مهرنوش گرکانی| با فراگیری اینترنت و به‌خصوص اینترنت همراه درجهان، رسانه‌های کلاسیک چون تلویزیون مخاطبان خود را تا حدی از دست داده‌اند. این مخاطبان نیازهای خود را از طریق تلفن‌همراه و شبکه‌های آنلاین تأمین می‌کنند و باید گفت که در میان نیازهای رنگارنگ، موضوع «سرگرمی» جایگاه ویژه‌ای دارد. بازی‌ها و برنامه‌های آنلاین نمونه‌های بارز این پدیده‌اند، اما این اتفاق تنها به کشورهای پیشرو محدود نمی‌شود و با وجود مشکلات اینترنت، بازار سرگرمی‌های آنلاین در ایران نیز پررونق و داغ است.
درمیان پدیده‌های آنلاینی که با سرعت زیاد درحال بزرگ‌شدن هستند، می‌توان از اپلیکیشن سرگرمی مجموعه «اسنپ» نام برد. «اسنپ کیو» که حدود سه‌ماه از تولدش می‌گذرد، بازی آنلاین مبتنی بر اطلاعات عمومی است که در آن کاربران باید به 12 سوال اطلاعات عمومی پاسخ دهند. درصورتی که کاربر بتواند به همه سوالات درست پاسخ دهد، می‌تواند برنده مسابقه و برنده پول نقد باشد. البته این بازی تنها یک برنده ندارد و جایزه بین تمام کسانی که به همه سوال‌ها پاسخ درست داده‌اند، تقسیم می‌شود.
این بازی تقریبا سه‌ماه گذشته رشد قابل توجهی داشته است. بازی هرشب ساعت ۲۱ برگزار می‌شود و به تازگی ساعت‌های دیگری نیز به این برنامه اضافه شده است. چنانکه برخی از روزهای این هفته شاهد پخش ساعت ۱۵ این برنامه بودیم. «اسنپ کیو» تنها درحدود یک‌ماه توانست به ۸۰هزار دانلود برسد و درحال حاضر نیز حدود یک‌میلیون دانلود و ۱۰۰هزار شرکت‌کننده همزمان دارد.
این بازی درحال حاضر تنها برای اندروید عرضه شده است و علاقه‌مندان به این سبک از بازی می‌توانند آن را از گوگل‌پلی و بازار دانلود کنند. البته در سایت این برنامه بخشی قرار داده شده است که افراد بتوانند شماره خود را برای اعلام انتشار نسخه «آیاواس» وارد کنند. این نشانه‌ای است که خبر از در راه‌بودن نسخه آیاواس این اپلیکیشن می‌دهد.
زمینه اصلی بازی‌هایی مثل «اسنپ کیو» که در جهان به «تریویا» معروفند، سوالات و اجرای مجری آنهاست و میزان جایزه انگیزه ابتدایی شرکت‌کنندگان این بازی‌ها برای نصب و ثبت‌نام در برنامه محسوب می‌شود ولی در ادامه کار و مثل هر بازی اعتیادآور دیگری مجموعه‌ای از اجرا، ظاهر اپلیکیشن، سوال‌های عجیب و جالب توجهی که با تعریف معمولی که از «اطلاعات عمومی» می‌شناسیم، متفاوتند و شرکت‌کننده را به خود وابسته می‌کنند. البته شرکت‌کنندگان ناراضی بسیاری نیز هستند که به مشکلات فنی یا سبک و سیاق سوالات اعتراض دارند. همچنین مجری‌های «اسنپ کیو» در مقایسه با نمونه‌های مشابه این برنامه از سطح بهتری برخوردارند اما عملکرد آنها نیز گاهی مورد اعتراض کاربران قرار می‌گیرد، اما به نظر می‌رسد با وجود محدودیت‌هایی که نسبت به مجری‌های خارجی این دست برنامه‌ها وجود دارد، مجریان «اسنپ کیو» توانسته‌اند نمره قابل قبولی دریافت کنند.
مصاحبه »شهروند» با پویا رستگار و نوید خدیوی بنیانگذاران اسنپ‌کیو
آنها ایران را انتخاب کردند
مهاجرت همیشه ماجرای رفتن بدون بازگشت نیست. بسیاری از جوان‌های خوش‌فکر و توانا در همین سال‌های اخیر به مهاجرت برای تحصیل فکر کردند، اما همیشه نیت اصلی‌شان بازگشت به وطن بود. «پویا رستگار» و «نوید خدیوی» ازجمله این افرادند. پویا زمانی با آن‌که اغلب جوانان راهی آمریکا و کانادا بودند، تحصیل در آلمان را برگزید. او در دانشگاه صنعتی شریف، مهندسی خوانده و اکنون در آلمان دانشجوی MBA است.
