[اکونومیست] تصاویر ماهوارهای گرفته شده از پایگاه هوایی عینالاسد در غرب عراق که میزبان نیروهای آمریکایی است، تخریب ناشی از حمله موشکی ایران در بامداد چهارشنبه هجدهم دی را نشان میدهد. درواقع این تصاویر بیانگر میزان دقت موشکها هستند. ایران قلب پایگاهی وسیع در منطقهای پر از هواپیما، بالگرد و ساختمان را هدف قرار داده بود. در این میان تناقضهایی هم وجود داشت؛ 6آشیانه تخلیه شده، مورد اصابت موشکها قرار گرفتند. این حمله موشکی در پاسخ به ترور سردار قاسم سلیمانی آغاز شد که پنج روز پیش از آن به دست پهپاد آمریکایی به شهادت رسید. واکنش آمریکا هم نشانگر نبود اقدامی تلافیجویانه بود.
«ویپین نارنگ» از دانشگاه امآیتی میگوید: «مهمترین پیام حمله موشکی ایران، میزان دقت موشکهای بالستیک کوتاهبرد آن است. میزان پیشرفتِ دقتِ ایران، واقعی است و این یعنی «دقت» دیگر منحصر به آمریکا نیست. این یکی از پیامدهای بزرگ درگیریهای مدرن است.»
میزان دقت موشک با «سیایپی» یا «احتمال خطای دایرهای» سنجیده میشود؛ شعاع دایرهای که موشکها در آن فرود خواهند آمد. هر چه میزان سیایپی کمتر باشد، موشک با دقت بیشتری به هدف خواهد خورد. هنگام جنگ خلیجفارس در سال 1991 واکنش صدام حسین، شلیک چندین موشک اسکاد به سمت اسراییل و عربستانسعودی بود. فاصله بین نقطه مورد اصابت و نقطه مورد هدف این موشکها به بیش از 2 کیلومتر میرسید. این میزان خطا برای ترساندن شهرها مناسب است، اما برای هدف قرار دادن ساختمانهای خاص بیفایده است. در حملات موشکی صدام بیشتر جانباختگان در اسراییل بر اثر حمله قلبی یا استرس ناشی از انفجار جان خود را از دست دادند. یکی از موشکهای عراق 28 سرباز آمریکایی در عربستانسعودی را به قتل رساند، اما این اتفاق بر اثر ضربه مستقیم نبود، بلکه برخورد ترکشها به پادگانهایی که سربازان در آن مستقر بودند، منجر به مرگ آنها شد.
نقطه اصابت
بدون اینکه بدانیم ایران چه نقاطی را مورد هدف قرار داده، محاسبه سیایپی یا احتمال خطای دایرهای بسیار سخت است. اما متخصصان فاصله بین نقطه هدف و نقطه اصابت را از شعاع صد متری تا بیش از یکدهم طول بال پهپادهای «ریپر» مستقر در پایگاه عینالاسد تخمین میزنند. به گفته «مایکل المان» از موسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک، اصابت هر موشکی به هر کدام از ساختمانهای مورد نظر نشاندهنده آن است که «احتمال خطای دایرهای» معادل پنج متر بوده است.
اما ایران چگونه به این میزان دقت دست پیدا کرد؟ در گزارش آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا که در ماه نوامبر گذشته منتشر شد، به «تکنولوژی هدایت پیشرفته و قابلیت مانور» اشاره میشود. موشکهای صدام از لحاظ موقعیت ماهوارهای، هدایت و زمانبندی به پای موشکهای امروزی نمیرسند.
نمایشهای اخیر از میزان دقت در حملات موشکی تأثیراتی از لحاظ ژئوپلیتیک به همراه خواهد داشت.
«کریستوفر کلاری» از دانشگاه آلبانی میگوید: «اگر ایران موشکهای با دقت بالا در اختیار داشته باشد، اقدام به هرگونه حملهای که آمریکا در هفته گذشته برای آن برنامهریزی کرده بود، سختتر خواهد شد.» وزارت دفاع آمریکا دیگر نمیتواند مانند زمان جنگ با عراق در سالهای 1991 و 2003 در کمال صبر و حوصله نیروهای خود را در بنادر، فرودگاهها و پایگاههای نظامی مستقر کند. این نگرانیها به همراه تهدیدهای بیشتر و جدیدتر ناشی از گونههای مختلف موشکهای امروزی، مانند گلایدرهای هایپرسونیک که میتواند مسیرهای طولانی و پیچیدهتری را طیکند، منجر به پدیدارشدن گرایشهای جدید در محدودیتهای سلاحهای نظامی شده است. این موشکها ماه اکتبر در رژههای نظامی کشور چین به نمایش درآمد و ماه دسامبر در روسیه به صف کشیده شد.