اين بار اتوبوس صبح در اتوبان قم به تهران و در يك جاده عادي و خوب منحرف و سرنگون شده است. هشت نفر كشته و تعدادي نيز مصدوم شده‌اند. راننده و كمك‌راننده و راننده دوم نيز در ميان كشته‌شدگان هستند، همچنین سرعت اتوبوس از حد مجاز بيشتر نبوده است. پس چرا این حادثه رخ داده است؟ ظاهرا اين تصادف فقط در چارچوب خستگي راننده و خواب‌آلودگي وي يا احتمالا يك نقص فني قابل توجيه است. چه كسي مقصر است؟ به نظر مي‌رسد همه چيز سر جاي خود بوده و هيچ قصور يا تقصيري متوجه كسي جز راننده نيست. آن بنده خدا هم كه جان‌به‌جان‌آفرين تسليم كرده و اكنون در میان ما نيست. چه بايد كرد؟
به نظر مي‌رسد هنوز جا براي پيدا كردن مقصر وجود دارد. البته در هيچ شرايطي نمي‌توان تصادفات را به صفر رساند، ولي مي‌توان آن را بشدت كاهش داد. بخشي از مسأله از طريق كنترل سرعت، اصلاح و تعریض جاده‌ها، افزايش نظارت‌ها، بهبود كيفي اتوبوس‌ها و... ممكن است، ولي جاي يك چيز خالي است و آن استفاده از عنصر خودكنترلي، هزينه‌ها و جوايز اقتصادي. درواقع شايد بتوان مدعي شد كه اين بخش از كار اهميت بسيار بيشتري دارد. نظارت‌هاي بيروني اگرچه لازم است، ولي كاربردهاي محدودي دارد. در بسياري از موارد مي‌توان این نوع نظارت‌ها را دور زد و خنثي كرد، ولي شيوه‌هاي خودكنترلي از طريق سازوكار هزينه و فايده كه شفاف باشند، موثرتر هستند. چگونه؟
دو راه‌حل براي اين مسأله پيشنهاد مي‌شود؛ نخستين آن ارايه يك شاخص سنجش امنيت مسافران برای هر شركت مسافربري است. درواقع بايد شركت‌ها را طرف حساب مردم قرار داد و نه رانندگان را. يك سامانه دقيق درست شود كه ميزان حمل‌ونقل مسافر و حتي بار را براي شركت‌ها به صورت كيلومتر نفر تعريف كند و در كنار آن ميزان تصادفات، تلفات و مصدومان آنان را نيز بنويسد. از تقسيم اين دو بر يكديگر شاخص امنيت مسافر يا سفر به دست مي‌آيد. شركت‌ها را باید برحسب اين شاخص رتبه‌بندي و قيمت بليت آنها را متفاوت اعلام كرد يا حتي می‌توان يك رقم معين را به‌عنوان حداقل شاخص در نظر گرفت كه اگر از آن عبور كردند، مجوز فعاليت شركت لغو شود. راه‌حل تكميلي مربوط به هزينه بيمه خودروهاي اين شركت‌ها مي‌شود. هر شركتي كه شاخص امنيت سفر آن بهتر است، بيمه كمتري براي اتوبوس‌هايش بپردازد و از يك رقم كمتر را موسسات بيمه‌ای از بيمه‌كردن خودروهاي آن شركت‌ها اجتناب كنند. اطمينان بايد داشت كه با اصلاح همين دو روش بخش قابل توجهي از تصادفات كم مي‌شود، چون مديران شركت‌ها مي‌دانند كه چه كار كنند تا تصادف كم شود، فقط نیازمند انگیزه‌های تشویقی و تنبیهی هستند.