بیایید همین اول این قرار را بگذاریم که هیچکس با مزاحمتهای خیابانی به هر شکل و اسم و ترتیبی موافق نیست. هیچکس دلش برای دستگیری دقیق و صحیح کسانی که به گفته سردار حسین رحیمی، فرمانده انتظامی تهران بزرگ مزاحمت ایجاد کردهاند و عددشان به ۵۶۹ خودرو توقیفشده رسیده، نمیسوزد و حتی پلیس را بابت این قاطعیت و اعمال قانون تشویق هم میکنیم!
همه میدانیم که قانون خوب، قانونی است که جامع و مانع باشد؛ یعنی همه آنچه لازم است در آن قانون جمع و حد و مرزش نیز مشخص باشد تا نکات اضافه و زوائد به آن افزوده نشود. وقتی بشود برای قوانین (اینجا به نوشته و نانوشتهاش کاری نداریم) انواع و اقسام حاشیهها را نوشت و تفسیرهای متفاوتی ارایه داد، یعنی با مجموعه کاملی طرف نیستیم.
حالا بعد از این مقدمهچینیها برگردیم سر سوژه اصلی خودمان، یعنی برخورد پلیس با دور دورها؛ وقتی پلیس میگوید باید با این جنس از مزاحمتهای خیابانی برخورد کرد، یعنی حتما کار درستی است و نیاز عمومی جامعه این کار را میطلبد. اما در کنار این خبر تازه منتشر شده، سوالهای دیگری مطرح میشود که میبایست هرچه زودتر و قبل از اعمال قانونهای بیشتر برایش پاسخی جست. باید به مردم (جوانترها یا والدین در اینجا فرقی نمیکند) توضیح داد که دور دور شامل چه مواردی میشود؟ چهکارهایی اگر انجام شود شامل دور دور است و چه کارهایی صورت نگیرد، میشود گشتوگذار خیابانی؟ اینکه خودرویی حرکات مارپیچی انجام دهد یا سرعت غیرمجاز داشته باشد، شامل تخلفاتی است که پلیس راهور بررسی میکند یا پلیس امنیت اخلاقی؟
اگر خودرویی آلودگی صوتی ایجاد کرد، در هر نقطهای که بود، شامل این طرح میشود یا فقط در نقاط خاصی از شهر معنای دور دور میدهد. این طرح شامل همه اقشار جامعه میشود یا به جنسیت رانندگان و سن و سالشان هم ارتباط مستقیمی دارد؟ ساعت ارتکاب این جرم هم مشخص شده یا فقط شبها و نیمهشبها ملاک برخورد است؟ نوع و قیمت خودرو هم در این قضیه موثر است؟ بیان اینکه بالاخره مشخص است چه خودروهایی دور دور میکنند، همان معنای بسیط و تفسیرپذیر از قانون نیست که میتواند شامل همه و در همه حالات شود؟
حالا همین سوالها را میتوان به خبر دیگر پلیس درباره برخورد با رستورانهای لاکچری بسط داد؛ اینکه رستوران لاکچری دقیقا یعنی چه؟ باید با لوکسها برخورد کرد یا موسیقی تنها عامل برخورد با ۵۴۷ رستوران پلمپ شده است؟ چه کسی میتواند تشخیص دهد که موسیقی غیرمجاز از بلندگوهای ضعیف رستورانها پخش میشود یا خیر؟ مرجع تصمیمگیری درباره این «مجاز بودن» دقیقا کیست؛ ارشاد یا صداوسیما یا حوزه هنری؟ آیا شامل تکآهنگهایی که خوانندههای خودمان منتشر میکنند هم میشود یا فقط باید آلبومهای مجوزدار را مبنا قرار داد؟
میبینید؟ این سوالها را میتوان به سبک شخصیت مشهور «عزیزم ببخشید» تا بینهایت ادامه داد و خسته نشد. اما این حق مردم است که از حدود و ثغور قوانین مطلع باشند، بدانند قید و بندهایشان کجاست و چگونه باید «قانون» را جامع و مانع رعایت کنند. اگر قبح قانونشکنی را در همه اتفاقات جامعه یک اصل تغییرناپذیر میدانیم، باید همه اجزای آن قانون هم مشخص و عیان برای همگان باشد و نه فقط اعمالکنندگانش. رستوران لاکچری، دور دور خوشحالهای خیابانی یک مثل کوچک و دمدستی بود از انبوه آنچه ما در حوزه قوانین اجتماعی و هنجارهای مدنی -دقیق- نمیدانیم و روزی برای عمل نکردن به آن، به سختی میافتیم. بسیاری مصداقهای دیگر را میتوان سوژه اصلی این نوشته دانست.