شهروند| فرودگاه مهرآباد تهران، پنجشنبه شب مسافران ارزشمندی داشت. مسافرانی 3500ساله، متعلق به اواخر هزاره اول و اوایل هزاره دوم قبل از میلاد. مسافرانی که بیش از سه هزار سال در ایران زندگی کرده بودند و بیش از 50سال پیش
غربت نشین شده بودند. شده بودند ساکن بلژیک.
در 33سال گذشته، تلاش‌های بسیاری برای بازگرداندن 349 شی تاریخی که نمی‌توان برای آن ارزشی تعیین کرد، انجام شد. چندین دادگاه پشت‌سر گذاشته شد تا آخر کار، ایران مالک اشیای تاریخی خوروین ساوجبلاغ شناخته شد و پنجشنبه شب، انتظارها برای بازگشت به وطن به سرآمد.
اشیای تاریخی خوروین پس از 50سال دوری، به ایران بازگردانده شدند. مراسم بازگشت با رعایت مسائل امنیتی برگزار شد، حتی خبرنگاران دو ساعت پیش از رسیدن اشیاء به ایران از زمان ورود اشیا و برگزاری مراسم ورود، باخبر شدند. آثار تاریخی منطقه خوروین ساوجبلاغ بالاخره ساعت 40: 20 پنجشنبه، چهارم دی‌ماه با همراهی تیمی از سازمان میراث فرهنگی وارد کشور شد.
مسعود سلطانی‌فر رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگی در لحظه خروج این آثار تاریخی از هواپیما و ورود آنها به خاک ایران، بازگشت این اشیای تاریخی باارزش را حاصل 33سال کشمکش حقوقی سیاسی و فرهنگی اعلام کرد: «این اشیا حدود 53سال قبل به صورت غیرقانونی از کشور خارج شده بود. از‌سال 1360 با مطلع شدن جمهوری اسلامی ایران از محل این اشیا در یکی از موزه‌های کشور بلژیک، ایران ادعای حقوقی خود را مطرح کرد و منازعه حقوقی بین ایران و بلژیک آغاز شد. این منازعه حقوقی 33سال طول کشید، در این مدت 2 بار رأی علیه ایران صادر و بحث مربوط به مالکیت ایران بر این اشیا نادیده گرفته شد، اما خوشبختانه با پیگیری‌های مستمری که صورت گرفت در مهر ماه 1392 دوباره دیوان عالی بلژیک تقاضای استیناف ایران را پذیرفت.»
معاون رئیس‌جمهوري، ادامه داد: «با تلاش و دفاعیات حقوقی که به عمل آمد و به دنبال جلسه رسیدگی مهرماه ۱۳۹۲ در دیوان عالی کشور بلژیک، رأی دادگاه استیناف (مبنی بر شمول مرور زمان نسبت به ادعای مالکیت ایران) نقض شد و پرونده به شعبه دادگاه استیناف هم عرض در «لی یژ» سپرده شد که به حکم این دادگاه در آبان‌ماه سال 1393 رای به نفع جمهوری اسلامی ایران صادر شد.»
مجموعه 577 قطعه‌ای خوروین
یک جا جمع شد
سلطانی‌فر با اشاره به این‌که 349 شی تاریخی منطقه خوروین ساوجبلاغ در این مجموعه وجود دارد، گفت: «پس از این‌که مالکیت ایران در این دادگاه به اثبات رسید، دوشنبه همین هفته، هیأتی از طرف سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به کشور بلژیک فرستاده شد. اشیاء
به سرعت از موزه سن کانتر به سفارت ایران در بلژیک منتقل و با استفاده از یک هواپیمای اختصاصی به کشور بازگردانده شد. این اشیاء از کاوش‌های دو تپه منطقه خوروین به دست آمده است. از این مجموعه تعداد 228 قطعه هم‌اکنون در موزه ملی ایران نگهداری می‌شود که با بازگرداندن اشیایی که در بلژیک بود، این مجموعه امروز به صورت کامل در کشورمان نگهداری می‌شود. به‌زودی با رعایت الزامات حفاظتی در قالب نمایشگاهی در معرض دید عموم مردم قرار می‌گیرد.»