پویا رستگار یکی از بنیانگذاران «اسنپ کیو» سرویس جدید شرکت «اسنپ» است. «اسنپ کیو» بازی اطلاعات عمومی آنلاین و زنده‌ای است که هرشب ساعت ۹ برگزار می‌شود. مجری ۱۲ سوال سه گزینه‌ای را برای مخاطبان می‌خواند و هر مخاطب برای انتخاب گزینه صحیح ۱۰ ثانیه فرصت دارد.
پویا در مورد نحوه آشنایی‌اش با شرکت اسنپ می‌گوید: «یک شرکت اینترنتی در برلین فعالیت می‌کرد که جای خالی برای منطقه خاورمیانه داشت. سه ماهی در این بخش فعالیت کردم و پس از مدتی به مجموعه اسنپ اضافه شدم و در آن‌جا زمینه‌ها برای راه‌اندازی یک اپلیکیشن خبری به وجود آمد. این اپلیکیشن در ابتدا «اسنپ نیوز» نام داشت و در ادامه به «اسنپ هیت» تغییر نام داد. مجموعه از من خواست فردی را برای راه‌اندازی این اپ معرفی کنم که نوید را پیشنهاد دادم.»
ماجرای شکل‌گیری «اسنپ کیو»
نوید هم که یکی از بنیانگذاران «اسنپ کیو» است در آن برهه زمانی به مجموعه اسنپ هیت اضافه شد. به گفته پویا انتخاب نوید به‌خاطر تجربه کار در مجموعه مشابه به هیت بود. او کار در اپ مشابه را در مجموعه «دیموند» دانشگاه تهران انجام داده بود. پویا درباره آغاز کار اسنپ کیو می‌گوید: «این پروژه به ما پیشنهاد شد. یعنی ما صاحب ایده اصلی نبودیم. ایده این مسابقه اطلاعات عمومی از همان دوره که ما مدل‌های مشابه اسنپ هیت را دنبال می‌کردیم شکل گرفت. نوید پیشنهاد داد که این دو را به صورت مستقل از یکدیگر دنبال کرده و پیش ببریم.»
نوید ۲۶ ساله است و در دانشگاه تهران مهندسی عمران خوانده. او درباره آن روزها می‌گوید: «اصلا مهندسی را دوست نداشتم و مدام بازیگوشی می‌کردم. بیش از آن‌که درس بخوانم دنبال ساختن ایده‌های مختلف بودم. یکی از ایده‌های مورد نظر من درباره ساخت اپلیکیشن در حوزه نقشه‌کشی بود. این اپ به نوعی مشابه اپلیکیشن ویز بود و ایده‌اش در سازمان کوهنوردی معرفی شد.» ایده ساخت این برنامه به‌عنوان تز دانشگاهی نوید نیز مورد مطالعه قرار گرفت.
چالش مدیریت
پویا و نوید از زمان حضور در اسنپ و آغاز پروژه هیت تا امروز که این اپ به کار خود پایان داد، چالشی مهم پیش رو داشتند: چالش مدیریت. آنها در یک‌سال گذشته به صورت علمی و با تمرکز بر شیوه‌های مدیریتی تلاش کرده‌اند تا تیم مورد نظرشان را بسازند.
ایده اولیه «اسنپ‌کیو» نیز همزمان با رشد اسنپ‌هیت مورد توجه قرار گرفت. در آغاز قرار شد بخشی به پایین اپلیکیشن اضافه و بازی مربوط به ویدیوهای منتشر شده در اپ برگزار شود. این ترفند تبلیغاتی موجب می‌شد که افراد بیشتری اسنپ هیت را دانلود و پیگیری کنند. مدل‌های ابتدایی مسابقه نیز در همان اپ مورد آزمایش قرار گرفت. نوید در ارتباط با ایده جدایی می‌گوید: «این سوال مطرح شد که بازی در هیت بماند یا به صورت جدا اجرا شود. ما متوجه شدیم که اسنپ‌کیو می‌تواند به تنهایی رشد کرده و از هیت بزرگتر شود.»
پویا نیز در این رابطه می‌گوید: «حفظ هر دو کار سختی بود و هیت نیاز به بازنگری داشت. اگر همین روند ادامه پیدا می‌کرد. تنها نامی از هیت باقی می‌ماند. در گام اول مدیران هیت دست به بازنگری در تیم زدند. بخش فنی گسترش پیدا کرد و بعد از آن نیز بخش‌های دیگر ازجمله محتوا کامل شد. این تکامل موجب شکل‌گیری تیمی شد که امروز اسنپ کیو را می‌گردانند.»
