شهروند| درحالی‌که 14 سالی است لیگ ایران به اصطلاح حرفه‌ای شده است اما به نظر می‌رسد هنوز هم اکثر باشگاه‌های ایران فقط کنار نام خود لغت «حرفه‌ای» را می‌بینند؛ با بررسی برخی از جزییات متوجه کمبودهایی می‌شویم که در اکثر موارد با استانداردهای AFC‌ کاملا در تضاد است. در ادامه وضع باشگاه‌های لیگ برتری که هر‌سال مجوز حرفه‌ای خود را تمدید می‌کنند و هیچ تغییری هم در وضع آنها دیده نمی‌شود را بررسی می‌کنیم تا متوجه تمام فاکتورهایی که برای داشتن یک لیگ به معنای واقعی حرفه‌ای داریم، بشوید.
فاکتورهای   اصلی
کنفدراسیون فوتبال آسیا آیین‌نامه‌ای برای صدور مجوز حرفه‌ای باشگاه‌ها دارد که براساس آن هر ساله به باشگاه‌هایی که در لیگ حرفه‌ای هر کشوری حضور دارند، امتیازاتی را اعطا می‌کند. این الزامات که جزو فاکتورهای درجه A کنفدراسیون فوتبال آسیا به شمار می‌آید، بسیار گسترده است و بندهای زیادی دارد. ازجمله این معیارها می‌توان به داشتن استادیوم‌های درجه یک، داشتن تیم‌های پایه حتی در رده سنی
 3 تا 7‌سال با مربیانی مشخص که دارای مدرک A آسیا باشند، شفافیت صورت‌های مالی سالانه که سودده بودن باشگاه‌ها را اثبات می‌کند و... اشاره کرد. این موارد توسط سازمان لیگ و فدراسیون فوتبال هر کشور باید بازدید و براساس آیین‌نامه AFC‌ به باشگاه امتیازات لازم اعطا شود.
13 استادیوم درجه A!
بحث امکانات حرفه‌ای استادیوم‌ها یکی از معیارهای اصلی AFC برای اعطای مجوز حرفه‌ای به باشگاه‌هاست. شاید حتی در ظاهر نیز بتوان حدس زد خیلی از استادیوم‌هایی که تیم‌های لیگ برتری از آن استفاده می‌کنند دارای شرایط لازم مثل قابلیت ثبت رخدادها برای تماشاگران از طریق اسکوربورد، جایگاه مناسب برای خبرنگاران و نشست‌های خبری، چمن مناسب و... نیستند اما با هر روشی مسئولان فدراسیون کشورمان توانسته‌اند درحال حاضر 13 استادیوم را در رده‌ای قرار دهند که استاندارد A را بگیرند. در این میان فقط نفت مسجدسلیمان تابه‌حال نتوانسته ورزشگاه اختصاصی خود در این شهر را به شرایط استاندارد برساند.
کدام ورزشگاه ایران ایراد ندارد؟
 برای تمدید مجوز ورزشگاه‌هایی که باشگاه‌های لیگ برتری به AFC معرفی می‌کنند، بازرسان کنفدراسیون فوتبال آسیا هر 2‌سال یک بار به ایران سفر می‌کنند. در این بازدید کار مسئولان ورزشگاه‌ها برای استاندارد نشان دادن تمام بخش‌ها بسیار سخت است زیرا درواقع ورزشگاهی در ایران (حتی آزادی) وجود ندارد که همه معیارهای استاندارد را داشته باشد. پس چطور این استادیوم‌ها از نظر بازرسان AFC مجوز لازم را کسب می‌کنند؟ این سوالی است که شاید در ذهن خیلی‌ها شکل بگیرد اما پاسخش را باید از مسئولان فدراسیون و ورزشگاه‌ها پرسید. این‌که میزان نور یک ورزشگاه بیشتر از حدی هست توسط شرکت سازنده اعلام می‌شود یا چمن ورزشگاه‌ها را با رنگ سبز نگه می‌دارند، از مواردی است که کنفدراسیون فوتبال آسیا با استناد به گزارش فدراسیون ایران روی آن ریز می‌شود.
از تیم‌های پایه تا نداشتن مالکان مشترک
از دیگر فاکتورهای اصلی که در باشگاه‌های ایرانی رعایت نشده، داشتن تیم‌های پایه و برنامه‌ریزی منظم برای تمام رده‌های سنی است که حتی تأکید شده مربیان درجه A بالای سر این تیم ها باشند. این درحالی است که برخی از تیم‌های لیگ برتری مثل نفت مسجدسلیمان اصلا آکادمی ندارند و خیلی از تیم‌های دیگر نیز برنامه مشخصی برای آکادمی خود ندارند، درحالی‌که AFC‌ حتی به داشتن برنامه برای رده سنی 3 تا 7 نیز تأکید کرده که منظم‌ترین باشگاه‌های ایرانی در رده آکادمی مثل فولاد و سپاهان نیز برای این رده سنی برنامه‌ای ندارند. داشتن مالکان مشترک که در برخی از باشگاه‌ها مثل استقلال و پرسپولیس، نفت تهران، نفت مسجدسلیمان و... دیده می‌شود، نیز منع شده است.