مجموعه اشیاي منطقه خوروین بسیار گرانبها و باارزش است، رئیس سازمان میراث فرهنگی، با گرانبها اعلام کردن این اشیای تاریخی، قیمت‌گذاری برای این مجموعه را زمانبر اعلام کرد، «این اشیاء متعلق به دوره اواخر هزاره دوم و هزاره اول قبل از میلاد است و تاکنون قیمت‌گذاری نشده است.»
او درباره، پرونده‌های دیگری که برای استرداد اشیای تاریخی ایرانی به کشور در جریان است، هم گفت: «در حال حاضر دو پرونده دیگر در محاکم داریم یکی در آمریکا و دیگری در اروپا، احکامی که در دو‌سال گذشته در رابطه با این پرونده‌ها صادر شده به نفع ما بوده اما مدعیان دوباره تقاضای تجدیدنظر کردند. کارشناسان حقوقی سازمان میراث فرهنگی و بخش حقوقی ریاست‌جمهوری تلاش دارند که احکام دیگری را در رابطه با این پرونده‌ها بگیرند تا بتوانیم اشیای تاریخی را که به ناحق و غیرقانونی از کشورمان خارج شده طی ماه‌ها و سال‌های آینده به کشور بازگردانیم.»
سلطانی‌فر با اشاره به این‌که این دو پرونده مربوط به الواح هخامنشی و چغامیش است، ادامه داد: «پرونده چغامیش در مراحل نهایی است و در مورد الواح هخامنشی هم در دو مورد رأی به نفع ما صادر شده اما مدعیانی که به این پرونده ارتباط ندارند و در محاکم دیگری که با ایران داشتند رأی به ضررشان صادر شده است تقاضای توقیف این الواح را ارایه کردند، ما در رابطه با این پرونده‌ها حضور و تلاش جدی داشتیم و امیدواریم به‌زودی مراحل پایانی طی شود.»
مقصد اشیای تاریخی 3500 ساله
البرز خواهد بود
با ورود اشیای تاریخی 3500ساله خوروین به کشور، کار شناسایی و بررسی اشیا در موزه ملی آغاز می‌شود تا صحت اشیا به تأیید کارشناسان ایرانی هم برسد. محمد حسن طالبیان معاون میراث فرهنگی در مراسم استقبال از مسافران گرانبهای مهرآباد، از شناسنامه‌دار شدن اشیای تاریخی خوروین خبر داد، «بررسی و شناسایی اشیاء در موزه ملی ایران توسط متخصصان و کارشناسان خبره انجام می‌شود. پس از پایان مراحل شناسایی و بررسی، این اشیاء طی نمایشگاهی رونمایی می‌شود و در معرض دید علاقه مندان قرار می‌گیرد.»
معاون میراث فرهنگی با اشاره به این‌که این اشیاء متعلق به شهر البرز است، گفت: «ما از مسئولان میراث فرهنگی این استان خواسته‌ایم تا محل اختصاصی را برای نگهداری این اشیاء در نظر بگیرند که در صورت فراهم شدن این مکان و رعایت اصول ایمنی و حفاظتی، اشیاي خوروین پس از پایان دقیق مراحل شناسایی به استان البرز منتقل می‌شود.»
او با بیان این‌که اشیاي تاریخی خوروین به صورت غیرقانونی و قاچاق از کشورمان خارج شده بود، هم گفت: «منطقه خوروین دو بار مورد کاوش قرار گرفته است، یک بار توسط علی حاکمی و بار دیگر توسط واندنبرگ که اشیا پس از کاوش قاچاق شده است. این اشیا در دانشگاه و موزه در کشور بلژیک مورد مطالعه و شناسایی قرار گرفته است. براساس اطلاعاتی که ما داریم اشیاي تاریخی خوروین
به مدت 15سال در بسته‌بندی‌های خاصی نگهداری شده و بنا بر حکم دادگاه هیچ‌کس اجازه باز کردن این بسته‌ها را نداشته و زمانی که رأی به نفع ایران صادر شده افرادی که این بسته‌ها را باز کردند از دیدن اشیاي داخل آن متعجب بودند. با توجه به این‌که اشیای خوروین زمان بسیار زیادی در حالت بسته‌بندی نگهداری شده است به مرمت‌های مختصری نیاز دارد.»