ايران با دارا بودن يک درصد از جمعيت جهان، حدود 2درصد تلفات انساني ناشي از تصادفات دنيا را به خود اختصاص داده است .
  ميزان تصادفات در ايران 20 برابر ساير کشورهاست.
 در ایران، در هر 19دقیقه یک نفر در جاده‌ها جان خود را از دست می‌دهد و در هر 2دقیقه خبر مصدومیت جدی و حتی معلولیت همیشگی یک نفر بر اثر حوادث رانندگی به اعضای خانواده‌اش می‌رسد.
  در 4ماهه نخست سال 1393 ،5 هزار و 801 تن در حوادث مختلف رانندگی جان خود را از دست دادند که این رقم بیشتر از کشته‌شدگان آمریکا (4هزار و 487  نفر ) در جنگ با عراق در سال 2003 میلادی است.
   سال 1377 تا 1388 بيش از 265هزار نفر در حوادث رانندگي در جاده هاي کشور کشته و بيشتر از 2 ميليون نفر مصدوم شده‌اند.
  برآورد خسارات تصادفات چندان آسان نیست اما صاحب‌نظران به نوعي ميزان آن‌ را سالانه بيش از 5 هزار ميليارد تومان برآورد مي‌کنند. هرچند براساس اعلام سازمان پزشکی قانونی، آمار مرگ‌ومیر جاده‌ای در یک‌دهه گذشته به 19 هزارنفر  در سال 1392 رسیده است.
  سالانه حدود50 ميليون قبض جريمه براي رانندگان متخلف ايراني صادر مي‌شود اما فقط 22درصد تخلف خود را مي پذيرند و 78درصد از طريق توهين، تطميع، تهديد يا چانه زني درصدد توجيه تخلف خود برمي‌آيند.

  به نظر مي رسد بازدارنده نبودن مجازات‌ها و برخورد يکسان قانون با فردي که بارها به دلايل يکسان توبيخ شده با افرادي که به ندرت مرتکب تخلفات رانندگي مي‌شوند، از جمله مشکلات و کاستي هاي قوانين در کشور ما است.
 در طول یک‌دهه اخیر وضع ایمنی جاده‌ها به نسبت دیگر کشوهای جهان وخامت بیشتری پیدا کرده و طبق گزارش‌های سازمان جهانی بهداشت، در سال‌ 2011 شاهدیم رتبه ایران که در سال 2007 میان 178 کشور دنیا در مقام 168 قرار داشت، در سال 2011 و میان 180 کشور جهان به رتبه 177 رسیده است.
  مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی که در سال 91 درباره زیان‌های رانندگی برای کشور منتشر شد، اعلام کرد: هزینه حوادث رانندگی برای سال 1390 تقریبا 51 هزار و 910 میلیارد تومان بوده است؛یعنی معادل 10 درصد تولید ناخالص ملی بابت خسارت حوادث رانندگی پرداخت می‌شود.
  براساس آمارهاي جهاني 33 درصد عابران پياده و 29 درصد سرنشينان خودرو، بيشترين کشته‌هاي تصادفات رانندگي در ايران طي سال گذشته بودند و اين در حالي است که عابران پياده و سرنشينان خودرو هيچ مسئوليتي در بروز حوادث رانندگي نداشتند.
 مجموع بودجه بخش حمل‌ونقل کشور در سال‌جاری 4هزار و 115 میلیارد تومان است در حالی که هزینه نگهداری راه‌ها حدود 7 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.

طرح‌نو| لیلا مهداد| از‌ سال 1305خورشیدی که «غلامحسین درویش» معروف به «درویش خان» موسیقیدان شهیر و نوازنده برجسته تار در اثر برخورد درشکه‌اش با یک خودرو وارداتی در خیابان‌های تهران جان خود را از دست داد، بروز فاجعه‌ای به نام «تصادفات‌جاده‌ای» در ایران کلید خورد که سالانه هزاران نفر از مردم کشور را به کام مرگ می‌فرستد و ده‌ها‌ هزار نفر را معلول و مجروح می‌کند.
