راضیه زرگری/ سال‌هاي‌سال بود كه چيني‌ها باور داشتند چهره افراد مي‌تواند واقعيت‌هاي پنهان شخصيت‌شان را آشكار كند. شايد چنين تصوري از نظر بسیاری غيرواقعي به‌نظر برسد و اغلب برداشت‌هایی که با نگاه اول از شخصیت افراد می‌شود، اکثرا ناقص‌اند و نمی‌توانند گویای تمام ابعاد شخصیتی فرد باشد؛ اما بررسي‌هاي انجام شده که نشان مي‌دهد پيشاني نوشت آدم‌ها، شخصيت‌شان را هم آشكار مي‌كند. فيلسوف‌هاي چيني مي‌گويند 5 عنصر در جهان مي‌تواند زندگي ما را تحت‌تاثير قرار دهد؛ چوب،، آب، آتش، زمين و فلز. از نظر آنها هر كدام از ما تلفيقي از اين عناصر را در چهره خود داريم اما يكي از اين عناصر، نسبت به بقيه آنها شاخص‌تر است. گذشته از فيلسوف‌هاي قديمي، پژوهشگران امروزي هم اين موضوع را تاييد مي‌كنند. سيمون برون، يكي از متخصصان انگليسي كتابي در مورد اين موضوع نوشته و توضيح مي‌دهد كه چطور هركدام از شما مي‌توانيد شاخص‌ترين عنصر را در چهره ديگران شناسايي كنيد و از طريق آن به شخصيت‌شان پي‌ببريد.
5 عنصر موجود در چهره
بر همین اساس گفته می‌شود چهره‌هاي چوبی بيشتر ضربتي و بدون فكر عمل مي‌كنند، بلندپروازند و فوق‌العاده با اعتماد به نفس كارهاي‌شان را انجام مي‌دهند. آدم‌هايي كه عنصر وجودي‌شان چوب است، بسيار فعالند و هميشه ذهن‌شان سرشار از ايده‌ها و طرح‌هاي تازه است. وقتي يك پروژه جديد به ذهن اين افراد مي‌رسد، صبر ندارند تا آن را شروع كنند اما در مقابل، وقتي كاري را به دست مي‌گيرند، زود از آن خسته مي‌شوند. افرادی که چهره‌هايي از عنصر آب دارند انعطاف‌پذيرند و خوب مي‌توانند خودشان را با شرايط وفق دهند. در كنار آنها خوش مي‌گذرد و عاشق تنوع و تغيير هستند. آنها به ظاهر اهميت زيادي مي‌دهند و هميشه هم لبخند به لب هستند. حل كردن مشكلات مردم، يكي از لذت‌بخش‌ترين كارها براي اين افراد است. چهره‌هاي آتشين ماجراجو، اجتماعي و برون‌گرا هستند و عاشق اين‌اند كه توجه ديگران را به‌خود جلب كند. چهره‌هاي آتشين، بيشتر به‌دنبال مشاغل سرگرم‌كننده و هنري مي‌روند. آنها به عواقب كارهاي‌شان خيلي توجه نمي‌كنند و تنها در فكر لذت بردن از لحظه هستند. اين آدم‌هاي عجيب و غريب عاشق موضوعات اندوهناك هستند. چهره‌هاي زميني روي آسمان‌ها زندگي نمي‌كنند و مرد عمل هستند. كمي خجالتي بوده و مدتي طول مي‌كشد تا سفره دلش را باز كند. انرژي زمين در اين افراد با كمي حسادت و كينه‌توزي هم همراه است. اگر به فردي كه چنين چهره‌اي دارد ضربه بزنيد، اين ضربه به عمق قلبش وارد مي‌شود و مدت‌ها طول مي‌كشد تا شما را ببخشد. اما در مقابل، اين فرد وفادار، گرچه حساس است اما باهوش و منطقي هم هست. چهره‌هاي فلزی كاملا خويشتندار هستند و ترجيح مي‌دهند گاهي از ديگران كناره‌گيري كنند. افرادي كه عنصر وجودي‌شان فلز است، مصمم هستند و سرسختانه روي موضوعات تمركز مي‌كنند. معمولا آدم‌هايي كه در ارتباط با آنها قرار دارند، هيچ اطميناني نسبت به جايگاهي كه در زندگي اين فرد دارند، نمي‌توانند داشته باشند و جالب اين است كه يك فلزي از اين موضوع لذت هم مي‌برد.
تأثیر ویژگی‌های چهره بر اولین برداشت مخاطب
بیشتر ما این تلقی نسبتا غلط را داریم که براساس طرز نگاه افراد در مورد شخصیت آنها قضاوت می‌کنیم؛ اخیرا مطالعه‌ای از محققان دانشگاه یورک در انگلستان نشان می‌دهد که امکان پیش‌بینی برداشت اول که هر فرد از ویژگی‌های صورت دیگران دریافت می‌کند وجود دارد. به بیان دیگر محققان این دانشگاه دریافتند که می‌توان پیش‌بینی کرد اولین برداشت مخاطب از ویژگی‌های صورت طرف مقابلش چه خواهد بود. این تیم تحقیقاتی به سرپرستی دکتر تام‌هارتلی و پروفسور اندی جوان از گروه روانشناسی دانشگاه نیویورک، به تازگی یافته‌های خود را در مجموعه مقالات آکادمی ملی علوم (PNAS) منتشر کرده اند.
