سخنگوی سازمان اوقاف: مردم از تأثیرات وقف بي‌اطلاع هستند
حسن ربیعی، رئیس همایش درمورد علت این‌که عنوان این برنامه «وقف و رسانه» انتخاب شد، توضیح داد: به‌رغم خدمات ارزشمندی که وقف از گذشته تاکنون در کشور داشته است، مردم و به‌ویژه خواص جامعه از تأثیر آن کم‌اطلاع یا حتی بي‌اطلاع بودند. او ادامه داد: پیش از پیروزی انقلاب اسلامی با کاهش ثبت وقف در کشور مواجه بودیم و حقوق موقوفات احقاق نمی‌شد، همین مسائل و موضوعات دیگر، سبب کم‌اطلاعی مردم از وقف و تأثیرات آن شده بود، به‌طوری‌که در نظرسنجی سال 1389، ارزیابی ما نشان می‌داد که 77درصد از مردم کشور، نسبت به برکات وقف بي‌اطلاع هستند، لذا تدبیری اتخاذ شد که جامعه از طریق تبلیغ و ترویج فرهنگ وقف، تشریح کارکردها و آثار و برکات این صدقه جاریه و تبیین مباحث مرتبط با وقف آشنا شوند. به گفته ربیعی، با توجه به تأثیری که وقف در جامعه می‌تواند داشته باشد، سیاست‌های کلی نظام و کشور می‌تواند در آن بروز و ظهور یابد و براساس این سیاست‌ها که شامل تعامل رسانه‌ها و سازمان اوقاف است، مردم و به‌ویژه خواص می‌توانند به آگاهی بیشتری در این زمینه دست یابند. در همین راستا ما توانسته‌ایم با بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌های فرهنگی درقالب تولیدات نمایشی، هنری، شعر، ادبیات، عکس و هزاران خبر و گزارش، هدف‌گذاری مناسبی داشته باشیم و خوشبختانه در میان اصحاب رسانه و وقف، ارتباط و تعامل خوبی برقرار شده است. به‌رغم ثبت وقف‌هایی که در کشور صورت گرفته است با توجه به ظرفیتی که اوقاف، امامزادگان و بقاع متبرکه دارند تا فاصله مطلوب راه بسیاری داریم بنابراین با هدف‌گذاری، اطلاع‌رسانی مطلوب، فرهنگ‌سازی و مدیریت افکار عمومی باید برای ترویج هرچه بیشتر این سنت حسنه در جامعه بکوشیم. وی اضافه کرد: نقش وقف و بقاع متبرکه می‌تواند در مهندسی نظام، سیاست‌های فرهنگی، علمی و سلامت تأثیرگذار باشد، برای همین از تمامی گروه‌های مرجع اعم از مراجع عظام تقلید، اساتید دانشگاه‌ها و اصحاب رسانه درخواست داریم نسبت به احیای وقف در جامعه بکوشند تا این سنت حسنه در جایگاه خودش قرار گیرد.
