آپاندیسیت یعنی تورم آپاندیس. آپاندیسیت می‌تواند مزمن یا ناگهانی باشد. آپاندیسیت رایج‌ترین وضع پزشکی اورژانس در ایالات متحده است. سالانه بیش از 250هزار عمل جراحی آپاندیس در این کشور انجام می‌شود.
آپاندیسیت بیشتر در سنین بین 10 تا 30 بروز می‌یابد و در مردان رایج‌تر از زنان است. بی‌توجهی به درمان آپاندیسیت می‌تواند موجب مرگ فرد مبتلا شود.
آناتومی آپاندیس
آپاندیس برآمدگی کوچک و انگشت مانندی در روده بزرگ است. آپاندیس در یک چهارم پایین و سمت راست ناحیه شکمی واقع شده است. دلیل وجود آن در بدن مشخص نیست.
چه عاملی موجب بروز آپاندیسیت می‌شود؟
دانشمندان معتقدند این عارضه به دلیل نوعی انسداد در آپاندیس ایجاد می‌شود. این انسداد ممکن است نسبی یا کامل باشد. انسداد کامل آپاندیس همان اتفاقی است که موجب مراجعه اورژانسی بیمار به بیمارستان و نیاز به جراحی می‌شود. انسداد اغلب به علت انباشت مدفوع ایجاد می‌شود. اما ممکن است دلایل دیگری هم داشته باشد:
- بزرگ شدن فولیکول‌های لنفاوی
-کرم
- ضربه
- تومور
زمانی که آپاندیس مسدود می‌شود، امکان تکثیر باکتری در آن ایجاد شده و این امر موجب ایجاد عفونت می‌شود. فشاری که در اثر این عفونت ایجاد می‌شود دردآور است. این عارضه می‌تواند موجب فشردگی رگ‌های خونی آن ناحیه هم بشود. عدم وجود جریان خون در آپاندیس می‌تواند باعث ایجاد قانقاریا بشود.
اگر آپاندیس پاره شود، مدفوع به شکم وارد می‌شود و این وضعیتی اورژانسی ایجاد می‌کند. پریتونیت یکی از پیامدهای احتمالی پارگی آپاندیس خواهد بود. پریتونیت تورم بافتی است که دیواره شکمی را می‌پوشاند. در نتیجه پارگی آپاندیس، سایر ارگان‌ها هم متورم خواهند شد. ازجمله ارگان‌هایی که تحت‌تأثیر پارگی آپاندیس قرار خواهند گرفت می‌توان به سکوم، مثانه و کولون سیگمویید اشاره کرد.
در صورتی که آپاندیس به جای پارگی و ترکیدگی، فقط نشت داشته باشد، به آبسه چرکی خواهد انجامید. این اتفاق باعث می‌شود عفونت در ناحیه کوچکی محدود شود. با این حال ورم چرکی هم می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
آپاندیسیت چه علایمی دارد؟
از جمله علایم آپاندیسیت می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- درد در ناحیه پایین و سمت راست شکم
- از دست دادن اشتها
- تهوع
- استفراغ
- اسهال
- یبوست
- ناتوانی در دفع گاز
- تورم شکم
- تب خفیف
- احساس این‌که بعد از اجابت مزاج حس بهتری خواهید داشت.
آپاندیسیت با دردهای شکمی ملایم آغاز می‌شود. معمولا با گذشت زمان شدیدتر، یکنواخت و ثابت می‌شود. ممکن است بیمار الزاما در عادت‌های روده‌ای خود تغییری احساس نکند. با این حال ممکن است گاهی آپاندیسیت موجب ایجاد تغییراتی در دفع ادرار شود.
در صورتی که در قسمت راست شکم خود احساس درد می‌کنید و هرکدام از علایم مذکور را دارید بهترین کار مراجعه به پزشک است.
آپاندیسیت می‌تواند به‌طور ناگهانی به یک فوریت پزشکی تبدیل شود. در 24 ساعت اولیه بروز علایم، پارگی به ندرت اتفاق می‌افتد. با این حال، می‌توان گفت 80درصد از افرادی که برای مدت 48 ساعت علایم آپاندیسیت را مشاهده می‌کنند، به ترکیدگی آپاندیس دچار می‌شوند.
سوراخ شدن آپاندیس می‌تواند به مرگ بیمار منجر شود. خطر مرگ بر اثر پارگی و نشت آپاندیس در بزرگسالان و سالمندان بیشتر است.
آپاندیسیت چگونه تشخیص داده می‌شود؟
معاینه آپاندیسیت بررسی یک چهارم پایینی و سمت راست شکم بیمار را شامل می‌شود. در صورتی که فرد باردار باشد، درد شدیدتر خواهد بود. در صورتی که آپاندیسیت پاره شده باشد، شکم بیمار سفت و متورم می‌شود.
در صورت تورم و سفتی شکم باید فورا به پزشک مراجعه کرد. علاوه‌بر معاینه، تست‌های مختلفی برای بررسی آپاندیسیت موجود است.
آزمایش ادرار می‌تواند مشخص کند که درد احیانا به عفونت مجاری ادرار یا سنگ کلیه مربوط نیست.
بررسی‌های لگنی هم می‌تواند در مورد بیماران مونث مشخص کند که درد بیمار ناشی از مشکلات دستگاه تناسلی وی نیست. درد می‌تواند به عفونت‌های لگنی هم مربوط باشد.
آزمایش‌های بارداری هم می‌تواند احتمال بارداری خارج از رحم را بررسی کند.
تصویربرداری شکمی می‌تواند وجود ورم‌های چرکی یا عوارض دیگر را مشخص کند. تصویربرداری شکمی می‌تواند از طریق اشعه ایکس، سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن انجام شود.
تصویربرداری از قفسه سینه به وسیله اشعه ایکس هم می‌تواند وضع بیمار را در مورد التهاب لوب پایین و سمت راست ریه بررسی کند.
آپاندیسیت چگونه درمان می‌شود؟
برای درمان آپاندیسیت روش‌های متعددی وجود دارد.
در موارد نادری ممکن است آپاندیسیت بدون انجام عمل جراحی بهبود یابد و درمان تنها با استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها و رژیم غذایی مملو از مایعات انجام شود.
با این حال در اکثر موارد، جراحی الزامی است. اما جزییات عمل جراحی به وضع بیمار بستگی خواهد داشت.
در صورتی که در آپاندیس سوراخی ایجاد شده اما هنوز به پارگی نینجامیده باشد، بیمار ابتدا تحت درمان به وسیله آنتی‌بیوتیک قرار خواهد گرفت. سپس نشت این سوراخ به وسیله لوله ظریفی که از روی پوست به بدن وارد می‌شود، تخلیه و خشک می‌شود. در مرحله بعد پس از درمان عفونت، آپاندیس طی انجام عمل جراحی خارج خواهد شد. این فرآیند را می‌توان طی یک عمل جراحی یا لاپراسکوپی انجام داد. لاپراسکوپی حالت تهاجمی کمتری دارد و زمان لازم برای بهبود کوتاه‌تر است. با این حال در صورتی که فرد به ورم چرکی یا پارگی آپاندیس دچار شده باشد، جراحی باز الزامی خواهد بود.
آیا می‌توان از ابتلا به آپاندیسیت جلوگیری کرد؟
خیر. نمی‌توان از ابتلا به آپاندیسیت جلوگیری کرد. با این حال آپاندیسیت در افرادی که رژیم غذایی مملو از فیبر دارند، یعنی رژیمی که حاوی مقادیر زیاد میوه‌ها و سبزیجات تازه است، شیوع کمتری دارد.
منبع: ایران درمان