تصادفات رانندگی در ایران یکی از مهم‌ترین دلایل مرگ‌ومیر است و جالب است که بدانيم ايران با دارا بودن يک‌درصد از جمعيت جهان، حدود 2درصد تلفات انساني ناشي از تصادفات دنيا را به خود اختصاص داده و ميزان تصادفات در ايران 20 برابر ساير کشورهاست. در ایران در هر 19دقیقه یک تن در جاده‌ها جان خود را از دست می‌دهد و در هر 2دقیقه خبر مصدومیت جدی و حتی معلولیت همیشگی یک تن بر اثر حوادث رانندگی به اعضای خانواده‌اش می‌رسد. براساس آمار اعلام شده از طرف سازمان پزشکی قانونی، در 4ماهه نخست‌سال 1393، 5‌هزار و 801 تن در حوادث مختلف رانندگی جان خود را از دست دادند که این رقم بیشتر از کشته‌شدگان آمریکا (4هزار و 487 تن) در جنگ با عراق در ‌سال 2003 میلادی است. پليس ايران اعلام کرده که از ‌سال 1377 تا 1388 بيش از 265هزار نفر در حوادث رانندگي در جاده‌هاي کشور کشته و بيشتر از 2 ميليون نفر مصدوم شده‌اند، البته برآورد خسارات تصادفات چندان آسان نيست، اما صاحبنظران به نوعي ميزان آن‌ را سالانه بيش از 5‌هزار ميليارد تومان برآورد مي‌کنند. هرچند براساس اعلام سازمان پزشکی قانونی، آمارهای مرگ‌ومیر جاده‌ای در یک‌دهه گذشته به 19‌هزار در ‌سال 1392 رسیده و کارشناسان حوزه حمل‌ونقل امیدوارند این روند نزولی ادامه داشته باشد، اما مسأله مهمی که در این خصوص خودنمایی می‌کند، دلایلی است که باعث مرگ‌هایی به‌دلیل تصادفات رانندگی می‌شود. متاسفانه نگهداری و بازسازی راه‌ها طی سال‌های اخیر باتوجه به فشارهای بودجه‌ای به‌طور کامل صورت نگرفته تا نگرانی از ایمنی مسیر پابرجا باشد. در کشور حدود 200هزار کیلومتر راه ارتباطی وجود دارد که این شبکه راه‌ها شامل 2هزار و 100 کیلومتر آزادراه، 13‌هزار کیلومتر بزرگراه و 21هزار کیلومتر راه اصلی است. مجموع بودجه بخش حمل‌ونقل کشور در سال‌جاری 4هزار و 115‌میلیارد تومان است درحالی‌که هزینه نگهداری راه‌ها حدود 7‌هزار ‌میلیارد تومان برآورد شده است. در بخش نگهداری، ایمن‌سازی، احداث و توسعه در حوزه حمل‌ونقل حدود 312طرح نیمه‌تمام روی دست وزارت راه و شهرسازی باقی‌مانده که سرانجام آنها نامعلوم است.