رئیس سازمان اوقاف: فرهنگ وقف
به گفتمان‌عمومی تبدیل شود
حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدی با بیان این‌که «در وقف دو نگاه کلی و جزیی وجود دارد» گفت: نگاه جزیی وقف مربوط به مشکلات جامعه و نیازهای نیازمندان است و نگاه کلی به وقف این است که وقف به‌عنوان موضوعی فرهنگساز و تمدن‌ساز یکی از اهداف مهم اسلام است. رئیس سازمان اوقاف گفت: وقف قبل و بعد از اسلام و در بین تمامی ادیان وجود داشته است. وقف در تمدن‌سازی و فرهنگ الهی نقش اساسی ایفا می‌کند. در قبل از اسلام تمام کلیساها و معابد وقف بود. در تاریخ اسلام هم اولین اقدام پیامبر(ص) ساخت مسجد بود و این مسجد به‌عنوان یک موقوفه ثبت شد. در طول 14 قرن که از اسلام می‌گذرد این نگاه بوده، هست و باید باشد و تمام دستگاه‌ها باید به آن توجه کنند. به گفته محمدی، در جامعه اسلامی کسی را پیدا نمی‌کنید که مدیون وقف نباشد. وقف وظیفه همگانی است و باید به صورت عمومی نسبت به احیای فرهنگ وقف توجه شود. ما باید در جامعه بدانیم که فرهنگ وقف چیست و به آن اهمیت بدهیم. فرهنگ وقف یعنی این‌که انسان به فکر دیگران و نسل آینده خود باشد و نسبت به سرنوشت دیگران بی‌اهمیت نباشد. فرهنگ وقف در یک جمله از پیامبر اسلام(ص) معنی می‌شود. پیامبر اسلام(ص) می‌فرمایند: کسی که نسبت به امور مسلمانان اهتمام و توجه نداشته باشد، مسلمان نیست. وقف یعنی فردی که یک عمر زحمت کشیده اکنون از این زحمت او سایرین هم بهره ببرند که به خود او هم بهره‌ای می‌رسد. محمدی با اشار به نقش رسانه‌ها در ترویج فرهنگ وقف گفت: پیش از این در رسانه‌های ما وقف جایگاهی نداشت، ولی خوشبختانه امروز ما ششمین همایش وقف و رسانه را برگزار می‌کنیم. فرهنگ وقف باید در جامعه ترویج پیدا کند و این حکمی الهی است و خواهش ما از رسانه‌ها این است که به احیای فرهنگ وقف در ابعاد مختلف بپردازند. امیدواریم که فرهنگ وقف به یک گفتمان عمومی و یک ارزش تبدیل شود. رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه تأکید کرد: تهیه فیلم‌های مستند و ارزشمند می‌تواند یکی دیگر از فعالیت‌های رسانه‌ها باشد. ما اکنون بهترین بیمارستان‌های کشور را داریم که همه آنها وقف هستند. مثل بیمارستان مرحوم نمازی اما در رسانه‌ها کسی این را به تصویر نکشیده است. خیلی از مردم ما علاقه‌مند به وقف هستند، ولی در این راستا اطلاعات کافی ندارند و باید اطلاعات لازم از طریق رسانه‌ها به مردم برسد و مردم بدانند برای چه وقف می‌کنند و نیازهای روز جامعه را در راستای ترویج وقف بشناسند.
رئیس سازمان اوقاف در ادامه با بیان این‌که اولویت‌های وقف را مقام معظم رهبری در شعار امسال فرمودند عنوان کرد: فرهنگ، اقتصاد و علم و فناوری از اولویت‌های وقف است. ما اگر در این 3حوزه فعالیت داشته باشیم، خیلی از مشکلات اقتصادی و علمی و فرهنگی ما حل می‌شود. شعار ما در این چند سال اخیر این بوده که همه واقف باشیم. محمدی با بیان این‌که وقف فقط برای متمکنین نیست و همه می‌توانند حتی با سرمایه‌ای اندک واقف باشند، گفت: رسانه‌ها هم باید مشابهات وقف را بیان کنند. ازجمله مشابهات وقف وصیت، نذر، قسم، حبس و امثال اینهاست. وقف حبس ابد است ولی ما می‌توانیم برای وقف حبس مدت‌دار هم داشته باشیم. در جامعه کسی نمی‌تواند نسبت به وقف بی‌تفاوت باشد و وقف حکم الهی است که باید مزایای آن برای همگان گفته شود
ابوترابی‌فرد:
وقف ثمره پیوند دین، عقل و ثروت
ادامه از صفحه 9 | حجت‌الاسلام‌والمسلمین ابوترابی‌فرد، نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی که در این همایش حضور داشت، عنوان کرد: فرهنگ وقف، مقوله‌ای است که تولد آن، ثمره پیوند دین، عقل و ثروت است و اگر این 3 عنصر در انسان شکل بگیرد، راه برای خلق یک اثر مانگار فراهم می‌شود. توسعه معرفتی و اخلاقی ایران اسلامی مرهون فرهنگ وقف در جهان اسلام بوده و هست و ما امروز از این چشمه‌جوشان می‌نوشیم.
