برخي افراد و گروههای موجود در عرصه سیاسی کشور، بسيار بد عادت شدهاند. آنان به تكگويي و انحصار رسانهاي بدجوري عادت كرده بودند، لذا از هنگامي كه شبكههاي مجازي امكاني را براي اظهارنظر مردم به وجود آوردند، اين گروه عزا گرفتند كه چگونه اين دريچه را بر روي مردم ببندند؟ فيلترينگ با عنوان پوششی مبارزه با بدآموزي و تخريب اخلاق جامعه و جوانان، اسم رمز آنان براي حمله به دسترسي آزاد مردم به شبكههاي اطلاعرساني و نظارتي بود. آنان آنقدر در اين راه پيش رفتند كه بدترين دروغها را جعل كردند تا بلكه خطر شبكههاي اجتماعي را به مسئولان بقبولانند. به دروغ شایعه کردند که يك دختربچه به دلیل دو گيگابايت اينترنت حامله شده است!! همين دروغها ثابت ميكند كه مشكل آنان زير سوال رفتن تكصدايي گذشته است. مشكل آنان به وجود آمدن امكاني نزد مردم براي نظارت بر گفتار و رفتارهاي نادرست است.
در پی این وضعیت، اين روزها دوباره اخبار ناخوشايند درباره فيلترينگ يكي ديگر از شبكههاي اجتماعي و محبوب ايران يعني اينستاگرام به گوش ميرسد و جسته و گريخته ميگويند كه حكم آن نیز صادر شده است. آنقدر این خبر تكرار ميشود تا فيلترينگ آن براي مردم عادي شود. ادعاي اصلي آنان وجود بدآموزيهاي اخلاقي در اين شبكه است، ولي چند پاسخ روشن به اين ادعا وجود دارد.
اول اينكه اين شبكه اجتماعي مثل هر وسيله ديگري، ظرفيتهاي مثبت و منفي دارد. به صرف وجود عوارض منفي نميتوان آن را مسدود كرد. همچنان كه بسياري از مردم به وسيله چاقو كشته ميشوند، ولي چاقو يك وسيله ضروري است و نميتوان با اين توجيه توليد چاقو را متوقف كرد.
به علاوه ميليونها ايراني عضو اين شبكه اجتماعي هستند. آيا همه آنها به صورت خلاف از آن استفاده ميكنند؟ قطعاً هرگونه فيلترينگ این شبکه اجتماعی، بيش از آنكه جلوگيريكننده از بهرهبرداري خلاف از آن باشد، دامن زدن به جو بياعتمادي به مردم است كه به نوبه خود موجب بياعتمادي متقابل از سوی مردم نیز ميشود.
نكته بعدي اينكه فرض كنيم فيلتر كرديد، به قول وزير ارتباطات بعدش چه خواهد شد؟ شما كه تبليغات آزاد و گستردهاي براي فروش فيلترشكن داريد، معلوم است كه هدف اصلی فروش فيلترشكن است، ولي تجربه فيلترینگ تلگرام به همه نشان داد كه دور زدن فيلترينگ براي مردمي كه علاقهمند به حضور در اين شبكهها هستند، به راحتي فيلتر كردن است و كاهشي جدي در ميزان استفاده از آن ايجاد نخواهد شد. جز اينكه فيلترشكن رواج پيدا ميكند و عوارض فيلترشكن براي جامعه ايران و دسترسي ديگران به اطلاعات ايرانيان بسيار بسيار سنگين است.
آنچه بيش از هر چيز ديگري در جريان كوشش گروهي معدود براي فيلترينگ شبكههاي اجتماعي مشهود است، انگيزههاي پنهان در پس توجيهات به ظاهر موجه است. ما ترديدي نداريم كه از شبكههاي اجتماعي استفادههاي نادرست و مجرمانه ميشود. اين امر مختص ايران نيز نيست و در همه دنيا چنين است. ولي مردم و مسئولان کشورهای دیگر ميكوشند كه اين مسأله را حل كنند، ولی در اينجا عدهاي در پي
پاك كردن صورت مسأله هستند. در حالي كه مسأله همچنان وجود دارد و با پاك كردن آن، حل نميشود.
اگر ما نتوانيم از فيلترينگ تلگرام درس بگيريم و اينكه تمامي شواهد نشان ميدهد كه شكست خورده است، در اين صورت از هيچ تجربه ديگر بشري نيز درس نخواهيم گرفت.