| مهدی افروزمنش |
دیروز قائم مقام دبیرکل ستاد مبارزه با
مواد مخدر اعلام کرد سالانه 500 تن معادل 500هزار کیلوگرم انواع مخدر در ایران مصرف می‌شود. این رقم بزرگی است اما بدون‌شک رقم صحیحی نیست و نشان می‌دهد که مسئولان مبارزه‌کننده با اعتیاد کشور جدا از فریزکردن تعداد معتادان از 40سال قبل تا کنون سال‌هاست که مبادرت به ثابت نگه داشتن نرخ مصرف نیز کرده‌اند.
شاید 500هزار کیلوگرم آن‌قدر عدد بزرگی از نظر خبری باشد که بسیاری از واقعیت‌ها را پنهان کند اما بدون هیچ تردیدی این رقم با سایر اعداد و ارقام
ارایه شده از سوی خود مسئولان هم همخوانی ندارد. بنابراین در بهترین حالت مسئولان از ابزارهای بسیار نادرستی در سنجش میزان اعتیاد، قاچاق و مصرف موادمخدر در ایران استفاده می‌کنند. اما در این صورت این پرسش هم پیش می‌آید که چطور این ابزار سنجش در هنگام کشفیات بسیار دقیق عمل کرده و ما سال به سال شاهد افزایش حجم کمی کشفیات مواد مخدر در مرزها و داخل شهرهای کشور هستیم. پس نتیجه می‌شود این دریافت که یک جای کار می‌لنگد و در میان مسئولان و افکارعمومی یک چاله بسیار بزرگ وجود دارد. چاله‌ای که به گونه‌ای عجیب رفتار می‌کند، یعنی مثلا در شرایطی که میزان کشفیات مواد مخدر در 30سال گذشته دست‌کم سه برابر شده است تعداد معتادان کشور فقط 50هزار نفر نسبت به آمار ارایه شده در زمان پهلوی افزایش پیدا کرده است؟ جدا از این مدام گفته شده و می‌شود که سن معتادان کاهش پیدا کرده اما سال‌هاست که میزان مصرف در کشور 500 تن اعلام می‌شود. چاله ما را به این فکر می‌اندازد که ما از تمام واقعیت مطلع نیستیم و تنها پس از دست به کار شدن خودمان است که می‌فهمیم حتی اگر بپذیریم تعداد معتادان رسمی کشور همان یک‌میلیون و 325هزار نفری است ( در‌سال 1350 حکومت این رقم را یک‌میلیون و 200هزار نفر اعلام کرده بود، جمعیت کشور در آن زمان 27میلیون نفر بوده است و اکنون 80میلیون نفر ) آمار مصرف مواد در ایران بسیار بیشتر از 500 تن در سال است.
دقت کنید: مطابق رسمی‌ترین پژوهش مورد استناد مسئولان کشوری ( که یک دهه قبل انجام شده است) بیشتر از 50درصد معتادان کشور تریاک مصرف می‌کنند، 26درصد شیشه و مابقی نیز هرویین و مواد مخدر دیگر. یادآوری این نکته نیز لازم است که معتادان اشاره شده در تحقیقات رسمی مقامات اصطلاحا معتادان مزمن نامیده می‌شوند. معتادان مزمن به درگیرترین افراد با اعتیاد اطلاق می‌شود که جدا شدن آنها از اعتیاد غیرممکن و یا بسیار سخت قلمداد می‌شود. به عبارتی به دلایل گوناگونی ازجمله علمی مانند تغییر شکل مغز و نحوه ارتباط‌گیری آن با سایر اعضا و یا اجتماعی مانند فروپاشی کامل روابط میان فردی، کنش‌های عصبی، خراب کردن پل‌ها و... و حتی مشکلات قانونی بهترین توصیه برای این معتادان تثبیت وضع عنوان شده است. حال آن‌که در وضع «معتادان شدید» همچنان امید به بهبودی وجود دارد. «معتادان تفننی» نیز دسته‌ای هستند که اصولا جایی در آمارهای رسمی ایران ندارند.
به موضوع که برگردیم و با یک ضرب و تقسیم ساده مشخص می‌شود با ارقام اعلام شده سرانه مصرف هر معتاد ایرانی در‌سال 377 گرم است. به عبارتی با استناد به آمارهای رسمی ایران هر معتاد مزمن در روز با مصرف یک گرم نیازش برطرف می‌شود. این اگر دروغ نباشد رسما یک اشتباه بزرگ در داده‌های آماری است، چرا که امکان ندارد. در دنیای واقعی شما به وضوح مشاهده می‌کنید که یک گرم حتی مصرف معتادان تفننی هم نیست. در خوشبینانه‌ترین حالت هر معتاد به تریاک در یک نشست دو تا سه گرم مصرف می‌کند. این البته مختص مصرف به شکل دود است چنانچه مصرف‌کنندگان خوراکی که اتفاقا این شایع‌ترین روش مصرف در میان معتادان مزمن است تا روزی
6 گرم هم گزارش شده است.
حالا بیایید و به سراغ آمارهای رسمی برگردیم. یک‌میلیون و 325هزار معتاد داریم که 52درصد آنها تریاک مصرف می‌کنند. به عبارتی 665هزار و 150 نفر از معتادان ایرانی تریاک مصرف می‌کنند. اگر میانگین مصرف هر معتاد به تریاک را فقط روزی سه گرم قبول کنیم (باور کنید این رقم حداقلی است در دنیای واقعی) هر معتاد به تریاک یک کیلو و 100 گرم تریاک را دود هوا می‌کند. خیلی راحت این عدد را ضرب در 665هزار و 150 نفر بکنید. عددی که به دست می‌آید بیشتر از 700 تن است. 700تن فقط توسط 52درصد تعداد معتادان کشور مصرف می‌شود. معتادان شیشه و هرویین و حشیش هنوز محاسبه نشده است. تنها تشکیک می‌تواند میزان مصرف روزانه معتادان باشد که آن هم تنها با گشتی کوتاه در خیابان‌های تهران قابل حل است، گشتی در یکی از مراکز توزیع مواد و پرس‌وجویی ساده از فروشندگان که واقع‌بینانه عمل می‌کنند، اگر به حرف آنها هم اعتماد نکنیم معتادان که خود مصرف‌کننده اصلی هستند هم منابع قابل اعتمادی هستند، چنانچه جلسات و برنامه‌ها و همایش‌ها وقت چنین کاری نمی‌دهد با یک سرچ ساده می‌توان به گفت‌وگوهای پرتعداد رسانه‌ها و حتی تلویزیون جمهوری اسلامی با معتادان ترک کرده دست یافت که خودشان میزان مصرفشان را اعلام کرده‌اند؛ 4 گرم، 5 گرم، 6 و حتی 7 گرم.