شهروند| اولین کنفرانس «اقتصاد ایران» با عنوانی فراگیر و کلی، صبح دیروز در سالن اجلاس سران آغاز به کار کرد تا یک گردهمایی آغاز شود که بنا دارد متفاوت باشد. در این کنفرانس قرار است با حضور اعضای ارشد کابینه دولت یازدهم و هزار و 500 کارشناس و صاحبنظر، برای برون‌رفت از شرایط اقتصادی سخت کشور راهکار ارایه شود. اهمیت این کنفرانس در این وعده بوده که قرار است تغییر رویه برگزاری همایش‌ها و کنفرانس‌های معمول کشور رخ بدهد و به گفته مسعود نیلی (دبیر این کنفرانس)، رویه سال‌های اخیر شکسته شود و بالاخره کارشناسان اقتصادی و راهکارهایشان به اتاق فکر دولت راه پیدا کنند و برنامه‌ای از این نشست‌های پرهزینه برای توسعه کشور نهایی و عملیاتی شود. بر همین اساس شخص اول قوه اجراییه کشور هم به این رویداد آمد تا افتتاح بحث کنند و با مرور گذشته، حال و آینده از دوره‌ای بگوید در اقتصاد ایران خوددرمانی می‌شده و حالا قرار است این دوره به آخر برسد.
پایان دوره خوددرمانی اقتصادی یکی از مهم‌ترین وعده‌هایی بود که حسن روحانی رئیس‌جمهوری در سالن سرد اجلاس سران آن را اعلام کرد تا حاضران در کنار به وجد آمدن چندین و چندباره (در خلال سخنرانی) او را تشویق و حمایت کنند. رئیس کابینه در جمع اقتصادی‌ها، از اقتصادی گله کرد که بیشتر سیاسی است تا سیاستی. انتقاد دیگر روحانی از وضعیتی بود که در آن، برای سال‌های طولانی اقتصاد به سیاست (اعم از داخلی و خارجی) یارانه داده و حالا شاید زمان آن رسیده که این روند معکوس شود. او خواست حداقلی را هم این نکته دانست که دستکم باید سیاست تقاضایی از اقتصاد نداشته باشیم که بدان معناست که یارانه معکوس پیشکش. رئیس‌جمهوری هدف از این کنفرانس را هم استفاده از نظرات کارشناسان در خروج از بحران فعلی توصیف کرد چون به گفته او در سال‌های گذشته با وجود درآمدهای نفتی فراوان توفیقی در بهبود شرایط اقتصادی نصیب کشور نشده است. روحانی با تأکید اعلام کرد که در گذشته گروهی خودشان در اتاقی جمع می‌شدند و با همان نسخه‌هایی که از قدیم وجود داشته (به تشخیص خود) راه‌حل تجویز می‌کردند. او نتیجه خوددرمانی را هم برای مریض بدحالی مانند اقتصاد ایران کاملا پیدا دانست و اعلام کرد: دولت یازدهم قائل به استفاده از راهکارهای کارشناسان اقتصادی است؛ البته با لحاظ کردن شرایط فعلی و دست تنگ دولت در تأمین منابع و مقید بودن به حمایت از قشر کم‌درآمد جامعه.
اما در عین حال انتقاد روحانی متوجه کارشناسان اقتصادی هم بود. او با اعلام این‌که در سال‌های اخیر از طرف دولت، کارشناسان طرف مشاوره قرار نگرفته بودند به یک نکته هم اشاره کرد و گفت: گاهی طرح‌هایی روی میز او می‌رود که مربوط به دوران دانشجویی اوست و به همین دلیل برخی باید بپذیرند که نظریات و راهکارهایشان به روز شود.
تصمیم‌های مهم را به همه‌پرسی بگذارید
رئیس‌جمهوری در این کنفرانس تأکید کرد: خوب است بعد از 36سال یک‌بار هم که شده این اصل قانون اساسی را اجرا کنیم و برای مسائل مهم اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی به جای آن‌که قانونی در مجلس تصویب شود، ماده قانونی یا برنامه را مستقیم به آرای مردم و همه‌پرسی بگذاریم.
روحانی ادامه داد: می‌گویند باید از همه مالیات بگیریم، البته کار درستی است یعنی منطقی نیست یک نهاد فعالیت اقتصادی انجام دهد و مالیات ندهد اما تا می‌گوییم فلان نهاد باید مالیات بدهد بساطی درست می‌شود. او تأکید کرد: این دولت در هر موضوعی که مصالح مردم ایجاب کند بدون واهمه از هیچ‌کس و هیچ نهادی موضوع را به مردم خواهد گفت و لایحه لازم را به مجلس تقدیم خواهد کرد.
تورم 2رقمی در جهان منسوخ شد
رئیس‌جمهوری در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به این‌که اقتصاد با انحصار پیشرفت نمی‌کند، افزود: اگر موضوعی منحصر در دست گروه خاصی باشد فساد ایجاد خواهد شد حتی اگر آن فرد یا گروه سلمان و ابوذر باشند؛ اقتصاد باید از انحصار نجات پیدا کند و باید فعالیت اقتصادی همه بخش‌ها و دستگاه‌های دولتی شفاف شود و همه مردم باهم از آمار و ارقام و طرح‌های اقتصادی در یک لحظه باخبر شوند چون این‌جا پسرخاله و پسرعمه نداریم.
