| دکترمحمد والی پور | متخصص روانپزشکی |
از اختلال دو قطبي با عنوان افسردگي شيدایي نام برده مي‌شد. همان‌گونه که از نام قبلي استنباط مي‌شود کسي که دچار اختلال دوقطبي است دچار نوسانات خلقي شديد است. اين نوسانات معمولا هفته‌ها يا ماه‌ها طول مي‌کشد و با آن چه مردم عادي در زندگي روزمره تجربه مي‌کنند، بسيار متفاوت است.
خلق افسرده: احساس شديد افسردگي
خلق شيدا: احساس شادماني بسيار
خلق مختلط: به‌عنوان مثال خلق افسرده همراه با بي‌قراري و فعاليت بيش از اندازه ناشي از شيدایي.
شيوع اختلالات دو قطبي
در حدود يک نفر از هر 100 بزرگسال در طول زندگي خود دچار اين اختلال مي‌شود. معمولا اين اختلالات بعد از سنين نوجواني اتفاق مي‌افتد. در سنين بالاتر از 40سال اين اختلالات غيرمعمول است. مردان و زنان به يک اندازه در معرض ابتلا به اين اختلالات قرار دارند.
انواع اختلال دو قطبي
اختلال دو قطبي نوع 1
حداقل يک دوره خلق شيدا به مدت يک هفته وجود دارد. اگرچه بيشتر مبتلايان دوره افسردگي را هم تجربه مي‌کنند ولي بعضي از آنها فقط دوره شيدایي را تجربه مي‌کنند. دوره‌هاي شيدايي بدون درمان بين 3 تا 6 ماه به طول مي‌انجامند. دوره‌هاي افسردگي در صورتي که مداوا نشوند12 -6 ماه ادامه پيدا مي‌کنند.
اختلال دو قطبي نوع 2
در اين نوع بيش از يک دوره افسردگي شديد وجود دارد. در صورتي که شدت خلق شيدايي کم است. اين نوع به نام شيدایي خفيف (Hypomania) ناميده مي‌شود.
اختلال دو قطبي با تناوب سريع ( Rapid cycling )
در اين دسته بيش از 4 بار نوسان روحي در طول يک‌سال وجود دارد. اين نوع در حدود 10درصد افراد مبتلا به اختلالات دوقطبي ديده مي‌شود و مي‌تواند با هرکدام از انواع یک يا 2 همراه باشد.
اختلال خلق ادواري ( Cyclothymia )
در اين نوع شدت نوسان خلق به اندازه اختلال دوقطبي نيست، اما مي‌تواند زمان طولاني‌تري ادامه يابد. اين حالت مي‌تواند منجر به اختلالات دو قطبي شود.
علل اختلالات دوقطبي
دليل قطعي براي اين اختلالات شناخته نشده، اما تحقيقات نشان مي‌دهد که اختلالات دوقطبي منشأ ارثي دارد. به عبارتي ژن‌ها بيشتر از تربيت در اين اختلالات موثرند. ممکن است مشکل فيزيکي در قسمتي از مغز که کنترل حالات روحي را به عهده دارد عامل اين اختلالات باشد. به اين دليل است که اين اختلالات با دارو قابل درمان هستند. نوسانات خلقي ممکن است گاهي توسط استرس يا بيماري به وجود بيايند.
علايم اختلالات دو قطبي
علایم بيماري بستگي به اين دارد که خلق شما به سمت افسردگي يا شيدایی تغيير کرده باشد.
علایم اختلال دو قطبي شامل دو نوع علایم است:
1- علایم مانیا یا هیپومانیا (شیدایی)برای حداقل یک هفته، شامل حداقل 3 علامت از علایم زیر وجود داشته باشد:
- تحريک‌پذيري، خلق شاد
- حواس‌پرتی
- اعتماد به نفس بالا احساس بزرگ منشی
- کاهش نیاز به خواب
- پرحرفی یا تندتند حرف زدن
- پرش افکار
- بی‌قراری یا افزایش فعالیت‌های معطوف به هدف (از جمله فعالیت‌های اجتماعی، تحصیلی و جنسی)
- درگیری بیش از حد در امور لذتبخش که گاهی با عواقب ناراحت‌کننده و زیانبار همراه است.
2- علایم افسردگی برای حداقل 2 هفته، شامل حداقل 5 علامت از علایم زیر باشد:
- خلق افسرده یا بی‌علاقگی شدید یا در اطفال به صورت تحریک‌پذیری
- کاهش انگیزه برای انجام کارها
- کاهش وزن (افزایش یا کاهش اشتها) - در کودکان به صورت وزن نگرفتن
- بی‌خوابی یا پرخوابی
- بی‌قراری یا کندی جسمی- روانی
- احساس خستگی و کمبود انرژی
- احساس بی‌ارزشی یا گناهکار بودن
- کاهش تمرکز بلاتصمیمی
- افکار مکرر در مورد مرگ یا خودکشی
1- افسردگي:
احساس افسردگي احساسي است که همه ما در طول زندگي آن را تجربه کرده‌ايم. اين احساس مي‌تواند به ما در شناخت و برخورد با مشکلات زندگي کمک کند.
اما در افسردگي باليني يا اختلالات دوقطبي اين احساس افسردگي بسيار شديد‌تر است. در اين حالت احساس افسردگي براي مدت طولاني باقي مي‌ماند و حتي انجام امور عادي زندگي را سخت يا غيرممکن مي‌سازد. در صورتي که شما افسرده شده باشيد متوجه اين تغييرات در خود شده‌ايد:
علایم روانی
- احساس غمگيني که از بين نمي‌رود.
- احساس نياز به گريستن بدون هيچ دليلي
- از دست دادن تمايل و رغبت به همه چيز
- لذت نبردن از چیزهایی که قبلا لذت می‌بردید.
- احساس بي‌قراري و آشفتگي
- از دست دادن اعتماد به نفس
- احساس بي‌ارزشي و نااميدي
- زودرنجي و تحريک‌پذيري
- فکرکردن به خودکشي
- علایم فکري
- از دست دادن قدرت فکر کردن مثبت و اميدوارانه
- از دست دادن قدرت تصميم‌گيري حتي در موارد ساده
- مشکل تمرکز کردن
- علایم جسمي
- کم‌شدن اشتها و وزن
- مشکل خوابيدن
- بيدار شدن زودتر از موقع
- احساس خستگي کامل
- يبوست
- عدم تمايل به رابطه جنسي
- علایم رفتاري
- مشکل در شروع و به پايان رساندن کارها ، حتي کارهاي روزمره
- گريه کردن زياد يا احساس نياز به گريه و عدم توانايي گريستن
پرهيز از مواجهه با افراد