فرهنگ غلط رانندگی
 یا استاندارد نبودن زیرساخت‌ها؟
آمارهاي اعلام شده حاکي از آن است که سالانه حدود50 ميليون قبض جريمه براي رانندگان متخلف ايراني صادر مي‌شود اما فقط 22درصد تخلف خود را مي‌پذيرند و 78درصد از طريق توهين، تطميع، تهديد يا چانه‌زني درصدد توجيه تخلف خود برمي‌آيند. اگرچه اين روزها انواع جريمه زنداني شدن، جريمه نقدي، باطل‌شدن گواهينامه و جريمه‌هايي که منزلت و جايگاه اجتماعي فرد را تهديد مي‌کند، اعمال مي‌شود اما به نظر مي‌رسد بازدارنده نبودن مجازات‌ها، برخورد يکسان قانون با فردي که بارها به دلايل يکسان توبيخ شده با افرادي که به ندرت مرتکب تخلفات رانندگي مي‌شوند، ازجمله مشکلات و کاستي‌هاي قوانين در کشور ما است. در اين رابطه رئيس پليس راهنمايي و رانندگي تهران اعلام کرده که جريمه‌هاي رانندگي يک روز تهران با تعداد جريمه‌هاي رانندگي يک‌سال قاره اروپا برابري مي‌کند. در بروز حوادث مختلف رانندگی و تصادفات جاده‌ای کارشناسان دلایل مختلفی را بیان کرده‌اند. یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین دلایل مربوط به حرکات خطرناک راننده است؛ راننده‌ای که مهارت زیادی در زمینه آشنایی با خودرو و نحوه کنترل آن ندارد، می‌تواند موجب حوادث مرگباری در جاده‌ها شود. اما تنها نبود مهارت نیست که به بروز تصادف منجر می‌شود، بلکه مصرف موادمخدر، داروهای خواب‌آور و مشروبات الکلی که انسان را از حالت عادی خارج می‌کند از مهم‌ترین دلایل بروز سوانح رانندگی است. در تصادفات رانندگی نباید از نقش عابر پیاده به راحتی چشم‌پوشی کرد زیرا برخی از عابران پیاده در شرایط مختلف رفتارهای پرخطری از خود بروز می‌دهند؛ به‌عنوان نمونه به جای عبور از خط عابر پیاده و پل‌های مخصوص عابران، از وسط خیابان رد می‌شوند و با این کار می‌توانند حادثه‌ساز شوند.
افزون‌بر عوامل مورد اشاره، بسیاری از کارشناسان بر این باورند که یکی دیگر از دلایل افزایش حوادث رانندگی، فشار زیاد کاری بر رانندگان ‏است زیرا به دلیل مخارج کمرشکن زندگی، تورم و گرانی، بسیاری اوقات شاهدیم افرادی که رانندگی می‌کنند، چندشغله ‏هستند تا از این طریق بتوانند معاش زندگی خود را تأمین کنند. در این شرایط خستگی و خواب بر فرد غلبه می‌کند و تعادل وی را در رانندگی به‌هم می‌زند.
رفتارهای پرخطر در رانندگی، علاقه‌مندی به سبقت‌های غیرمجاز، نداشتن تمرکز، خودنمایی و تلاش برای جلب توجه دیگران از اساسی‌ترین دلایل رفتاری در وقوع تصادفات به شمار می‌روند؛ علت 85‌درصد از حوادث جاده‌ای کشور عامل انسانی و رفتارهای رانندگان است، توجه نکردن به آموزش‌های لازم در زمان گرفتن گواهینامه و فرهنگ غلط رانندگی مهم‌ترین دلیل رفتار پرخطر راننده‌هاست. امروزه نزدیک به سه‌پنجم از حوادث جاده‌ای که به مرگ یا معلولیت ختم می‌شوند ناشی از عوامل انسانی و رفتارهای شخصیتی هستند.
