[غلام غلامی، معاون آموزش، پژوهش و فناوری جمعیت هلال‌احمر مازندران]
«غرق‌شدن» عبارتی است که هرساله با نزدیک‌شدن به فصل گرما، بیشتر از روزهای دیگر سال به گوش‌مان می‌خورد. در این فصل سال شاهد غرق‌شدگی صدها نفر از هموطنانی هستیم که برای گذراندن تعطیلات تابستان به مناطق ساحلی می‌روند. با وجودی که در سال‌های اخیر دلیل اصلی مرگ شناگران به خوبی شناخته شده، اما هنوز اطلاع‌رسانی کافی در این زمینه صورت نگرفته و متأسفانه هر سال در فصل گرما، همان وقایع اسفناک سال پیش تکرار می‌شود. اما چرا آمار تعداد کسانی که در دریا غرق می‌شوند، بالاست؟ در این یادداشت به برخی از این دلایل به اختصار اشاره شده است.
آب شور دریا درصورت برخورد با چشم، سوزش چشمی دردناکی ایجاد می‌کند و تمرکز شناگر را کاملا از بین می‌برد و او را در یافتن مسیر ساحل ناتوان می‌کند. درصورت ورود آب دریا به نای و ریه فرد، سرفه‌های شدیدی ایجاد می‌شود که عملا شناکردن را غیرممکن ساخته و شناگر کاملا مستأصل می‌شود. ضربات امواج دریا، فرد را با خود به این‌سو و آن‌سو برده، تمام توان و انرژی او را مستهلک می‌کند.
مسأله دیگر این است گل‌آلودبودن آب‌های ساحلی دریای خزر موجب می‌شود که حتی با عینک شنا هم نتوان در زیر آب چیز زیادی مشاهده کرد، مثلا ناحیه کم‌عمق را از عمیق تشخیص داده یا فرد درحال غرق‌شدن را در زیر آب یافت. فردی که در چنین شرایطی به دام افتد، بسیار دشوار بتواند خود را از مهلکه نجات دهد. ضمنا مطابق یک اصل، برای شنای افراد بالغ در آب‌های دریایی با عمق بیش از یکونیم متر، نه‌تنها آنها باید فنون شنا را به خوبی بدانند بلکه لازم است به توان فیزیکی و استقامت بدنی بالای خود نیز اطمینان داشته باشند. حتی با وجود مهارت بالا و توان بدنی فوق‌العاده، هنوز هم دریا جای امنی برای شنا نیست، چراکه جریان‌های ساحلی از عمده دلایل مرگ شناگران حرفه‌‌ای است.
در برخی مناطق نیز عمق آب به صورت ناگهانی زیاد می‌شود. این حالت مشابه این است که روی لبه کوهی حرکت کنید که با یک قدم به جلو، زیر پایتان درّه‌ای پدیدار شود. فردی که شنا بلد نباشد، دیگر نمی‌تواند به عقب برگردد و به همین راحتی جان خود را از دست می‌دهد.
بالاآمدن آب دریای خزر در چند‌سال اخیر موجب شده که بسیاری از ساختمان‌ها و تأسیسات ساحلی و چاه‌های آب و فاضلاب آنها، در زیر آب ساحل مدفون شوند. در سواحلی که پاکسازی صورت نگرفته، شناگر در هنگام شیرجه ممکن است با اشیای چوبی و فلزی و سنگی به جای مانده از این ساختمان‌ها برخورد کند. ضمنا چاه‌های آب و فاضلاب می‌توانند شناگران را به داخل خود بِمَکَند.
لذا اگر قصد شنا دارید، در مناطق پاکسازی‌شده و در حضور نجات غریق به این امر اقدام و باور کنید که بسیاری از مناطق «شنا ممنوع» با توجه به خطرات ساحل آن ناحیه و متعاقب مرگ‌ومیرهای بسیاری که داشته است، به این نام لقب گرفته‌اند.
یکی از مهم‌ترین دلایل غرق‌شدن افراد را هم می‌توان اعتماد نابجا به کف رودخانه دانست. در بستر دریای خزر، به‌خصوص محدوده آستارا تا نکا، برآمدگی‌های ماسه‌ای وجود دارد که ممکن است فرد به اشتباه فکر کند عمق دریا کم است اما با کمی جلورفتن عمق آب تغییر می‌کند و احتمال غرق‌شدن وجود دارد.
یکی دیگر از عواملی که هرساله موجب مرگ صدها تن از شناگران می‌شود، جریان‌های شکافنده‌اند. بهطورکلی امواج به صورت مورب به ساحل نزدیک می‌شوند و ممکن است در عمق معینی ناپایدار شوند و اصطلاحا بشکنند و جریان‌های موازی و عمود بر ساحل تشکیل می‌شوند که با سرعت قابل توجهی به سمت دریا برمی‌گردند و فاصله شناگر با ساحل را بیشتر می‌کنند.
دربرخی موارد هم افراد به دلیل شلوغ یا کوچک‌بودن محوطه‌هایی که برای شنا درنظر گرفته شده یا به بهانه تمیزنبودن آب در این بخش‌ها، بدون توجه به علایم هشداردهنده وارد بخش‌هایی از دریا می‌شوند که برای یک شناگر ناآشنا به منطقه می‌تواند بسیار پرخطر باشد. به‌خصوص که تمرکز نجات غریق‌ها بیشتر بر افراد بسیاری که در بخش‌های تعیین‌شده حضور دارند، معطوف است.
افرادی که بر اثر غرق‌شدن در آب جان می‌سپارند، در محیط‌های کنترل‌نشده و پرت مشغول شناکردن بوده‌اند. آشنانبودن با بستر ساحل و شیب تند آن یکی از بزرگ‌ترین عوامل غرق‌شدگی است. فراموش نکنید که دریا در عین زیبایی و آرامش، جان انسان‌های عزیز بسیاری را گرفته است؛ افرادی که هرگز در هنگام ورود به آب، تصورش را هم نمی‌کردند به چنین مرگ دلخراشی مبتلا شوند.