وی با تأکید بر ضرورت برنامه‌ریزی برای ارتقای بهره‌وری وقف خاطرنشان کرد: متاسفانه در عرصه‌های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی از این ظرفیت دینی و عقلی استفاده نشده و امیدواریم روزی فرا برسد که از سرمایه گرانبهای وقف، آن‌گونه که باید، استفاده کنیم. نايب‌رئیس مجلس با اشاره به نقش رسانه‌ها در گسترش فرهنگ وقف یادآور شد: رسانه بالاترین ظرفیت را در خلق و انتقال پیام در دنیای امروز دراختیار دارد و استفاده صحیح از رسانه، بهترین راه انتقال پیام است و توجه مدیریت نهاد وقف به رسانه‌ها، یکی از هوشمندی‌های آنان است. برای موفقیت رسانه باید به چند موضوع توجه داشت که اولین آن کیفیت پیام است که پاسخگوی نیازهای خلق‌کنندگان و مخاطبان اثر باشد. رسانه‌ای می‌تواند موفق‌تر باشد که در بالاترین کیفیت اثر خود را خلق کند. ابوترابی‌فرد، کارکرد تأثیرگذاری برخی آثار هنری مانند سریال‌های تلویزیونی در تبلیغ مقوله وقف در جامعه را مورد اشاره قرار داد و گفت: دومین ویژگی که یک اثر باید داشته باشد، اطلاعات واقعی و قابل اعتماد است تا آن را به یک اثر ماندگار تبدیل کند.
ابوترابی فرد یادآور شد: متاسفانه بسیاری از آثار ما از این ویژگی مهم و کلیدی فاصله گرفته است درحالی‌که اگر کارگروه‌هایی تشکیل و در این حوزه پراهمیت به ارایه اطلاعات صحیح بپردازند، قطعا می‌توانند آینده بهتری در پیش‌رو داشته باشند. نایب‌رئیس مجلس، ویژگی سوم رسانه‌ها را رعایت اخلاق عنوان کرد و گفت: در هر جامعه‌ای اصول تعریف‌شده‌ای وجود دارد که باید این اصول را شناخت و در خلق اثر بدان توجه کرد چراکه بي‌توجهی به آنها قطعا برای کلیت جامعه اثر منفی خواهد داشت. فرو ریختن ارکان اخلاقی و مبانی مورد احترام ملت‌ها در راستای جهانی‌سازی و سلطه فرهنگی غرب، امروز مدنظر رسانه‌های غربی است. ابوترابی‌فرد توجه به ویژگی‌های شکلی، تصویری و فناوری نوین را یکی دیگر از ابزار انتقال فرهنگ وقف از سوی رسانه‌ها عنوان کرد و ادامه داد: از هرکدام از این ویژگی‌ها که استفاده شود، مسلما می‌تواند اثر مطلوبی را در تبلیغ و نهادینه کردن وقف در جامعه داشته باشد. وی با تأکید بر نقش ششمین همایش وقف و رسانه خاطرنشان کرد: این گام علاوه بر این‌که می‌تواند در خلق فرهنگ وقف و نهادینه کردن آن نقش موثری داشته باشد، می‌تواند در انتقال رسانه‌ای نقش مهمی ایفا کند. وی با اشاره به برخی اقدامات سازمان اوقاف و امور خیریه متذکر شد: ارایه خدمات به 10هزار بیمار و 24هزار نیازمند، حمایت از 3 هزار هیأت مذهبی، نشر فرهنگ سوگواری و عزاداری سیدالشهدا، تلاش برای ارتقای امامزادگان و ایفای نقش در گسترش فرهنگ دینی، تلاش برای ارتقای جایگاه قرآن و تلاش گسترده برای بازخوانی دستنوشته‌های واقفین در راستای اجرای درست نیات واقفین ازجمله اقدامات مهم و تأثیرگذار سازمان اوقاف و امور خیریه در کشور است.
