بعد از پخش آخرین فصل از سریال پرطرفدار «بازی تاج و تخت»، این روزها توجه طرفداران مجموعههای تلویزیونی به یکی دیگر از محصولات شبکه HBO یعنی «چرنوبیل» معطوف شده است. مینی سریالی 5 قسمتی که به یکی از بزرگترین فجایع اتمی (غیر نظامی) تاریخ پرداخته و از نقطه صفر فاجعه تا پیامدهای آن را پیش روی مخاطبان قرار میدهد. امتیاز بالای «چرنوبیل» در سایت معروف IMDB که تا این لحظه رتبه نخست مجموعههای تلویزیونی را برایش به ارمغان آورده، نشانگر این است که «چرنوبیل» توانسته رضایت مخاطبان خود را تا حد بسیار زیادی برآورده کند. این میان سوای ارزشهای هنری، تأثیر تراژیک فاجعه چرنوبیل بر مردم اروپا (بخش اعظمی از کاربران بالفعل سایت IMDB) را نباید در کسب این امتیاز بالا نادیده گرفت. اما درنهایت حقیقت این است که در سایه استفاده از لوکیشنهای واقعی و همچنین ذکر دقیق جزییات فاجعه، سریال «چرنوبیل» را باید یکی از مستندترین درامهای تصویری چند دهه اخیر در مدیوم تلویزیون قلمداد کرد.
روشن شدن چراغ نخست توسط آمریکا!
فاجعه چرنوبیل 33سال پیش، برابر 26 آوریل 1986 میلادی، در پی انفجار رآکتور شماره 4 این نیروگاه رخ داد. آنهایی که سریال «چرنوبیل» را دیدهاند احتمالا تا حدودی متوجه دلایل بروز این فاجعه شدهاند، هرچند باید پذیرفت که ساده کردن اصطلاحات فنی در حد فهم مخاطبان تلویزیونی آن هم در حوزه فناوری پیچیدهای چون انرژی اتمی، کار چندان آسانی نیست. اما جالب است بدانید فاجعه چرنوبیل نخستین حادثه از نوع خود نیست و پیش از روسها این آمریکاییها بودند که انفجار در نیروگاههای هستهای را کلید زدند. 28 مارس 1979 میلادی، یعنی 7سال قبل از واقعه چرنوبیل، نیروگاه اتمی «تری مایل آیلند» در ایالت پنسیلوانیا دچار حادثه شد و نشت گاز رادیواکتیو از هسته مرکزی این نیروگاه باعث شد 140 هزار نفر از اهالی محلی مجبور به ترک خانههای خود شوند. این رقم کمی بیش از تعداد افرادی است که در فاجعه چرنوبیل مجبور به ترک خانههای خود شدند.
تکنولوژی هستهای مقهور قدرت طبیعت
تکنولوژی نه چندان امن و پیشرفته رآکتورهای RBMK (استفاده شده در نیروگاه هستهای چرنوبیل اوکراین) در سریال پربیننده این روزهای شبکه HBO یکی از دلایل انفجار هسته رآکتور و بروز فاجعه اتمی چرنوبیل قلمداد شده است. اما اگر فکر میکنید با بکارگیری تکنولوژی پیشرفته میتوان در را بر بروز فاجعه بست کاملا در اشتباهید! و این ادعایی است که درسال 2011 با فاجعه اتمی «نیروگاه هستهای شماره یک فوکوشیما» به اثبات رسید. وقوع زلزله 9 ریشتری در سواحل شرقی ژاپن و به دنبال آن سونامی مرگبار حاصل از این زلزله خسارات بسیاری به بار آورد، اما شاید زیانبارترین بخش ماجرا غرق شدن نیروگاه هستهای فوکوشیما بر اثر سونامی بود. به زیر آب رفتن رآکتورهای این نیروگاه باعث شد ژنراتورهایی که با به گردش درآوردن آب مسئولیت خنککردن هسته داغ رآکتور را برعهده داشتند خاموش شوند و این دقیقا همان وضعیتی بود که نیروگاه چرنوبیل درسال 1986 تجربه کرد. حادثه فوکوشیما نیز نهایتا همچون ماجرای چرنوبیل با صرف هزینه مالی و انسانی هنگفت مهار شد و البته که همانند ورژن اوکراینی خود هنوز بهطور کامل خسارتهای جانبی آن التیام نیافته است.