لطفعلی بخشی عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه
سال 94سال بحران بودجهای است. دولتسال بودجهای بسیار سختی را در پیش دارد. از این جهت که به دلیل مسائل پیش آمده در بازار جهانی نفت، درآمدهای نفتی کشور به حداقل میرسد. از سوی دیگر دولت نمیتواند این کمبود بودجه را از محل درآمدهای مالیاتی جبران کند زیرا بازار در وضع رکود به سر میبرد و افزایش مالیات در این شرایط نه شدنی است و نه به صلاح دولت به نظر میرسد. از طرف دیگر تأمین کمبود بودجه از محل درآمدهای گمرکی نیز به دلیل کمبود ارز به بن بست میخورد.
در این شرایط دولت یازدهم برای پشتسر گذاشتن سال بحرانی 94 نیازمند اتخاذ راهکارهایی برای تعدیل بودجه است که مهمترین این راهکارها میتواند در 4بند خلاصه شود. اول اینکه مخارج ارزی را به حداقل برساند. زیرا همانطور که میدانید کشور ما جزو کشورهایی است که هزینههای ارزی قابل توجهی دارد. بهترین راه برای کاهش مخارج ارزی استناد به قانون تأمین حداکثری ساخت داخل است. این قانون دولت را مکلف میکند تا حداکثر نیازهای بازار داخلی را از محل تولید ملی تأمین کند. این موضوع 2 امتیاز دارد. یکی آنکه مخارج ارزی دولت به حداقل میرسد و دیگر آنکه با رونق تولید ملی رکود در بازار داخلی تخفیف پیدا کرده و کاهش مییابد.
دومین راهکار دولت افزایش درآمدهای مالیاتی از طریق لغو معافیتهای مالیاتی و جلوگیری از فرار مالیاتی است. اخیرا مجلس قانونی به تصویب رساند که براساس آن معافیت مالیاتی آستان قدس رضوی و زیرمجموعههای نیروهای مسلح حذف شد. این مصوبه در خور ستایش باید در مورد سایر ارگانها و نهادهای معاف از مالیات نیز اجرا شود تا به این ترتیب بدون فشار به بخش خصوصی و ایجاد نارضایتی، درآمدهای دولت از محل مالیات افزایش داشته باشد. علاوه بر آن دولت باید با فرارهای مالیاتی به صورت جدیتر برخورد کند.
راهکار سوم سبک کردن بار مخارج دولت است. درحال حاضر دولت بار مخارج سازمانها و ارگانهای زیادی را به دوش میکشد که این سازمانها و بنگاههای دولتی میتوانند به صورت تشکلهای مردم نهاد اداره شوند. بهعنوان مثال هیچ ضرورتی ندارد که دولت هزینه باشگاههای ورزشی و تفریحی سازمانها را تقبل کند. این دسته از هزینهها باعث شده است دولت برج زیادی به خود تحمیل کند که با حذف این هزینهها هم بودجه متعادلتر شده و هم دولت کوچکتر و چابکتر میشود و راهکار چهارم اقدام شجاعانه دولت برای حذف یارانه اقشار مرفه است زیرا در شرایط فعلی حذف یارانه ثروتمندان ناگزیر به نظر میرسد و دولت ناچار است برای پشتسر گذاشتن سال بحران بودجهای، درآمدهای خود را حساب شدهتر هزینه کند.