جنتی: وقف فقط مختص به مسلمانان نیست
علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که میهمان ششمین همایش وقف و رسانه بود با بیان این‌که «وقف فقط مختص ما مسلمانان نیست» اظهار کرد: به گفته سعدی «بنی آدم اعضای یکدیگرند» وقف یک حس نوعدوستی است که در تمام انسان‌ها از قبل و بعد از اسلام بوده و هست. وقف یک سنت شایسته‌ای است که بین همه جوامع وجود دارد و میان ما مسلمانان هم هست. در غرب بسیاری از مراکز علمی، آموزشی و پژوهشی درآمدهای خود را از موقوفات دارند و خیلی از افراد دارایی خود را در راه علم، دانش و مطالعات وقف کرده‌اند. مثلا دانشگاه هاروارد یکی از این مراکز علمی و دانشگاهی است. امروز بسیاری از کلیساها که در کشور خود ما هم وجود دارد از موقوفات است و این نشان از آن دارد که پیروان سایر ادیان الهی نیز به وقف اهمیت می‌دهند. اوج موقوفات در ایران اسلامی در دوره صفویه بود به‌خصوص در زمان شاه‌عباس صفوی. در فرهنگ اسلام ما وقف یک سنت مقدس است که باید همواره مورد توجه قرار گیرد. ما در کشورمان شهرهایی داریم که سرتاسر آن شهر وقف است مثل شهر سرخس یا بخشی از شهر یاسوج. به گفته جنتی، در هر زمانی با توجه به نیازهای آن زمان وقف‌هایی صورت گرفته است. در دوران حاضر نیز باید نیازهای جامعه را بشناسیم و در این زمینه وقف کنیم. امروز در حوزه فرهنگ نیازمند وقف‌های زیادی هستیم. مثل ساخت کتابخانه‌ملی، اهدای کتاب و همچنین ساخت فیلم‌هایی در رابطه با فرهنگ وقف. وی خاطرنشان کرد: در این چند‌سال اخیر سازمان وقف تلاش‌های بسیار زیادی برای ترویج وقف داشته است. ما در رشته‌های علمی، پژوهشی و تحقیقاتی نیز نیازمند وقف هستیم. همکاری بین وقف و رسانه باید دوطرفه باشد. یعنی هم باید اوقاف از رسانه‌های مکتوب، تصویری و مجازی استفاده کند و هم سازمان اوقاف برای ترویج فرهنگ وقف به رسانه‌ها کمک کند. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: یکی از کارهایی که سازمان اوقاف می‌تواند برای ترویج این مسأله داشته باشد این است که شبهات را بین مردم از بین ببرد. مثلا روی سایت سازمان بگذارد که حق تولیت سازمان را چه کار می‌کند و در چه راستایی از آن بهره می‌برند. مردم این‌گونه از اطلاعات سازمان آگاه می‌شوند و این آگاه‌سازی خود می‌تواند ایجاد اعتماد کند. ما هرچقدر در راستای ترویج فرهنگ وقف، آسیب‌شناسی و اطلاع‌رسانی بیشتری داشته باشیم، موفق‌تر می‌شویم. یکی از کارهایی که رسانه می‌تواند برای اوقاف انجام دهد، این است که واقفان بزرگ را برای افکار عمومی معرفی کند و به ترویج فرهنگ وقف کمک کند.
