مجید سلیمی‌ بروجنی کارشناس اقتصادی

طی چند سال اخیر نظام بانکی کشور با مشکلاتی همراه بوده است. بخش مسکن یکی از موتورهای محرکه اقتصادی است و این توانایی را دارد که اقتصاد کشور را از رکود خارج کند. بدون‌شک، بانک مسکن در این زمینه بسیار تاثیرگذار خواهد بود، ولیکن طی سال‌های گذشته بانکداری در ایران از ریل خارج شده است و به جرأت می‌توان گفت بانکداری ما تخصصی نیست. کل نظام بانکی کشور در گذشته به دلیل سیاست‌های پولی و مالی دچار اشتباهاتی شده است. طرح مسکن مهر و حجم بسیار زیاد نقدینگی که  باعث شد که اختلالاتی در نظام مالی بانک مسکن ایجاد شود. متاسفانه طی چند سال گذشته به تسهیلات بانکی به عنوان یک منبع لایزال مالی نگاه شده که هرگز تمام نخواهد شد. حال باید به دنبال تحریک بازار باشیم و پس از آن نگاه جدی‌تری به بازار مسکن و تاثیر بانک‌ها بر آن داشته باشیم. وقتی تسهیلاتی توسط بانک‌ها داده می‌شود دو موضوع پیش می‌آید؛ ابتدا تقاضای مسکن افزایش می‌یابد و این افزایش تقاضا باعث رونق‌بخشی به بازار می‌شود و ساخت‌وسازها بیشتر می‌شود، پس از آن با افزایش تسهیلات باید به این فکر افتاد که این تامین تقاضا از کجا تامین می‌شود و به اندازه تحریک تقاضا، عرضه تحریک نمی‌شود. بدین‌صورت که همچنان تقاضا بر عرضه فزونی می‌گیرد و در واقع آثار افزایش تسهیلات، تورمی خواهد بود. بخش مسکن بخش مهمی است و قدرت بالایی در تحرک‌زایی کل اقتصاد دارد اما به بیان دیگر افزایش تقاضا و ثبات عرضه به‌سرعت تورم ایجاد می‌کند و در آن بازار مارپیچ قیمت هزینه ایجاد می‌شود. چندی پیش در جلسه مشترکی که وزیر امور اقتصادی و دارایی، رئیس کل بانک مرکزی و مدیرعامل بانک مسکن حضور داشتند، 10 فرمان به بانک مسکن ماموریت داده شد؛ 10فرمانی که قرار است بیشترین تاثیر را در خانه‌دار شدن طبقه متوسط و جوانان داشته باشد. در این جلسه مقرر شد نسبت تسهیلات به ارزش مسکن افزایش پیدا کند و از ابزارهای تامین‌ مالی مسکن جدید به‌خصوص برای جوانان و اقشار کم‌درآمد جامعه استفاده شود.
آن‌چیزی که بیش از دیگر موضوعات به بانک مسکن توصیه شده است، تمرکز فعالیت‌های این بانک در حوزه مسکن است و گفته شده که بهتر است بانک مسکن از این پس تنها ایفاگر فعالیت‌های تخصصی خود در این حوزه باشد. تبدیل‌شدن بانک مسکن به بانک عامل فعالیت‌های ارزی در شرایط تحریم‌ها و همچنین متزلزل شدن ساختار اداری و انضباطی بانک به دلیل فعالیت در مسکن مهر از جمله این مشکلات است که نیاز به بازنگری و اصلاح دارد. مسکن در جامعه ایرانی به قدری حایز اهمیت است که می‌‌تواند زمینه رشد اقتصاد را فراهم کند. بدین‌جهت این بانک باید بتواند در زمینه مسکن اوج بگیرد و دستاوردهای دنیا را در این زمینه بررسی، شناسایی و بومی‌سازی کند. در سند افق‌های ترسیم‌شده برای چهارسال آینده، تکالیف روشنی برای بانک مسکن درنظر گرفته شده است. به‌طوری‌که قرار بر این شده که سهم بانک مسکن از سپرده‌های بانکی و همچنین نقش بانک مسکن در تامین مالی بخش مسکن افزایش یابد. درخصوص مدیریت منابع و مصارف بهینه، بانک مسکن باید نسبت تسهیلات به سپرده را بدون احتساب مسکن مهر به 87 درصد کاهش دهد. میزان تسهیلات پرداخت‌شده به متقاضیان طی شش‌ماهه اول سال‌جاری در بخش جعاله تعمیر مسکن 64هزار فقره به مبلغ شش‌هزارمیلیارد ریال عنوان شده است که نسبت به دوره مشابه سال گذشته ازنظر تعداد 65 درصد و از نظر مبلغ 58درصد رشد را نشان می‌دهد.