سخنان آقای عراقچی، معاون وزارت امور خارجه درباره سرنوشت مهاجران موجود در ایران در صورت ادامه سیاستهای آمریکا در تحریمهای غیرقانونی ایران به ناحق تفسیر شد و مورد بهرهبرداری نادرست قرار گرفت. جالب این است که برخی از کسانی که در داخل کشور با این نگاه مخالفت کردند، کسانی هستند که برای شهروند ایرانی حرمت و احترام قایل نیستند، ولی به یکباره طرفدار مهاجران به ویژه مهاجران افغانستانی شدند. اما واقعیت چیست؟ واقعیتی که در سخنان آقای عراقچی هم وجود داشت. در صورت ادامه تحریمها، نیازی به اخراج هیچ فرد افغانستانی و اصولا هیچ مهاجری نیست. مهاجران افغانستانی دو دستهاند؛ یک گروه که در ایران زندگی میکنند و خانوادههایشان نیز در اینجا هستند، کودکانشان در اینجا درس میخوانند و حس آنها هم در درجه اول ایرانیبودن است. اینها مثل همه ایرانیان هستند و تبعات تحریم را به اندازه ایرانیان تحمل خواهند کرد. به نظر میرسد باید شرایطی فراهم کرد که حداقل فرزندانشان در صورت علاقه بتوانند تابعیت ایران را به دست آورند.
گروه دوم کسانی هستند که فقط برای کار آمدهاند و درآمد خود را به افغانستان میفرستند. اینها که سال گذشته تا ۲ میلیون تومان هم درآمد داشتند، میتوانستند ماهانه مبلغ ۵۰۰ دلار برای خانواده خود بفرستند، ولی اگر امسال حتی درآمدشان ۵۰ درصد هم بیشتر شود، حداکثر میتوانند ۲۰۰ دلار بفرستند و بسیاری از آنان ماهانه کمتر از این رقم را برای خانواده خود در افغانستان میفرستند، به همین علت سال گذشته صدها هزار نفرشان ایران را ترک کردند، بدون آنکه کسی آنان را اخراج کند. منطق اقتصادی قویتر از هر منطق دیگری است. بخشی از آنان به سوی ترکیه و اروپا رفتند و بخشی به افغانستان بازگشتند. فرض کنید در صورت ادامه این وضع درآمد آنان به صد دلار در ماه برسد، روشن است که هیچکدام در ایران نخواهند ماند و به سوی غرب سرازیر میشوند.
نکته دیگر این است که اگر مسئولیت در برابر مهاجران را بررسی کنیم، هزینه بخش مهمی از آنان به عهده UNHCR است که باید پرداخت کند، ولی این سازمان وابسته به سازمان ملل کمترین هزینه خود را در ایران انجام میدهد، البته در مقایسه با تعداد مهاجران به ایران. لذا از این نظر نیز باید آنان پاسخگو باشند.
بنابراین سخنان آقای عراقچی چیز عجیبی نبود، ضمن اینکه در گفتوگوی شفاهی و تلویزیونی و مستقیم، برخلاف نوشتن، کمدقتیهایی رخ میدهد که شنونده باید با حسنظن آنها را بشنود، نه آنکه به بدترین وجه ممکن تفسیر و برداشت کند. البته مسئولان امر نیز باید متوجه شوند که برخی مسایل حساسیتزاست و اگر قرار است درباره آنها صحبت شود، باید با احتیاط و انتخاب جملات مناسب سخن گفت تا اظهاراتشان مورد سوءاستفاده قرار نگیرد.