوند. بخش بزرگی از کارکردهای مربوط به حفاظت از کودکان به صورت اقدامات یاری‌گرانه با حفظ سرپرستی ارایه می‌شود.
اقدامات یاری‌گرانه انواع گوناگونی داشته و در شهرهای مختلف متفاوتند.کارکن خانواده می‌تواند به‌طور منظم به خانواده سرکشی کند. خدمات خانواده می‌تواند به شیوه‌هایی گوناگون ازجمله گفت‌وگو، مشاوره و یاری دادن به پدر و مادر در امور پرورشی کودکان ایشان ارایه شود. خدمات خانواده می‌تواند شامل این نیز باشد که به خانواده در امور روزمره زندگی ازجمله رسیدگی به امور بیرونی خانه یا کارهای خانه کمک شود یا برای خانواده خدماتی فراهم شود که رفاه کودک را تأمین كند.
کودک یا خانواده می‌تواند از یاری‌های فرد یا خانواده یاری‌رسان برخوردار شود. فرد یاری‌رسان بزرگسالی است که برای نمونه در انجام تکلیف‌های مدرسه کمک می‌کند یا در فعالیت‌های اوقات فراغت کودک را همراهی می‌کند. خانواده یاری‌رسان خانواده‌ای معمولی است که کودک می‌تواند با قرار قبلی آخر هفته را نزد ایشان بگذراند. به افراد یا خانواده‌های یاری‌رسان در انجام وظایف خویش آموزش داده می‌شود. مانند دیگر کارکنان امور حفاظت از کودکان ایشان هم موظف به حفظ اسرار هستند. هر کودکی حق بازی کردن و داشتن سرگرمی را دارد. اگر خانواده توانایی مالی برای تأمین مخارج سرگرمی کودک را نداشته باشد، می‌توان از بخش حفاظت از کودکان برای این منظور کمک مالی درخواست کرد. هم دختران و هم پسران در فنلاند امکان داشتن سرگرمی‌های گوناگونی از قبیل ورزش، هنر و موزیک را دارند. بیشتر سرگرمی‌های بچه‌های کوچک برای دختران و پسران به‌طور مشترک ترتیب داده می‌شود. آگاهی‌های بیشتر درباره سرگرمی‌های ترتیب داده شده در محل زندگی خود را می‌توان از مرکز مشاوره بهداشت یا مدرسه دریافت داشت.
کارکرد گروه همگنان کارکرد گروه‌های گوناگونی از کسانی است که در موقعیت زندگی همانندی به سر می‌برند و در نشست‌هایشان درباره مسائل خود گفت‌وگو می‌کنند. مادر یا پدری که در خانه پرستاری کودک خود را به عهده دارد نیازمند آن است که با بزرگسالان دیگر ملاقات داشته باشد. بیشتر خویشان و دوستان خانواده‌های مهاجر به دور از ایشان به سر می‌برند و به جای آن می‌توان در محفل‌ها و جمع‌های گوناگون کسان دیگر را ملاقات کرد. در محفل‌ها و جمع‌ها اغلب کارکردهایی مانند آشپزی، کاردستی یا کارهای دیگری انجام می‌شود که همزمان با آن می‌توان با دیگران سخن گفت و آشنایی برقرار کرد.
اگر برای توانبخشی کودک نیاز به خدماتی از قبیل خدمات پرستاری و درمانی باشد باید این خدمات برای او ترتیب داده شود. برای نمونه چنانچه کودک دشواری‌های یادگیری داشته باشد، روانشناس مدرسه و مددکار اجتماعی مدرسه می‌توانند او را برای برخورداری از خدمات لازم راهنمایی كنند.