هنگامی که ما در چهره یک فرد نگاه می‌کنیم، تمایل داریم که بی‌درنگ در مورد شخصیت او قضاوت کنیم؛ مثلا بگوییم قابل اعتماد یا مغرور است. محققان بر این نکته متمرکز شده‌اند که اگر چه این قضاوت‌ها اغلب ناقص و غلط است، با این حال می‌تواند رفتارهای اجتماعی افراد را تحت‌تأثیر قرار دهد. با نگاه کردن به عکسی از یک سیاستمدار یا یک شخصیت ملی شناخته نشده و غیرقابل اعتماد، ممکن است ندانسته احتمال این‌که به او در انتخابات عمومی رای بدهیم کاهش پیدا کند. مطالعات گذشته نشان داده‌اند که اولین برداشت ما از افراد دیگر را می‌توان در سه بعد تقسیم‌بندی کرد این سه بعد از نظر میزان دسترسی مجزا و متمایز هستند؛ اول قابلیت تقرب است؛ به عبارتی این‌که آیا این فرد به ما کمک می‌کند یا آسیب می‌رساند؟ دومین بعد تسلط است یا به عبارتی این‌که آیا این فرد توانایی نفع یا ضرر رساندن به ما را دارد؟ و سوم جذابیت جوانی؛ به این معنی که آیا این فرد می‌تواند رقیب یا شریک یک رابطه دوستی باشد؟ محققان مطالعه‌ای انجام دادند تا دریابند آیا می‌توان تعیین کرد چه عاملی باعث می‌شود ما از حالت چهره افراد دیگر در مورد آنها به قضاوت قطعی برسیم؟ آنها در این رابطه توضیح دادند «درک این‌که چگونه برداشت اول بر چهره افراد شکل می‌گیرد، موضوع بسیاری از مطالعات نظری و علمی است که اهمیت مضاعفی به استفاده گسترده از تصاویر چهره‌ها در رسانه‌های اجتماعی می‌دهد. عکس می‌تواند اولین برداشت از افراد را بسازد یا خراب کند
در این مطالعه محققان ویژگی‌های فیزیکی 1000 چهره از عکس‌های مختلف آنلاین در دسترس را بررسی کردند. این عکس‌ها سپس در یک پانل به قضاوت گذاشته شد؛ که این کار به افشای شخصیت افراد براساس چهره‌هایشان نیاز داشت. محققان سپس 65 اندازه‌گیری مختلف از هر صورت، ازجمله ارتفاع چشم و عرض ابرو را به منظور ایجاد یک مدل برای پیش‌بینی برداشت اول را ثبت کردند. این گروه دریافتند که مدل آنها قادر به تبیین 58درصد از مغایرت‌ها در برداشت حالت چهره افراد است. محققان از این اندازه‌گیری‌ها برای ایجاد چهره کارتونی استفاده کردند که ویژگی‌های صورت مرتبط با سه‌بعد برداشت‌های اولیه تقرب، جذابیت و تسلط را نشان می‌دهد. تأکید بر اهمیت چهره در ایجاد برداشت اول چیزی است به گفته دکتر‌هارتلی تعجب‌آور است: «در زندگی روزمره، من نسبت به چهره‌ها و تصاویر چهره‌هایی که به‌طور موثر بر روشی که با مردم ارتباط برقرار کنم تأثیر می‌گذارند، ناآگاه هستم. این‌که آیا در زندگی واقعی یا مجازی، اینگونه تلقی می‌شود که شخصیت یک فرد تنها چیزی است که از چهره‌اش احساس می‌شود. این نتایج نشان می‌دهد که این برداشت‌ها چطور با ویژگی‌های بصری چهره افراد تحت‌تأثیر قرار می‌گیرند؛ نتایجی که چشمانمان را گرد کرد.» محققان این مطالعه می‌گویند یافته‌هایشان را حتی می‌توانند به‌عنوان بینشی در «تخصص غریزی» افرادی که در حرفه‌های مختلف عکس‌ها را ایجاد یا دستکاری می‌کنند، به کار برند؛ مانند انیماتورها و ادیتورهای عکس. به‌گفته ریچارد ورنون یکی از محققان این مطالعه، نشان دادن این‌که حتی ویژگی‌های مصنوعی، ساختگی و خودسرانه در یک صورت می‌تواند تصور مردم را تحت‌تأثیر قرار دهد قابل تامل است؛ احساس می‌شود که انگار انتخاب دقیق و حساب شده یک عکس می‌تواند اولین برداشت دیگران از فرد را به خوبی بسازد و یا خراب کند. اوایل‌سال جاری مطالعه‌ای توسط محققان دانشگاه ایالتی اوهایو انجام شد، 21 احساسات مختلف انسان از حالت‌های مجزای صورت را آشکار کرد.