تنها اندرویدی‌ها می‌توانند بازی کنند؟
در حال حاضر اسنپ‌کیو روی پلتفرم اندروید قابل دانلود و اجراست. پویا درباره چرایی این موضوع معتقد است: «در اغلب کشورها هر اپلیکیشنی که قرار است رونمایی شود، ابتدا روی یکی از پلتفرم‌ها اجرا می‌شود. اگر بازخوردهای مناسب دریافت و باگ‌های عمومی آن شناسایی شد، روی دیگر پلتفرم‌ها نیز طراحی و اجرا می‌شود. در ایران فراگیری اندروید بیش از iOS است. گفته می‌شود که ۸۰درصد بازار گوشی‌های هوشمند مورد استفاده در ایران در اختیار اندروید است. البته نسخه مناسب iOS به‌زودی طراحی و اجرا خواهد شد. درحال حاضر آیفون‌دارها می‌توانند در سایت اسنپ‌کیو، شماره همراه خود را وارد کنند تا با رونمایی نسخه iOS پیامی به آنها ارسال و از رونمایی آن مطلع شود.» نوید در تکمیل حرفهای پویا می‌گوید: «البته درحال حاضر وب‌سایت خیلی ساده است و تنها امکان دانلود اپ برای اندروید، امکان خبررسانی برای نسخه iOSدر آن وجود دارد. اما در آینده امکانات بیشتری به سایت افزوده خواهد شد. ازجمله این امکانات می‌توان به امکان مطالعه سوالات قبلی و مطالعه مجموعه جالبی از فکت‌های جذاب اشاره کرد.»
فلسفه اسنپ کیو
از زمان راه‌اندازی مسابقه اسنپ تا امروز بازخوردهای جذابی از انجام بازی به دست کارکنان این بازی رسیده است. مثلا فردی که اعلام کرده بود بعد از عوارضی قم کنار جاده زده تا با خانواده‌اش بازی کند یا زوجی که در راهرو سینما هم نمی‌توانستند از بازی صرف‌نظر کنند. پویا در باره بازخوردها می‌گوید: «دامنه توجه به اسنپ کیو فراگیر است و حتی در مجموعه اسنپ نیز کارکنان بخش‌های مختلف مثل بامیلو هر شب دور هم جمع می‌شوند و بازی می‌کنند.»
نوید هم می‌گوید: «اسنپ کیو زاده شده تا هر شب رأس یک ساعت خاص دوستان و خانواده‌ها کنار هم جمع شوند. آنها به سوالات جواب می‌دهند، خوشحال می‌شوند، ناراحت می‌شوند و بعد از بازی هم، سوژه‌ای برای دور هم ماندن دارند. عکس‌هایی که از این شب‌نشینی‌ها برای ما ارسال می‌شود خیلی جذاب است. آدم‌ها بازی می‌کنند و از کنار هم بودن شادند. وقتی هم بازی با مشکلات فنی روبه‌رو می‌شود، شرکت‌کنندگان ناراحت می‌شوند.»
نوید به محدودیت‌ها و مشکلات برنامه زنده بر بستر اینترنت اشاره می‌کند که از نظر فنی سرعت اینترنت و زیرساخت‌های آن از اصلی‌ترین چالش‌های پیش رو است. او به باگ‌ها و ضعف‌های سرویس‌های مشابه در کشورهای پیشرفته اشاره کرده و می‌گوید: «تمام جزییات برنامه اسنپ‌کیو توسط متخصصان ایرانی ساخته شده و در تلاش هستیم تا کیفیت کار را به نمونه‌های موفق خارجی نزدیک کنیم. با این‌که سراسر ایران تحت پوشش اینترنت ۳جی و ۴جی نیست اما اسنپ کیو از سراسر ایران کاربر فعال دارد.»
انتقاد از زمان‌بندی‌ها و اجرای طولانی مجری
یکی از مهمترین موضوعاتی که شرکت‌کنندگان را ناراحت می‌کند، زمانی است که مجری اسنپ‌کیو در فاصله بین سوالات صحبت می‌کند. نوید در این رابطه به مسائل فنی اشاره کرده و می‌گوید: «ساختار بازی به شیوه‌ای است که تعداد زیادی شرکت‌کننده به صورت همزمان در اپلیکیشن حاضرند. معمولا این تعداد هر شب به ۶۰هزار نفر می‌رسد. سرور باید تمام درخواست‌ها را دریافت کرده، پردازش کند و نسبت به درخواست‌ها واکنش نشان دهد. از این رو برای آن‌که کاربری به خاطر ضعف سرعت اینترنت از مسابقه خارج نشود ناچاریم فاصله بین سوالات را تا حد امکان طولانی کنیم تا به همه درخواست‌ها پاسخ ارسال شود. در رابطه با صحبت‌های مجری نیز، شرکت‌کنندگان به دنبال بردن جایزه هستند. بنابراین هر چیزی که این خواسته را با وقفه روبه‌رو کند، ملال‌آور به نظر می‌رسد.»