کدام باشگاه سودده است؟
درحالی‌که یکی از ملاک‌های کنفدراسیون فوتبال آسیا در بخش باشگاهداری حرفه‌ای سودده بودن آنهاست که درواقع شرط اصلی حرفه‌ای بودن یک باشگاه به شمار می‌آید، هیچ‌کدام از باشگاه‌های ایرانی را نمی‌توان سودده نامید زیرا فاکتورهای دیگر را ازجمله متعارف بودن قرارداد بازیکنان، داشتن حق پخش متعارف، وجود قراردادهایی در چارچوب معین، حسابرسی شفاف سالیانه و... را رعایت نمی‌کنند. درواقع هیچ‌کدام از 16 باشگاه لیگ برتری که بیشترشان تیم هستند تا باشگاه بنگاه معاملاتی سودده نیستند و مشخص نیست که چطور فدراسیون فوتبال آنها را سودده تشخیص می‌دهد.
راه‌آهن و نفت مسجدسلیمان در خطر حذف
بعد از بررسی کامل معیارهای AFC در 16 تیم لیگ برتری به این نتیجه پی می‌بریم که راه‌آهن و نفت مسجدسلیمان بیش از سایر تیم‌ها در خطر باطل شدن پروانه حرفه‌ای خود قرار دارند. تا به حال فقط جریمه
تیم هایی که موفق به کسب مجوز حرفه‌ای نمی‌شدند، این بود که حق حضور در لیگ قهرمانان آسیا را نداشتند اما هیأت‌رئیسه سازمان لیگ قصد دارد برای ‌سال آینده قانونی را مصوب کند که طبق آن تیم‌های بدون مجوز حتی حق حضور در لیگ را هم نداشته باشند. راه‌آهن به دلیل نامشخص بودن وضع مالکیتش و نفت مسجدسلیمان نیز به دلیل نداشتن استادیوم درجه A و همچنین تیم‌های پایه دارای مشکلات عدیده‌ای هستند.
خطر کسر سهمیه
از سوی دیگر به دلیل کسب نتایج ضعیف نمایندگان ایران در لیگ قهرمانان آسیا و در صورتی که تیم‌های لیگ برتری نتوانند امتیازات لازم را در معیارهای اصلی کنفدراسیون فوتبال آسیا به دست آورند، خطر کسر سهمیه 3+1 نیز ایران را تهدید می‌کند. البته نتایج
 4 نماینده ایران در آسیا که از اسفندماه رقابت‌های خود را آغاز می‌کنند نیز در این ماجرا تأثیرگذار است اما اگر اقدام خاصی در زمینه ضعف‌هایی که وجود دارد، صورت نگیرد که به نظر نمی‌رسد در کوتاه‌مدت این اتفاق رخ دهد، باید در سال‌های آتی منتظر کاهش سهمیه‌های آسیایی ایران باشیم.
شاهین رحمانی: مسئولیت هرگونه تقلب
 به پای فدراسیون ایران است
شاهین رحمانی، عضو ایرانی کنفدراسیون فوتبال آسیا درباره چگونگی تمدید مجوز حرفه‌ای باشگاه‌های ایرانی با وجود کمبودهایی که وجود دارد، به «شهروند» می‌گوید: «اعطای مجوز حرفه‌ای به باشگاه‌هایی که در سطح آسیا فعالیت می‌کنند، در 2 بخش عمده خلاصه می‌شود. یکی از این بخش‌ها درباره استانداردسازی ورزشگاه‌هاست که با حضور نمایندگان AFC‌ هر ساله امکانات استادیوم‌ها بررسی می‌شود. البته بازرسان AFC به مدارکی که مسئولان ایرانی ارایه می‌کنند، اعتماد می‌کنند. بخش دوم نیز درباره داشتن معیارهای دیگر است.»
وی همچنین می‌افزاید: «این اختیار از سوی AFC‌ به فدراسیون‌های عضو داده شده که طبق آیین‌نامه تدوین شده، امکانات باشگاه‌های داخلی خود را بررسی و نتیجه را به AFC ارایه کنند. فرض کنفدراسیون فوتبال آسیا بر این است که مدارکی از سوی فدراسیون ایران ارایه می‌شود، واقعی است، اگرچه در برخی موارد که شکی وجود داشته باشد، بازدید از این امکانات نیز صورت می‌گیرد. اگر هم مدرکی از سوی فدراسیون ایران ارایه می‌شود که واقعیت ندارد   مسئولیتش به پای فدراسیون فوتبال ایران است. مجری آیین‌نامه AFC در ایران فدراسیون فوتبال این کشور است.»
رحمانی در پایان خاطرنشان می‌کند: «کنفدراسیون فوتبال آسیا آن‌قدر در جزییات باشگاه‌ها وارد نمی‌شود و فقط اگر شکایتی وجود داشته باشد، ورود می‌کند. حتی در بحث صورت‌های مالی باشگاه‌ها نیز می‌تواند این اسنادی که به AFC ارایه می‌شود، ساختگی باشد.»
خودمان را گول نزنیم
این‌که لیگ ایران نام حرفه‌ای داشته باشد و در سطح لیگ قهرمانان نیز از سهمیه‌های زیادی بهره ببرد، قطعا به نفع فوتبال ایران است و مورد حمایت تمام اهالی فوتبال قرار دارد اما این‌که با تقلب و کارهای مقطعی، دچار روزمرگی شده و مشکلات فوتبال ایران به صورت اساسی حل نشود، درنهایت باعث افت فوتبال کشورمان می‌شود. شاید بهتر باشد که حداقل خودمان را گول نزنیم و نهادهایی مثل فدراسیون و سازمان لیگ به جای همکاری با باشگاه‌ها برای پوشاندن ضعف‌هایشان، برخورد قاطعی با کم‌کاری و کمبودها کنند تا شاید در پروسه بلندمدت به معنای واقعی لیگ ایران حرفه‌ای شود.