حسام مهدوی، گروه اقتصادی شهروند| در حالی ‌که در قانون بودجه سال93 نرخ ارز 2650تومان تعیین شده بود، در لایحه پیشنهادی دولت برای بودجه‌ سال آینده این نرخ با افزایش 200تومانی به 2850تومان رسید. بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند برای متعادل کردن بازار ارز دولت ‌باید، نرخ ارز در بودجه 94 را بالای 3هزارتومان تعیین می‌کرد. در مقابل برخی از کارشناسان معتقدند که افزایش 200تومانی قیمت دلار در لایحه بودجه 94 یکی از دلایل گرانی ارز طی هفته‌های اخیر است. «شهروند» برای بررسی آثار افزایش قیمت دلار در بودجه ‌سال آتی گفت‌وگویی با «کامران ندری» اقتصاددان و عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق انجام داده که در ادامه می‌خوانید.  
آیا افزایش 200تومانی ارز در لایحه بودجه ‌سال 94، تاثیر مستقیمی در بالا رفتن قیمت ارز در بازار آزاد داشته است؟ به نظر شما در صورت تصویب چه تبعاتی در این حوزه پیش‌روست؟
افزایش قیمت ارز در لایحه بودجه‌ سال 94 در بازار تاثیرگذار بوده و از همان زمان که این موضوع اعلام شد بازار نسبت به آن واکنش نشان داد و قیمت ارز در بازار آزاد با افزایش مواجه شد. البته دلیل این موضوع مشخص و منطقی است چرا که قیمت نفت در بازارهای جهانی با افت و کاهش مواجه شد و ذخایر ارزی را تحت‌تأثیر قرار داد. بازار ارز نیز تحت‌تأثیر این موضوع با افزایش تقاضا همراه شد و در نتیجه نرخ ارز با افزایش همراه شد. به هر ترتیب افزایش نرخ دلار در بودجه ‌سال آتی در کنار سایر عوامل تأثیر خود را بر بازار گذاشت و باعث شد تا قیمت دلار در بازار آزاد با رشد همراه باشد.
بازار ارز در ماه‌های آینده به کدام سو می‌رود؟
افزایش قیمت ارز به دو صورت افزایش و جهشی انجام می‌شود اما در ادامه باید ببینیم که بانک مرکزی برای آینده چه برنامه‌ای دارد و تا چه اندازه قصد دارد که قیمت ارز را تثبیت کند. بانک مرکزی با توجه به ذخایر ارزی که در اختیار دارد، می‌تواند در قیمت ارز تغییر ایجاد کند اما باید منتظر بمانیم که آیا بانک مرکزی قصد دارد که قیمت ارز را به یک‌ماه گذشته برگرداند  یا این‌که با توجه به افزایش تورم قصد دارد نرخ ارز را در همین محدوده نگه دارد. البته تمام این موارد بسته به محدودیت‌های دولت در تأمین ارز مورد نیاز و میزان ذخایر ارزی دولت است.
به اعتقاد شما قیمت واقعی دلار در بودجه چقدر باید باشد و دولت و بانک مرکزی چه می‌توانند انجام دهند؟
رقم قیمت دلار در بودجه مهم نیست، بلکه مهم آن است که قیمت به‌گونه‌ای تعیین شود که متعادل باشد. دلار در بازار مهم و اثرگذار است اگر وضع دولت خوب باشد، می‌تواند بودجه را متعادل کند. بانک مرکزی منابعی دارد که می‌تواند بازار ارز را مدیریت کند. بالا بردن نرخ ارز در بودجه این سیگنال را می‌دهد که دولت با کمبود منابع مواجه است و همین موضوع انتظار برای افزایش قیمت را بالا می‌برد.
برخی از کارشناسان اعتقاد دارند که نرخ دلار در بودجه باید به حدود 3200تومان برسد. نظر شما در این‌باره چیست؟
من قبول ندارم که در بودجه باید دلار با افزایش همراه باشد. از آنجایی که درآمدهای عمومی دولت مربوط به نفت است نرخ ارز باید متعادل شود که دولت نیز کسری بودجه نداشته باشد، البته برای جبران کسری بودجه راه‌های دیگری هم وجود دارد به‌عنوان نمونه دولت باید در هزینه‌های جاری خود بازنگری کند و به‌جای این‌که به‌دنبال نرخ ارز برای ایجاد تعادل باشد، باید هزینه‌های غیرضروری خود را کم کند. بازنگری در هزینه‌ها به دولت کمک می‌کند که ببیند کدام‌یک از هزینه‌هایش ضروری و کدام غیرضروری است  تا از طریق صرفه‌جویی و اعمال سیاست‌های ریاضتی بودجه را متعادل کند، البته ما شرایط دولت را درک می‌کنیم و می‌دانیم که در این شرایط امکان حذف و کاهش برخی از هزینه‌ها سخت و ناممکن است. در نظر بگیرید که کاهش قیمت نفت و رکود اقتصادی در این وضع کم‌کردن هزینه را برای دولت سخت خواهد کرد. دولت نیز ناچار است که نرخ ارز را در بودجه با افزایش همراه سازد، اما اعتقاد دارم این افزایش آخرین راه‌حل است و دولت باید وقتی از نتیجه بخش نبودن تمام راه‌ها مطمئن  شود باید سراغ افزایش قیمت ارز در بودجه برود اما در هر صورت در برخی از اوقات اتفاقات آنگونه که ما دوست داریم رخ نمی‌دهد.
آیا اختلاف قیمت ارز در بودجه و بازار آزاد به جیب دولت می‌رود؟ برخی بر این باورند که دولت برای درآمدزایی روی این بخش حساب کرده است. تحلیل شما در این خصوص چیست؟
البته این موضوع طبیعی است چراکه فروش نفت توسط دولت انجام می‌شود و درآمدهای آن هم به خزانه دولت واریز می‌شود. بنابراین افزایش قیمت ارز به دولت کمک می‌کند تا از فروش دلار، ریال بیشتری به‌دست آورد. با توجه به کسری بودجه دولت این احتمال می‌رود که دولت از این طریق بخواهد کسری بودجه خود را جبران کند اما نکته مهم این است که دولت به درآمد ارزی به‌عنوان یک منبع درآمد برای پوشش هزینه نگاه نمی‌کند. اگر نرخ ارز تعادل پیدا کند این موضوع به نفع اقتصاد است و باعث حرکت و رشد اقتصاد می‌شود. در صورتی که اقتصاد حرکت کند درآمدهای دولت نیز رشد پیدا می‌کند. ممکن است در شرایطی که دولت در مضیقه قرار گیرد با استفاده از قیمت بالای ارز کسری‌های خود را جبران کند اما دولت اگر نگاه مدیریتی داشته باشد به دنبال نرخ تعادلی ارز خواهد بود.

بانک مرکزی می‌تواند  بازار را کنترل کند
دولت ناچار است نرخ ارز را در بودجه بالا ببرد اما  این  آخرین راه است
رشد قیمت دلار به جبران درآمدهای دولت کمک می‌کند
تعادل قیمت دلار در بودجه مهم است  که  به نفع اقتصاد و باعث رشد اقتصاد می‌شود
دولت به جای گرانی دلار، هزینه‌ها را بازنگری کند
دولت اگر نگاه مدیریتی داشته باشد به‌دنبال نرخ ارز تعادلی خواهد بود
باید منتظر بمانیم که بانک مرکزی قصد دارد قیمت ارز را به یک‌ماه گذشته برگرداند