عوامل انسانی به تنهایی نمی‌تواند دلیلی برای وقوع سوانح جاده‌ای باشد. نباید فراموش کرد که استاندارد خودروهای تولید داخل و برخی از خودروهای وارداتی در سطح پایینی قرار دارد و تا زمانی که این نقص‌های فنی برطرف نشود نمی‌توان انتظار داشت که حوادث رانندگی کاهش پیدا کند هرچند در سال‌های گذشته طرح‌هایی برای جایگزین کردن خودروهای فرسوده در کشور اجرا شد ولی هنوز برخی از خودروهای ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای فرسوده‌اند. در کنار فرسودگی خودروها، مجهز نبودن آنها به کیسه هوا، ترمزهای ضدقفل، کمربندهای ایمنی مناسب و مقاوم نبودن بدنه خودروها از دیگر عوامل خطرآفرین در رانندگی هستند که نباید نقش آنها را در کنترل یا رخ دادن سوانح جاده‌ای نادیده گرفت. در کنار رفتارهای رانندگان و استاندارد نبودن خودروها یکی دیگر از مهم‌ترین دلایل تصادف وضع نامناسب جاده‌هاست. ظرفیت کم راه‌ها و پایین بودن سطح استاندارد فنی آنها می‌تواند یکی از عوامل اصلی وقوع حوادث جاده‌ای باشد. البته سوانح جاده‌ای تنها مربوط به جاده‌های برون‌شهری نیست بلکه خیابان‌ها و پیاده‌روهای ایران نیز به محلی برای حادثه‌آفرینی تبدیل شده‌اند. یکی از مهم‌ترین مشکلات کلانشهرها کیفیت نامناسب سطح خیابان‌ها و استفاده موتورسواران از پیاده‌روهای شهری است که حوادث گوناگونی را رقم می‌زنند. در کنار عوامل مورد اشاره، نمی‌توان از نقش شرایط آب‌وهوایی، صحبت کردن راننده‌ها با تلفن همراه (تصادف را تا 4 برابر افزايش مي‌دهد) حرکت در شب با چراغ خاموش، نحوه آموزش رانندگی در کشور و قطعات بی‌کیفیت و وارداتی خودرو در تصادفات رانندگی چشم‌پوشی کرد.با تأکید بر نقش طراحی راه‌ها و معابر در بروز تصادفات، متاسفانه باید گفت در طول یک‌دهه اخیر وضع ایمنی جاده‌ها به نسبت دیگر کشورهای جهان وخامت بیشتری پیدا کرده و طبق گزارش‌های سازمان جهانی بهداشت در سال‌ 2011 شاهدیم رتبه ایران که در ‌سال 2007 میان 178 کشور دنیا در مقام 168 قرار داشت در‌ سال 2011 و میان 180 کشور جهان به رتبه 177 رسیده است.
هزینه‌های اقتصادی
 و اجتماعی تصادفات
حوادث رانندگی موجب شکل‌گیری مشکلات فراوانی در زمینه‌های روانی، اجتماعی و اقتصادی جامعه می‌شود. هرچند در نگاه اول مرگ پایان حیات یک فرد یا خانواده در سانحه رانندگی است ولی آثار روحی و روانی از دست دادن عزیزان یکی از مشکلاتی است که سال‌های ‌سال می‌تواند بازماندگان آنها را رنج دهد. تصادفات رانندگی همیشه به مرگ ختم نمی‌شود؛ یکی از مهم‌ترین پیامدهای این حوادث معلولیت و خانه‌نشینی افراد است که هزینه‌های زیادی برای خانواده و جامعه دارد. نگهداری معلولان، مشکلات روحی و روانی آنها و دور ماندن افراد آسیب‌دیده از کار و تحصیل از دیگر پیامدهای تصادف در کشور است. مرگ یا معلولیت سرپرست خانواده در تصادف رانندگی سبب فقر اقتصادی و آسیب‌های اجتماعی می‌شود و این امر زیان‌های زیادی برای خانواده و جامعه دارد. تنها هزینه‌های حوادث جاده‌ای متوجه فرد یا خانواده نمی‌شود بلکه جامعه نیز از این هزینه‌ها بی‌نصیب نیست. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی که در‌ سال 91 درباره زیان‌های رانندگی برای کشور منتشر شد، اعلام کرد: هزینه حوادث رانندگی برای ‌سال 1390 تقریبا 51‌هزار و 910‌میلیارد تومان بوده است؛ معادل 10‌درصد تولید ناخالص ملی بابت خسارت حوادث رانندگی پرداخت می‌شود.یکی از مهم‌ترین راهکارها برای کاهش تلفات جاده‌ای بالابردن فرهنگ رانندگی در کشور است؛ در ایران که بیشتر نقاط آن از فرهنگ سنتی برخوردار است ورود خودرو به زندگی خانواده‌ها موجب شد فرهنگ استفاده از این وسیله نقلیه به درستی در کشور جا نیفتد. یکی از مهم‌ترین راهکارها برای بالا بردن فرهنگ رانندگی در جامعه، فرهنگ‌سازی در کنار اعمال قانون است؛ زیرا تنها فرهنگ‌سازی نمی‌تواند رفتار غلط برخی از افراد را اصلاح کند و لازم است از طریق اعمال قانون نیز فرد را وادار به رفتارهای منطقی در رانندگی کرد. فرهنگ‌سازی و آموزش دو اصل اساسی برای ارتقای کاهش تلفات رانندگی هستند و ما باید از تجربه کشورهای دیگر استفاده کنیم.
