در شرایطی که به وضعیت جنگی تعبیر میشود و از صدر تا ذیل نظام تاکید دارند که باید وحدت مردم را حفظ کرد و مسئولان از موضعگیریهای خصمانه علیه هم بپرهیزند و در اوضاعی که پرهیز داده میشود تا در تریبونها از سیاهنمایی بپرهیزیم و مشکلات کشور را از آنچه هست، بیشتر و سختتر نشان ندهیم، شاید یک استدعا از بزرگانی که در نمازهای جمعه به صحبت میپردازند، آرامش و صحت در گفتار باشد. سابقه نشان داده که ائمه جمعه به دلیل حساسیتهایی که به امور دارند یا هر کدام به دلیل موضع خاصی که ممکن است در مورد یک مسأله داشته باشند، وقت و تحلیل بیشتری را به موضوعات مورد علاقه خود نشان میدهند. این حساسیت روی سوژهها گاهی ممکن است به برجستهشدن مشکلات، به پررنگشدن آنها یا احیانا به کمدقتی در بیان واقعیات بینجامد. هیجان نشاندادن و در نظر نگرفتن اهمیت و جایگاه نماز جمعه که از طرف جامعه مورد توجه قرار میگیرد و مأخذ و منبع اطلاعات عدهای از شهروندان میشود، به ویژه در این دوران حاصل مطلوبی نخواهد داشت. این مقدمه را از آن رو نوشتیم که با صحبتهای دکتر سعید جلیلی مواجه شدیم. سعید جلیلی که دیروز سخنران پیش از خطبههای نمازجمعه تهران بود، در میان صحبتهایش به نکاتی اشاره کرد که جای تأمل دارد. البته آقای جلیلی در توضیح بیانات خود گفته بود: «امروز مردم میپرسند مشکلات اقتصادی حل میشود یا خیر؟ اگر اینجا یک تحلیل غلط صورت بگیرد، درست نیست؛ مثلاً بگویند اگر فلان مشکل اقتصادی است به خاطر عدم تصویب فلان کنوانسیون یا موضوع سیاسی است. اینجا باید یک تحلیل درست داشته باشیم.» مقدمه درستی که احتمالا به نتایج دقیقی منجر نشده است. آقای جلیلی در ادامه میگویند: «ما از عزیزان دولت خواستهایم بیان کنند مشکلات اقتصادی کشور چه میزان به دستگاههای اجرایی و مدیریت داخلی و چه میزان به تحریمها و چه میزان به فلان کنوانسیون ربط دارد. اینکه اکثر صاحبنظران میگویند ۸۰ درصد از مشکلات کشور ناشی از سوءمدیریتها است یک نوع راهحل در برابر ما میگذارد؛ اینکه برخی مشکلات دیگر به تحریمهای ثانویه آمریکا مربوط است یک راهحل دیگر میخواهد. اگر این تحلیل غلط ارایه شود آن موقع در ارایه راهحل مشکل ایجاد میشود.» در ابتدا باید از آقای جلیلی عزیز پرسید این «ما» که از دولت در مورد مشکلات اقتصادی سوال کرده، کیست؟ چون آقای جلیلی که نماینده مجلس نیستند. قاعدتا اعضای مجمع تشخیص مصلحت و-که شامل ایشان هم میشود- از دولت سوال نمیپرسند.
مگر اینکه فرض بگیریم ایشان دوستانه و خارج از اختیارات و مسئولیتها خود از دولت سوالی پرسیده باشد؛ اما بعد میگویند اکثر صاحبنظران معتقدند 80درصد مشکلات کشور ناشی از سوءمدیریتهاست. جای سوال است که آن اکثر صاحبنظران را از کجا آوردهاند و بعد 80 درصد در کدام تحقیق و پیمایش مشخص شده است. البته بسیاری از کارشناسان و حتی خود مدیران اجرایی اذعان دارند که بخشی از مشکلات ناشی از سوءمدیریتهاست. اما اگر قرار باشد آقای جلیلی هم آمار غیر دقیق بدهند و درصدهایی را استفاده کنند که معلوم نیست از کجا آمده، فرقشان با افراد عادی جامعه که تحلیلهای شخصی دارند، چیست؟ آیا نباید از ایشان انتظار داشته باشیم که با دقت بیشتری آمار بدهند یا حداقل منابع خود را ذکر کنند؟
مشابه این سخنان را همین دیروز در جای دیگری میشد شنید. یکی از ائمه نامآشنای جمعه گفته بودند: «مسئولان اجرایی... دلار 4200 را ریختند در میان مردم و حساب میکنیم با این دلار چندین تن، خوراک گربه و سگ و لوازم آرایش وارد کردند و این سوءتدبیر است.» گویا اطلاعاتی که به این بزرگوار رساندهاند هم نادرست باشد. درباره ورود اقلام خوراکی یا مایحتاج اولیه مردم که نیازی به بازگویی نیست. این اقدام با تایید مجلس و دیگر نهادهای مرتبط انجام شده، برای کنترل بازار لازم بوده و ادامه خواهد یافت. اگر چه دلالی و نبود نظارت صحیح باعث سودجویی و فساد در همین حوزه هم شده است؛ اما در موارد دیگر یعنی ورود خوراک سگ و گربه که پیش از این از طرف مسئولان دیگری هم مطرح شده بود، باید دید اصل خبر از کجا آمده است چون مطمئنا کسی یا جایی چنین موضوعی را نقل کرده که این عزیزان به تکرار آن میپردازند. جالب است بدانید دکتر پیام محبی، عضو هیأت مدیره جامعه دامپزشکان به «شهروند» میگوید در یک سال گذشته حتی یک دلار به قیمت 4200 تومان برای خوراک حیوانات خانگی اختصاص نیافته و تنها مبلغ جزیی با ارز نیمایی برای این موضوع در نظر گرفته شده است.
خواهش ما همچنان حفظ آرامش و نقل مطالبی است که شائبهبرانگیز نباشد و موجب تشویش افکار عمومی نشود.