[شهروند] درست یک هفته پس از آغاز تجاوز نظامی رژیم بعث عراق به ایران، شورای امنیت سازمان ملل متحد که گویی تازه متوجه این فعل و انفعال نظامی عظیم در منطقه خاورمیانه شده بود، نخستین قطعنامه خود درباره جنگ ایران و عراق را صادر کرد. در این قطعنامه که با شماره 479 شناخته میشود از دوطرف خواسته شده بود نهایت خویشتنداری را لحاظ کرده و از اعمال زور بیشتر نسبت به یکدیگر خودداری کنند! این درحالی بود که کفه تقصیر در واقعه فوق مساوی نبود و ایران انتظار داشت شورای امنیت بهعنوان مهمترین رکن سازمان ملل متحد عکسالعمل مبتنی بر واقعیات موجود از خود نشان دهد. وقتی نزدیک به 30هزار کیلومتر مربع از خاک یک کشور را قوای متخاصم اشغال میکنند، «خویشتنداری» آخرین انتظاری است که از دولت و مردم آن کشور باید توقع داشت، پس به همین دلیل موجه ایران از پذیرش قطعنامه 479 سر باز زد، کما اینکه رژیم متجاوز بعث نیز با زدن برچسب «عملیات آزادسازی» به تهاجم ارتش عراق، این قطعنامه را رد کرد. از 479 تا 514 یعنی دومین قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد با موضوع جنگ ایران و عراق نزدیک به 22 ماه فاصله است. طی این مدت در جبهههای جنگ اتفاقاتی رقم خورد که نتیجهاش تبدیل عراق از مخالف قطعنامههای «پایان جنگ» شورای امنیت، به یکی از موافقان و طرفداران آن بود. عملیاتهای نظامی موفقیتآمیز ایران که گل سرسبدش بازپسگیری خرمشهر از متجاوزان بود باعث شد پشتیبانان بینالمللی صدام حسین دست به کار شده و برای نجات سردار قلابی قادسیه از مهلکه جنگ با ایران چارهاندیشی کنند. مبتکر قطعنامه 514 کشور اردن، یعنی یکی از حامیان جدی رژیم بعث عراق بود. «آتش بس»، «عقبنشینی به مرزهای بینالمللی»، «خودداری دیگر کشورها از اقداماتی که منازعه را تشدید کند» و «آغاز نقش سازمان ملل بهعنوان میانجی» از مهمترین فرازهای قطعنامه 514 بود که به دلیل بیتوجهی به خواست همیشگی ایران یعنی گنجاندن بند «شناسایی متجاوز و تنبیه آن» از سوی تهران رد شد. بعد از قطعنامه 514، شورای امنیت سازمان ملل متحد طی پنج سال، 6 قطعنامه مشابه دیگر با شمارههای 522، 540، 552، 582 و 588 صادر کرد که هیچکدام سرنوشتی بهتر از 479 و 514 نیافتند. بیستونهم تیر 1366 خورشیدی اما یکی از مفصلترین قطعنامههایی که از زمان آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، شورای امنیت اقدام به صدور آن کرده بود متولد شد و نام 598 را به خود گرفت. نقطه قوت 598 توجه به جزئیات و تضمینهای اجرایی محکم آن بود، خصوصا که این بار به خواست مداوم ایران برای تعیین متجاوز و مقصر آغاز جنگ در بند 6 قطعنامه توجه شده بود. رژیم بعث عراق بلافاصله پس از صدور 598 آن را پذیرفت و ایران نیز یکسال بعد یعنی در تاریخ بیستوهفتم تیر 1367 خورشیدی با قبول قطعنامه، بر پایان جنگ و آغاز آتشبس صحه گذاشت.