رئیس دولت تدبیر و امید با اشاره به این‌که حرکت اقتصادی کشور از سال گذشته شروع شده است، اظهار کرد: هرچه دستاورد داشته‌ایم مربوط به استفاده از نظرات صاحبنظران و دانشگاهیان بوده و این دستاوردها حاصل اعتماد مردم به‌عنوان سرمایه اجتماعی بوده است.
روحانی با بیان این‌که امروز توانستیم تورم را مهار کنیم، خاطرنشان کرد: کاهش تورم با ارزان شدن کالاها دومقوله متفاوت است که باید برای مردم توضیح دهیم و از رسانه‌های عمومی خواهش می‌کنیم در کنار نقد و انتقاد که البته لازم و مفید است به اعتماد مردم صدمه نزنند.
روحانی با بیان این‌که کاهش تورم برای یک فصل یا یک‌سال کافی نیست، افزود: باید تورم به صورت مستمر کاهنده باشد تا به نقطه قابل قبول برسیم. پس مهار تورم باید با قوت در سال‌های آینده ادامه یابد و در سال 96 که پایان کار دولت یازدهم است به تورم یک‌رقمی برسیم چون امروز کمتر کشوری در دنیا وجود دارد که تورم دورقمی داشته باشد به عبارت دیگر تورم دو رقمی در جهان منسوخ شده است.
آرمان‌های ما به سانتریفیوژها وصل نیست
روحانی با اشاره به این‌که رشد در کشور شروع شده است، اما باید استمرار داشته باشد، گفت: ما توسعه پایدار مستمر همه‌جانبه می‌خواهیم و تجربه زندگی سیاسی ما می‌گوید کشور با انزوا نمی‌تواند رشد مستمر داشته باشد و معنای آن این نیست که دست از اصول و آرمان‌هایمان برداریم. رئیس‌جمهوری با بیان این‌که بر سر میز مذاکره، آرمان و اصول موضوع بحث نیست، افزود: سر میز مذاکره نه آنها و نه ما راجع به آرمان و اصول بحث نمی‌کنیم، چون در دنیای امروز هر کشوری دنبال منافع و خواست خود است. پس اساس بحث سیاست خارجی منافع است و نه اصول و آرمان‌ها.
او خاطرنشان کرد: معنای مذاکرات این است که پلی بین خواست ما و طرف مقابل تعریف شود. در توافق ژنو بخشی از تحریم‌ها در حوزه خودرو، پتروشیمی و کشتیرانی برطرف و بخشی از اموال بلوکه شده ما آزاد شد در مقابل ما شفافیت بیشتری نشان دادیم.
رئیس‌جمهوری ادامه داد: توقف نوعی از غنی‌سازی که به آن نیاز هم نداریم به معنای زیرسوال رفتن آرمان‌ها نخواهد بود چون آرمان ما به سانتریفیوژ وصل نیست. آرمان به مغز و قلب و اراده ما وصل است.
هرچه گفتیم را شروع کردیم، اما..
رئیس‌جمهوری با اشاره به این‌که حرکتی در کشور با حمایت مردم آغاز شده است، تصریح کرد: اگر دولت مشکلی پیدا کند به صراحت برای مردم خواهد گفت و من به‌عنوان رئیس‌جمهوری تردید و واهمه‌ای ندارم که مشکلات را با مردم درمیان بگذارم اما بدانید در بسیاری از امور حرکت جامعه باید با همکاری و هماهنگی باشد و اینطور نیست که همه‌چیز به دست دستگاه اجرایی باشد. هر سه نهاد باید با هم باشند و همه ما در سیاست‌های کلی از چارچوب‌های ابلاغی مقام معظم رهبری پیروی کنیم.
وی تأکید کرد: هیچ کاری نبوده است که ما به مردم گفته باشیم و شروع نکنیم. اما برای به پایان رسیدن نیازمند همکاری هستیم.
او بیان این‌که باید از مرحله کاهش قیمت نفت عبور کنیم و حتما هم عبور خواهیم کرد، افزود: در حال حاضر کاهش قیمت نفت به مرز 50درصد رسیده است که این موضوع می‌تواند در این کنفرانس مورد بررسی قرار بگیرد.
با اقتصاد دولتی و خصولتی
مشکل حل نمی‌شود
روحانی به مسأله یارانه‌ها و تأکید فراوان مبنی بر عدم‌پرداخت یارانه به افراد ثروتمند اشاره کرد و گفت: شناسایی افرادی که نیازمند نیستند کار سختی است، البته 50 درصد این افراد به راحتی شناسایی می‌شوند اما در شناسایی 50درصد دیگر مشکلات فراوانی وجود دارد و باعث قضاوت در جامعه می‌شود.
