اگر از شهروندان شهرهای بزرگ، بويژه تهران بپرسيم كه مهمترين مشكلات زندگي شهري آنان چيست، در رديف اول و دوم به آلودگي هوا و ترافيك اشاره ميكنند؛ دو موضوعي كه به نحوي با يكديگر نيز ارتباط دارند. طبيعي است كه مردم خواهان بهبود اين دو مشكل شوند و باز هم طبيعي است كه مسئوليت اصلي در اين امر متوجه حكومت، شامل هر سه قوه و نيز شوراي شهر و شهرداريها است؛ ولي آيا ما یعنی مردم نيز در اين ماجرا نقشي داريم يا خير؟ آيا همه امور متوجه حكومت و شهرداري است؟ اجازه دهيد كه در اينباره به موضوعي اشاره شود تا سهم شهروندان را در اين مسأله نيز شاهد باشيم.
اكنون كه ماههاي محرم و صفر تمام و فصل عقد و عروسي آغاز شده است، به طور معمول كارتهاي دعوت براي اقوام و آشنايان فرستاده ميشود. اين تجربهاي است كه همه ما با آن مواجه هستيم؛ زنگ ميزنند و ضمن سلام و عليك، ميپرسند كه منزل هستيد تا كارت دعوت را برايتان بياوريم؟ اين در حالي است كه تصویر كارت دعوت را به راحتي ميتوان از طريق تلفن همراه ارسال كرد ولي ظاهرا هنوز باور نكردهايم هر امكاني كه براي بشر از طريق فناوري فراهم ميشود، به منزله كنار گذاشتن شيوههاي پرخرج و زیانبار گذشته است. اگر به ياد داشته باشيم چند سال پيش براي پرداخت قبوض آب، برق و تلفن بايد ساعتها در صف بانك ميايستاديم و بانكها هم به همين علت خيلي شلوغ بودند ولي اكنون در عرض كمتر از يك دقيقه و از داخل خانه ميتوانيم اين كار را انجام دهيم. هيچ عقلي ما را مجاز نميكند كه به جاي پرداخت اينترنتي و خيلي آسان قبض برق و آب، شال و كلاه كرده و به بانك برويم؛ حال چگونه هنوز براي دعوت از میهمانان از كارت كاغذي استفاده ميكنيم. شاید فکر کنید این دو موضوع چه ربطی به هم دارند؟
فرض كنيم كه براي هر عروسي يا مراسم ديگر به طور متوسط و حداقل 100 كارت فرستاده شود. سالانه تعداد مراسمي كه افراد دعوت ميشوند شامل عقد، عروسي، جلسه و نشست، سمينار، عزا، برگشتن از سفر مكه و جشن تولد و... فقط در تهران بيش از يك ميليون خواهد بود. حتي اگر اين تعداد را 500هزار هم بدانيم، درمجموع 50 ميليون كارت دعوت بايد به دست میهمانان برسد. حتي اگر اين رقم را كمتر هم كنيم، حداقل 20 ميليون كارت دعوت را بايد به میهمانان رساند؛ اين يعني 40 ميليون سفر، به علاوه اتلاف زمان چند ميلیون نفر ـ روز و 20 ميلیون كارت دعوت و پاكت مربوطه؛ بهجز هزينههاي مادي اين كار كه دهها ميليارد تومان ميشود. انجام بیهوده حداقل 100هزار سفر درونشهري در روز است كه موجب افزايش ترافيك و آلودگي هوا ميشود؛ بدون اينكه هيچ نفعي براي كسي داشته باشد. کارت دعوتی كه ميتواند به راحتي از طريق تلفن همراه ارسال شود و نه مصرف كاغذ دارد و نه مصرف چاپ و نه مصرف بنزين و هزينههايش را هم ميتوان صرف امور خيريه كرد يا پسانداز کرد. به اين رفتار ميگويند «تِأِخُّر فرهنگي» يعني عقبماندگي فرهنگي؛ يعني نميتوانيم خود را با اقتضائات فناوريهاي جديد هماهنگ كنيم. از این نوع رفتارهای نامناسب و زیانبار کم نداریم.