موضوع دیگری که درباره اسنپ کیو مورد توجه قرار می‌گیرد عدم استفاده از مجری حرفهای است. دراین‌باره نیز نوید توضیح می‌دهد که تیم اسنپ کیو از آغاز با افرادی با سن‌کم کار خود را آغاز کرده است. بنابراین دوست داشتیم که براساس همین روند از افرادی استفاده کنیم که با تجربه کم و سن پایین دارای استعداد و توانایی هستند. از این رو مجری‌های جوان و کمتر شناخته شده را مورد توجه قرار دادیم. هنوز هم راه بسته نشده است و هر کسی که تخصصش با کار ما تناسب داشته باشد می‌تواند به ما بپیوندد.
اطلاعات عمومی خود را محک بزنید
| شهریار ازهاریان‌فر| عضو موسس شرکت بازی‌سازی نردبان اندیشه فردا|
به‌تازگی اپلیکیشنی از سوی سازندگان کمپانی اسنپ، تحت عنوان «اسنپ کیو» منتشر شده است که در قالب برنامه سرگرمی با ارایه جوایز متنوع به کاربران، مورد توجه قرار گرفته است، به‌صورتی که در ماه‌های اولیه به تعداد ۹۲هزار بیننده فعال در یک بازی رسیده است.
ایده ابتدایی چنین برنامه‌هایی به سال‌های دور یعنی زمانی که تلویزیون برنامه‌های پرسش و پاسخ برگزار می‌کرد، بازمی‌گردد. حال، به مدد تکنولوژی، این مسابقات در بستری بزرگتر یعنی گوشی‌های همراه عرضه شده است. این بستر به‌دلیل سهولت دسترسی می‌تواند مخاطب بیشتری داشته باشد.
البته باید در نظر داشت اگر چه این نوع از سرگرمی‌ها نمونه‌های مشابه بسیاری داشته و در ظاهر خارج از رده محسوب می‌شود، اما با سفر به دنیای تکنولوژی‌ها، سر و شکل جدیدی به‌خود گرفته است. در حال حاضر، با همه‌گیرشدن تب این نوع سرگرمی، شرکت‌های بسیاری شروع به ساخت آن کرده‌اند که در این بین، با حضور کمپانی اسنپ، رقابت قطعا سخت‌تر از گذشته خواهد بود.
باید در نظر داشت، ارایه جوایز متنوع‌تر و مجری‌های خلاق‌تر می‌تواند برگ برنده این مسابقات باشد. در مورد طول عمر و میزان بازگشت کاربر نسبت به رسته سرگرمی‌ها، اکوسیستم این‌گونه سرگرمی‌ها کاملا متفاوت از سایر بازی‌های موبایلی و اساسا هرگونه اپلیکیشن دیگری است. در این‌جا بسیاری از بحث‌های نظری و سنتیِ درآمدزایی مطرح نیست و در عوض پارامترهای دیگری مورد نظر سازندگان و توسعه‌دهندگان قرار می‌گیرد.
با توجه به وضع کنونی کشور و نیاز به سرگرمی، احتمال بسیار وجود دارد که «اسنپ کیو» با اقبال عمومی بیشتر همراه شود، گرچه باید مخاطب خاص خود را در میان نوع و جنس کنونی کاربران موبایلی پیدا کند. این نیازمند صبر و حوصله سازندگان و استفاده از روش‌های خلاقانه درخصوص جذب مخاطب است. البته با توجه به رشد صعودی این برنامه می‌توان حدس زد تا حدی این کار را انجام داده است.
با توجه به این‌که این سرگرمی تقریبا جدید است، با استفاده از مجریان پرانرژی می‌تواند هیجان را در مخاطب ایجاد کند. در این بازی‌ها به‌ویژه اسنپ کیو، بازی‌بازان باید اطلاعات عمومی خود را محک بزنند تا شانس بیشتری برای دریافت جایزه اصلی پیدا کنند. از این‌رو، اسنپ کیو به‌عنوان پرطرفدارترین مجری این نوع از سرگرمی با قدرت توانسته در مدت کوتاهی مخاطبان خود را کسب و عده زیادی را به سمت خود جذب کند. پیش‌بینی می‌شود اسنپ کیو با توجه به افزایش حجم مخاطب و استفاده از راه‌های جذب کاربر از طریق دیگر اپلیکیشن‌های اسنپ، نظیر اسنپ‌فود و ارایه بسته‌های هیجان‌انگیز تبلیغاتی، میزان کاربران خود را چندبرابر کند.