او با اشاره به این‌که ما یک سیستم اطلاعاتی جامع و کامل برای 80میلیون جمعیت ایرانی نداریم، افزود: گفته می‌شود به ایرانیان خارج از کشور یارانه ندهید اما عده‌ای از آنها مریض هستند و برای درمان از کشور خارج شده‌اند یا عده‌ای دیگر کارگر یا دانشجو هستند. همچنین گفته می‌شود مثلا درآمد 3میلیون را مشخص کرده و براساس آن به افراد یارانه تعلق بگیرد که این موضوع نیز در تهران، روستاها یا خانواده‌هایی که معلول دارند، متفاوت است و نمی‌توان براساس آن عمل کرد.
رئیس‌جمهوری در ادامه به مشکلات اقتصادی کشور اشاره کرد و تعدادی از آنها را برشمرد و افزود: تا اقتصاد را به مردم واگذار نکنیم مشکلات حل نخواهد شد چون با اقتصاد دولتی و با اقتصاد خصولتی، اقتصاد ما سامان نمی‌گیرد.
سهم اقتصاددان‌ها
از 80سال سیاست‌گذاری
محمد نهاوندیان، رئیس دفتر رئیس‌جمهوری هم در این کنفرانس بر ضرورت همکاری دانشگاه‌ها با صنعت و بخش سیاست‌گذاری اقتصادی تأکید کرد و یادآور شد: بسیار درباره فاصله موجود میان دانشگاه و صنعت سخن گفته شده است، فاصله‌ها را می‌دانیم اما راه‌حل، کنار گذاشتن این فاصله‌هاست البته نه با نفی یکدیگر. او ادامه داد: فقط مشاهده نقاط منفی موثر نیست و در سیاست‌گذاری‌ها هم نباید بدون در نظر گرفتن دیدگاه‌های فعالان اقتصادی تصمیم‌گیری کرد. وی خاطرنشان کرد: ما نیازمند شناسایی مسائل و یافتن راه‌حل‌های بومی آن هستیم و این به معنای محرومیت از تجربه دیگران نیست. باید از علم و تجربه‌های علمی دیگران بهره گرفت. او افزود: نمی‌توان تجربه‌های گرانقدری که شکست‌های پرهزینه یا موفقیت‌های بزرگ را در جوامع دیگر داشته است، کنار گذاشت، بلکه باید آن را بومی کرد و بهره گرفت. او یادآور شد: به جای ملامت کردن اقتصاددانان باید مطالعه‌ای انجام شود تا مشخص شود در 80سال گذشته اصلی‌ترین تصمیمات در کشور که سرنوشت اقتصاد کشور را ساخته است چه مقدار به دست اقتصاددانان بوده است؟ آیا وقتی اقتصاد به سمت مطلقا دولتی شدن رفت با مطالعه و مشورت اقتصاددانان بوده است؟
حتما با فساد مبارزه می‌کنیم
وی در حاشیه این کنفرانس هم تأکید کرد: قدرت اقتصادی حتما به قدرت مذاکراتی ما کمک می‌کند،البته در سوی دیگر هم گسترش مناسبات سیاسی بین‌المللی، قدرت قوی اقتصادی را به دلیل ایجاد بازارها و امکانات جدید فراهم می‌آورد. او با تأکید بر این‌که اگر بخواهیم به رشد مستمر و توسعه پایدار برسیم حتما باید با فساد مبارزه کنیم، افزود: اقتصاد سالم با فساد اداری، رانت و امتیازهای ویژه برای برخی واحدها همراه نمی‌شود. نهاوندیان یادآور شد: طبعا با از بین رفتن برخی منافع انحصاری، برخی‌ها فشار سیاسی ایجاد می‌کنند که همزمان باید روشنگری کرده و مردم باید کاملا در جریان تصمیمات باشند.
پیغام به صاحبان درآمدهای نجومی
رئیس دفتر رئیس‌جمهوری تصریح کرد: آنها که درآمدهای نجومی اقتصادی را با ارتباطات ویژه دنبال می‌کردند باید این پیام را دریافت کنند که اقتصاد ایران مسیر رقابتی شدن را انتخاب کرده است و فقط کسانی می‌توانند پیروز این میدان باشند که قیمت و کیفیت بهتر را ارایه کنند. او درخصوص پیامدهای کاهش قیمت نفت هم گفت: اقتصاد ایران با چنین نوسانات قیمت نفت در بازارهای جهانی بیگانه نیست، ما پیش از این قیمت‌های بسیار پایین نفت را تجربه کرده‌ایم.
اقتصاد بیشتر سیاسی است تا سیاستی
هرچه دستاورد داشتیم با استفاده از نظر صاحبنظران و دانشگاهیان بوده
تا می‌گوییم فلان نهاد باید مالیات بدهد بساطی درست می‌شود
اقتصاددان‌ها وارد اتاق فکر دولت می‌شوند
در مقابل لغو بخشی از تحریم‌ها، شفافیت بیشتر نشان دادیم
تجربه زندگی سیاسی ما می‌گوید کشور با انزوا نمی‌تواند رشد مستمر داشته باشد
هیچ کاری نیست که به مردم گفته باشیم و شروع نکنیم؛ اما برای به پایان رسیدن نیازمند همکاری هستیم