سحر قاسم‌نژاد روزنامه نگار

نبض بازارها در ایران از چهارم آذر نامرتب می‌زند؛ بلافاصله بعد از این‌که مذاکره‌کنندگان از وین خبر تمدید مذاکرات تا تیر 94را اعلام کردند اولین واکنش‌ها در بازار سهام رونمایی شد. افت 3 رقمی شاخص، صف‌های طولانی فروش و سهامدارانی که هیجان زده به فکر فرار افتاده بودند نمونه‌ای از همین واکنش‌ها بود. البته حرفه‌ای‌های بازار، پیش از اینها منتظر هیجان‌زدگی بازار بودند چه مذاکرات بر وفق مراد تمام می‌شد چه با شکست. یعنی همه از ماه‌ها پیش بر این باور بودند که موج نوسان چهارم آذر به راه خواهد افتاد اما بعد از مدتی تب و تاب اولیه فروکش خواهد کرد. البته نتیجه مذاکرات حاکی از شکست نبود هرچند که توافق کاملی که سهامداران به شدت منتظرش بودند هم حاصل نشد با این همه بورسی‌ها که بیش از اندازه خوشبین به نظر می‌رسیدند شوک سختی را پشت سر گذاشتند این درحالی بود که در بازارهای ارز و سکه تقریبا قیمت‌ها شاهد نوسان معناداری نبود به همین دلیل انگشت اتهام به سوی سهامداران نشانه رفت. آنها متهم شدند که از کاه، کوه می‌سازند و دلیلی برای دامنه‌دار شدن این نوسان نیست اما وقتی چند روز بود چهارراه استانبول و بازار ارز لرزید معلوم شد که نگرانی سهامداران چندان هم بی‌علت نبوده حالا کارشناسان می‌گویند تب اولیه گذشته و اگر شاخص کماکان تمایلی به رشد نشان نمی‌دهد ناشی از عوامل کلان موثر بر اقتصاد ایران است. ارزش دلار در جهان رو به صعود دارد و این روند احتمالا به این سادگی‌ها متوقف نخواهد شد. ساده‌ترین پیامد این شرایط هم ارزان شدن مواد اولیه و خام ازجمله نفت و فولاد و مس و محصولات پتروشیمی است یعنی از یک سو با افت قیمت نفت، بودجه با انقباض بیشتری مواجه خواهد بود و شرایط ریاضتی به‌خصوص در بخش عمران دامن اقتصاد کشور را خواهد گرفت. از سوی دیگر محصول بسیاری از شرکت‌های بورسی که غول‌های بازار به حساب می‌آیند با افت ارزش مواجه خواهد شد و این یعنی کاهش دامنه سود به همین دلیل دست‌کم در ‌سال آینده افق چندان روشنی پیش روی بازار سهام نیست. نتیجه هم واضح و روشن است؛ تشدید نگرانی از افزایش ریسک سرمایه‌گذاری. به همه این نگرانی‌ها هم باید تجربه تلخ بورس از فصل بودجه‌نویسی ‌سال گذشته و افزایش عوارض سنگ‌آهن و سرنوشت خوراک پتروشیمی اضافه کرد. به عبارت دیگر بورس و سهامداران حاضر در آن چندان اطمینان و امیدی به بهبود شرایط به‌نفع آنها ندارند بنابراین عجیب نیست بازاری که با وجود همه مشکلات، همه امیدهای خود را در سبد مذاکرات هسته‌ای گذاشته بود حالا همه رشته‌های خود را پنبه شده ببیند و نگران و مستأصل به دنبال راه‌حل بگردد. بازار سهام به دنبال دلیل دیگری برای خوشبینی می‌گردد البته امیدواری حرفه‌ای‌ها این است که این خوشبینی باز هم دور بعدی مذاکرات تا تیرماه نباشد.