فاطمه صفری- شهروند|  ایرانی‌ها سالانه چیزی حدود 700 تا یک و نیم‌میلیون دستگاه کولر می‌خرند. البته امسال خرید کولر بسیار کمتر از سال‌های گذشته بوده است و فروشندگان تخمین می‌زنند که میزان فروش امسال چیزی حدود 30‌درصد نسبت به سال‌های گذشته کمتر بوده است. حالا قیمت کولرهایی که تا ‌سال  96 حداکثر 7 تا 8‌میلیون تومان بود به 17 تا 18‌میلیون تومان هم رسیده است و بسیاری از مشتریان را از صرافت خرید کولر گازی انداخته است.
 به جز این، بازاری‌ها می‌گویند که میزان خرید کولر آبی دستی یا همان کولر کوچکی که در فضای داخلی کار گذاشته می‌شود و پنکه بالا رفته است. آنها می‌گویند که نه‌تنها افزایش قیمت کولر که کاهش قدرت خرید مردم و نگرانی‌شان برای مصرف زیاد برق باعث شده است که امسال کولر آبی را ترجیح دهند.
علاوه بر این، بازار تعمیرات کولر داغ شده است و البته هستند کسانی که مخارج تعمیر کولرشان سر به فلک گذاشته است و حالا به خرید پنکه روی آورده‌اند.
بازگشت مردم به کولرهای آبی و پنکه
فروشندگان بازار تهران می گویند مردم امسال بیشتر از همیشه پنکه خریده اند و یا برای خرید پنکه مراجعه داشته اند. آنها می گویند در سال های گذشته تنها در تعداد محدودی از فروشگاه های امین حضور پنکه برای فروش پیدا می شد اما اگر امسال به بازار سر بزنید در بیشتر مغازه های امین حضور پنکه می بینید که این نشان دهنده افزایش تقاضا برای این محصول است.
در حال حاضر در بازار تهران گران ترین پنکه ها ، پنکه های سقفی و پنکه های رطوبت ساز هستند که 6 تا 7 میلیون و 200 هزار تومان قیمت دارند اما متوسط قیمت پنکه ها به زیر یک میلیون تومان می رسد. ارزان ترین پنکه ها هم بین 50 تا 80 هزار تومان قیمت دارند.
فروشندگان می گویند قیمت بالای انواع کولر و به ویژه جهش قیمت کولرهای گازی موجب شده است که مردم به سمت خرید پنکه گرایش بیشتری نسبت به سال های گذشته نشان بدهند. «نیاز سالانه  ایران به  انواع کولر چیزی نزدیک به 700 تا 800هزار تا یک و نیم‌میلیون دستگاه  است.» این را مرتضی میری،  نایب‌رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی به «شهروند» می‌گوید و در ادامه توضیح می‌دهد: «چیزی حدود 700 تا 800‌هزار دستگاه از کولرهایی که خریداری می‌شود، کولرهای گازی است و در واقع گرایش مردم به کولرهای گازی زیاد و زیادتر شده است.»
او ادامه می‌دهد: «در گذشته، مشتری کولرهای گازی مردم شهرهای شمالی و جنوبی کشور بودند که رطوبت منطقه‌شان زیاد است، اما حالا مردم شهر‌های دیگر هم به استفاده از کولر‌های گازی روی آورده‌اند.»
حالا اما جهش قیمت‌ها، معادله را کمی چرخانده است و مردم بیشتر به سمت کولرهای آبی روی آورده‌اند.
وزارت نیرو اعلام کرده است که کولر آبی حدود 30‌درصد کمتر از کولر گازی برق مصرف می‌کند، اما فروشندگان زیادی به شما می‌گویند که کولرهای گازی گرانقیمت که همان اسپیلت‌ها هستند، مصرف برق‌شان اندک است. با این‌حال، این موضوع را کارشناسان وزارت نیرو تأیید نمی‌کنند و معتقدند کم‌مصرف‌ترین کولر، کولر آبی است و به جز مردم ساحل‌نشین بقیه مردم کشور نیازی به کولر گازی ندارند.
اسپیلت چه تفاوتی با کولر گازی دارد؟
با نگاهی به قیمت‌ 12، 13‌میلیون تومانی اسپیلت ابتدا شاید با خود بگویید چرا قیمت‌ گزافی  پرداخت کنیم؛ همان کولر گازی 7- 6 میلیون تومانی را می‌خرم، اما بهتر است که بدانید بقیه هزینه‌ای که انجام نمی‌دهید و شاید بیشتر، صرف قبض برق می‌شود.
 اسپیلت‌ها با فناوری موسوم به اینورتر، مصرف انرژی‌شان را به رده A و B رسانده‌اند. با این‌حال، کارشناسان می‌گویند کولرهای آبی هنوز هم کم‌مصرف‌ترند.