رونمایی از کتاب فرهنگ وقف
در ادامه ششمین همایش وقف و رسانه از کتاب «فرهنگ وقف» با حضور حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدی، شرفخانی ، علیرضا دبیر و حسن ربیعی رونمایی شد. همچنین رونمایی از پوستر «وقف، چشمه همیشه جاری» از دیگر برنامه‌های این همایش بود. در این مراسم از کارگردان، تهیه‌کننده و بازیگران سریال «پرده‌نشین» ازجمله ویشکا آسایش، مهران رجبی، هومن برق‌نورد و آتیلا پسیانی تقدیر شد. تقدیر از خانواده‌های شهدا و جمعی از خبرنگاران و مدیران مسئول رسانه‌ها در حوزه وقف از دیگر برنامه‌های این همایش بود.
به‌رغم ثبت وقف‌هایی که در کشور صورت گرفته است با توجه به ظرفیتی که اوقاف، امامزادگان و بقاع متبرکه دارند تا فاصله مطلوب راه بسیاری داریم بنابراین با هدف‌گذاری، اطلاع‌رسانی مطلوب، فرهنگ‌سازی و مدیریت افکار عمومی باید برای ترویج هرچه بیشتر این سنت حسنه در جامعه بکوشیم. وی اضافه کرد: نقش وقف و بقاع متبرکه می‌تواند در مهندسی نظام، سیاست‌های فرهنگی، علمی و سلامت تأثیرگذار باشد، برای همین از تمامی گروه‌های مرجع اعم از مراجع عظام تقلید، اساتید دانشگاه‌ها و اصحاب رسانه درخواست داریم نسبت به احیای وقف در جامعه بکوشند تا این سنت حسنه در جایگاه خودش قرار گیرد
فرهنگ، اقتصاد و علم و فناوری از اولویت‌های وقف است. ما اگر در این 3حوزه فعالیت داشته باشیم، خیلی از مشکلات اقتصادی و علمی و فرهنگی ما حل می‌شود. شعار ما در این چند سال اخیر این بوده که همه واقف باشیم. محمدی با بیان این‌که وقف فقط برای متمکنین نیست و همه می‌توانند حتی با سرمایه‌ای اندک واقف باشند، گفت: رسانه‌ها هم باید مشابهات وقف را بیان کنند. ازجمله مشابهات وقف وصیت، نذر، قسم، حبس و امثال اینهاست. وقف حبس ابد است ولی ما می‌توانیم برای وقف حبس مدت‌دار هم داشته باشیم.
رسانه بالاترین ظرفیت را در خلق و انتقال پیام در دنیای امروز دراختیار دارد و استفاده صحیح از رسانه، بهترین راه انتقال پیام است و توجه مدیریت نهاد وقف به رسانه‌ها، یکی از هوشمندی‌های آنان است. برای موفقیت رسانه باید به چند موضوع توجه داشت که اولین آن کیفیت پیام است که پاسخگوی نیازهای خلق‌کنندگان و مخاطبان اثر باشد. رسانه‌ای می‌تواند موفق‌تر باشد که در بالاترین کیفیت اثر خود را خلق کند. ابوترابی‌فرد، کارکرد تأثیرگذاری برخی آثار هنری مانند سریال‌های تلویزیونی در تبلیغ مقوله وقف در جامعه را مورد اشاره قرار داد و گفت: دومین ویژگی که یک اثر باید داشته باشد، اطلاعات واقعی و قابل اعتماد است تا آن را به یک اثر ماندگار تبدیل کند.
در هر زمانی با توجه به نیازهای آن زمان وقف‌هایی صورت گرفته است. در دوران حاضر نیز باید نیازهای جامعه را بشناسیم و در این زمینه وقف کنیم. امروز در حوزه فرهنگ نیازمند وقف‌های زیادی هستیم. مثل ساخت کتابخانه‌ملی، اهدای کتاب و همچنین ساخت فیلم‌هایی در رابطه با فرهنگ وقف. وی خاطرنشان کرد: در این چند‌سال اخیر سازمان وقف تلاش‌های بسیار زیادی برای ترویج وقف داشته است. ما در رشته‌های علمی، پژوهشی و تحقیقاتی نیز نیازمند وقف هستیم. همکاری بین وقف و رسانه باید دوطرفه باشد.