| نیما صائب |
مرگ دو هنرمند ایرانی براثر سرطان طی روزهای گذشته موجی از توجهات را به دلایل و عوامل این بیماری جلب کرد. وقتی مرتضی پاشایی، خواننده پاپ ایرانی در سن سی سالگی و مجید بهرامی، بازیگر سینما و تئاتر در سن سی و هفت سالگی با موهایی ریخته شده براثر شیمی‌درمانی و چهره‌هایی خسته از نبرد با این غول عفریته مرگ این جهان را بدرود گفتند انگار غمی بزرگ بر دل ایرانی‌ها نشست و همگان از خود پرسیدند چه نزدیک است مرگ؟
سرطان در سال‌های اخیر در ایران زیاد شده است. پیر و جوان و زن و مرد هم نمی‌شناسد. کاری هم ندارد که هنرمند باشی و سیاستمدار یا جزیی از مردم عادی. بدجور دارد می‌تازد در این مملکت. افسارش هم از دست ساربان در رفته است. تنها در 20سال غول زشت سرطان در ایران 6 برابر رشد داشته است درحالیکه دنیا رو به سمت کاهش این بیماری می‌رود. پس پربیراه نیست گفته‌های چندماه پیش مدیرکل سازمان محیط‌زیست گیلان که «اگر امروز در کشور زلزله‌ای رخ دهد و در آن حتی 5 نفر کشته شوند کمیته بحران تشکیل می‌شود اما قتل عام شدن انسان‌ها به‌علت آلودگی زیست‌محیطی مورد توجه قرار نمی‌گیرد.» واقعیت آن است که در ایران آب و خاک و هوا آلوده است و همین آلودگی است که روزانه جان ده‌ها نفر را در ایران می‌گیرد.
آب در ایران آلوده است. لوله کشی‌های آب آشامیدنی در ایران نیم قرن است که دست نخورده‌اند. آن‌قدر جرم گرفته‌اند که آب بیرون آمده از آن قهوه‌ای است و پر از املاح. آبی که حتی بعضا مناسب شست‌وشو هم نیست چه برسد به خوردن. آب‌های معدنی هم اکثرا از کمترین استانداردهای جهانی بهره‌مند هستند و نیترات بالایشان که جزو مواد نگه دارنده آب است، خود عامل سرطان شناخته شده است. آب دریاها و رودخانه‌ها هم ازآنجا که به دلیل نداشتن سیستم تصفیه فاضلاب مقصد نهایی تمام کثافات و زباله‌های شهرهای اطراف - از زباله خانگی گرفته تا زباله‌های صنعتی و بیمارستانی – است به شدت بیماری‌زا و ناقل انواع میکروب هستند. اما همین آب برای آبیاری به زمین‌های کشاورزی می‌رود. پس خاک...
پس خاک هم در ایران آلوده است. خاکی که از آب آلوده تغذیه شود، آلوده می‌شود. وقتی خاک زمین مناسب تولید محصول زیاد نباشد پس باید کود بیشتر و شیمیایی‌تر به محصول داد. محصول بزرگ و آبدار و زیبا می‌شود اما پر است از مواد ناسالم و خود یک عامل دیگر بیماری. به میوه‌ها و سبزیجات می‌توانید خوردنی‌های دیگر را هم اضافه کنید که ناسالم هستند. پس بی‌ربط نیست که در ایران دومین عامل ابتلا به سرطان رژیم غذایی نامناسب است. زیرا مواد غذایی که در ایران مصرف می‌شود عمدتا آلوده هستند. از صیفی‌جات گرفته تا دام و طیور و ماهیان. باغات کشاورزی عمدتا به دلیل نفوذ پسامند فاضلاب‌ها و استفاده بی‌رویه از سموم و آفات‌کش‌ها و کودهای شیمیایی به منظور بارورتر کردن میوه‌ها و سبزی‌ها، محصول آلوده به بازار عرضه می‌کنند. دریاها و رودخانه‌ها به دلیل سرریز شدن فاضلاب‌ها و نداشتن تصفیه‌خانه ماهی‌های آلوده و مریض پرورش می‌دهند. حتی علفی که دام‌ها می‌خورند نیز ممکن است آلوده به ویروس باشد. همچنین است تغذیه پرنده‌هایی که سر از یخچال خانه مردم در می‌آورند. پرنده‌هایی که در آسمان آلوده زیست می‌کنند...
یعنی هوا هم در ایران آلوده است. این یکی نیازی به توضیحات علمی ندارد. چشم غیرمسلح هم می‌تواند وضع اسفبار هوا را در اکثر شهرهای بزرگ ایران ببیند. بیخود نیست که 9 شهر ایران در لیست وضع بحرانی هوا قرار گرفته‌اند. یکی از دلایلش ورود سرب ناشی از سوخت بنزین غیر استاندارد در سال‌های اخیر بود. این عامل یکی از اصلی‌ترین عوامل رشد سرطان در شهرهای بزرگی چون تهران است. حتی عده‌ای را برآن داشت که ایده شکایت از مسئولان وقت را طرح کنند برای آنانیکه ثابت شده بیماری شان به خاطر آلودگی هوا بوده است. آلودگی شدید هوا به خاطر وجود کارخانجاتی که معیارهای زیست‌محیطی را رعایت نمی‌کنند و استفاده از بنزین غیراستاندارد در سوخت ماشین‌ها و استشمام بی‌رویه و مستقیم آن توسط انسان‌ها همگی از دلایل اصلی شیوع بیماری سرطان در ایران است. در کنار اینها بگذارید امواج پارازیت‌های ماهواره‌ای که اخیرا سروصدای زیادی هم به پا کرده است. امواجی که در آسمان شهرها آزادانه می‌گردند اما دیده نمی‌شوند و درنهایت بی‌آن‌که بفهمیم بلای جانمان می‌شوند.
آلودگی آب، خاک و هوا از عوامل اصلی بروز سرطان در دنیا هستند. دلایل دیگری هم برای این بیماری وجود دارد اما دلایل زیست محیطی‌اش اینها هستند که ظاهرا هنوز توجه مسئولان را آنچنان که باید و شاید به خود جلب نکرده‌اند. ایران 6سال پیش طبق آمار سازمان بهداشت جهانی 70هزار نفر مبتلا به سرطان داشت و مطمئنا اکنون خیلی بیشتر از این تعداد در لیست بیمارها جای می‌گیرند و باز مطمئنا اگر سیاست‌های زیست‌محیطی در تمام ساخت و سازها و پروژه‌ها و طرح‌ها رعایت نشود و همین روند کنونی ادامه یابد متاسفانه این آمار دلخراش بیشتر هم خواهد شد.