به گفته فروشندگان، کولر‌ی که از تکنولوژی  اینورتر برخوردار است، مصرف برق را تا 60‌درصد کاهش می‌دهد، اما آیا واقعا همین‌طور است؟
مرتضی میری، نایب‌رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی بر این موضوع صحه می‌گذارد و به «شهروند» می‌گوید: «اسپیلت‌های اینورتر مصرف برق بسیار ناچیزی دارند و این سوال برای بسیاری پیش آمده که چرا قیمت برخی اسپیلت‌ها سر به فلک کشیده است. معمولا اسپیلت‌هایی که اینورتر هستند، مصرف بسیار پایینی دارند که در ایران هم  قصد تولید آن را داریم. البته این روزها با توجه به نوسانات شدید ارز، قیمت کولرهای گازی افزایش زیادی پیدا کرده و حتی مکانی چون بانه که زمانی اختلاف قیمت بسیار زیاد با محصولات گارانتی‌دار دارد، اما در برخی مواقع گارانتی کالا می‌تواند به کمک افراد بیاید تا از ضررهای جانبی جلوگیری شود. به‌عنوان مثال قبض برق‌های نجومی ممکن است حاصل خریداری کولر‌های گازی باشد که با نام اینور‌تر به خریدار ارایه شده باشد.
مظنه چند؟
قبل از رفتن به بازار بد نیست قیمت‌ها دست‌تان باشد؛ چراکه این روز‌ها قیمت اسپیلت خوب دست‌کم 8‌میلیون تومان است، اما این قیمت زیاد هم دلیل دارد؛ یکی از مغازه‌داران دلیل قیمت بالای اسپیلت‌ها را کارآیی آن می‌دانند و می‌گویند: «چندسالی است که اسپیلت متقاضیان زیادی دارد، شاید یکی از دلایل آن مصرف کم باشد که آن هم در اسپیلت‌های گرانقیمت‌تر است اما کارآیی و دوام مزید بر علت شده تا مردم متقاضی این کالای گرانقیمت باشند.» در این مغازه می‌توانید اسپیلت 6‌میلیون تومانی پیدا  کنید، درصورتی که کولر‌های گازی 16‌میلیون تومانی هم  هست.»
کمترین قیمت اسپیلت در این مغازه مربوط به مدلی از برند ال‌جی است که قیمتی 6‌میلیون تومانی دارد، درصورتی که قیمت مدل‌های برند سامسونگ از 7‌میلیون تومان شروع می‌شود.  البته در این میان برند‌های ناشناخته‌ای هم هستند که قیمت کمتری دارند؛ مدیا و تراست از آن دست اسپیلت‌هایی هستند که محدوده قیمت آنها به صورت معمول از 5‌میلیون تومان تا 7‌میلیون تومان است.  در بین این برند‌ها، برندگری از همه گران‌تر است و قیمت اسپیلت‌های آن به 17 تا 18‌میلیون تومان هم می‌رسد.
اما کولر آبی هم به همین اندازه گران است؟ یکی دیگر از فروشنده‌ها که چندسالی است کار فروش لوازم خانگی و کولر آبی را دارد، می‌گوید: «کولر آبی به اندازه کولر گازی گران نیست؛  مهمترین دلیل آن هم این است که تولید داخلی است. مثلا شما اگر بخواهید یکی از بهترین برند‌های کولر آبی را خریداری کنید، نهایتا 4 تا 5‌میلیون تومان است. البته این روز‌ها مشتریان کولر‌های آبی کم شده، دلیل آن هم وجود کولرهای گازی است که مشتریان زیادی دارد و فضای کمتری را به خود اختصاص می‌دهد.»
کولرهای آبی ایرانی هستند
 و گازی‌ها خارجی
کولرهای آبی بازار ایران تقریبا تمام‌شان تولید داخلی هستند و تنها کولرهای گازی از خارج از کشور وارد می‌شوند. کولرهای وارداتی بازار ایران بیشتر از کشورهای چین، ژاپن، کره و تایلند وارد می‌شود و برندهایی مانند جنرال الکتریک، سامسونگ و ال‌جی بیشترین سهم را از بازار کولر گازی ایران دارند. میری در این زمینه توضیح می‌دهد: «ما در مقوله کولر آبی نه‌تنها واردات نداریم بلکه صادرات هم داریم؛ چراکه از نظر کیفیت  مناسب‌اند. برند‌هایی چون آبسال، سپهرالکتریک و جنرال بیش از 40‌سال است در این زمینه فعالیت دارند و عملکرد خوبی از خود نشان داده‌اند. اما در بخش کولر‌های گازی تولیدات‌مان اندک است، به همین جهت واردات داریم. همچنین باید درنظر داشت بیشترین استفاده از کولر‌های گازی مربوط به شهر‌های شمالی و جنوبی است که از نظر آب و هوایی مرطوب هستند و کولر‌های  آبی نمی‌تواند پاسخگوی نیاز شهروندان باشد.»
 او در ادامه با اشاره به این‌که اگرچه ممکن است واردات کولر نسبت به گذشته کمی کاهش پیدا کرده باشد اما مردم باید هوشیار عمل کنند تا کلاه سرشان نرود، ادامه داد: «باید به این نکته توجه داشته باشند که  اسپیلت‌های نامعتبر را نباید جایگزین خرید‌های معتبر کنند؛ چراکه ممکن است دراین صورت با مشکلاتی مواجه شوند و به قولی کلاه سرشان برود.»