 فرهنگ و سختگیری‌های قانونی برای کنترل حوادث رانندگی لازم و ضروری هستند اما در این میان، مقوله فرهنگ نقش مهم‌تری دارد زیرا در چند‌سال اخیر با وجود افزایش جریمه‌های رانندگی ما شاهد کاهش پایدار تصادف در جاده‌ها نیستیم. در کنار افزایش استاندارد خودروها، ضروری است افزایش کیفیت راه‌های کشور نیز در دستور کار قرار بگیرد. راه‌اندازی رشته‌های دانشگاهی در زمینه مددکاری اجتماعی و ترافیک، استفاده از تمام ظرفیت‌های موجود در جامعه برای اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی در زمینه ترافیک و حوادث جاده‌ای از دیگر راهکارها برای کاهش نرخ مرگ‌ومیر در جاده‌های کشور است. براساس گزارش بانک جهاني و سازمان بهداشت جهاني 80‌درصد سوانح جاده‌ا‌ي در کشورهايي با درآمد سرانه کم يا پايين يا کشورهاي آسيب‌پذير رخ مي‌دهد که در اين راستا پيش‌بيني مي‌شود تا ‌سال 2020ميلادي تصادفات رانندگي به يکي از مهم‌ترين عوامل مرگ‌ومير اين دسته از کشورها تبديل شود. براساس آمارهاي جهاني 33‌درصد عابران پياده و 29‌درصد سرنشينان خودرو بيشترين کشته‌هاي تصادفات رانندگي در ايران طي‌ سال گذشته بودند و اين در حالي است که عابران پياده و سرنشينان خودرو هيچ مسئوليتي در بروز حوادث رانندگي نداشتند. آمارها نشان مي‌دهد تا 5‌سال آينده حوادث جاده‌اي علت اصلي مرگ و مير کودکان 5 تا 14 ساله باشد.  براساس اعلام سازمان‌ملل‌متحد. سال‌ 2011 و 2020 ميلادي به نام دهه عمل درخصوص امنيت جاده‌اي نام‌گذاري شده و در اين رابطه بر توجه خاص به عابران پياده، موتورسواران، دوچرخه‌سواران و کودکان تاکيد شده است. خودرو، این قاتل زنجیره‌ای در جاده‌ها پرسه می‌زند و قربانی می‌گیرد. روز بی‌تصادف این روزها تبدیل به آرزویی محال و دست نیافتنی شده و به‌طور حتم لازم است همه دستگاه‌ها و متولیان امر کل منابع و ظرفیت‌های خود را برای کاهش تلفات و تصادفات رانندگی بسیج کنند تا هر‌ سال شاهد از دست دادن این میزان انسان نباشیم. گفتنی در این‌خصوص بسیار است اما مهم این است که کاش در پس چنین حوادث دلخراشی فکری اساسی برای مهار و کاهش بحران‌هایی از این دست کنیم.