شیده لالمی | آلودگی آب تهران و این‌که آب شرب پایتخت آلوده هست یا نیست موضوعی است که در روزهای اخیر سرخط حرف‌های مردم است، در خانه‌هایشان، در مترو، در خیابان‌ها و هر جایی که فضایی برای گفت‌وگوهای چند دقیقه‌ای آدم‌ها هست، خبرِ آلودگی آب تهران سوژه و بهانه مناسبی برای
گفت و گوهای روزمره است، خیلی‌ها بسته بسته آب معدنی خریده‌اند و می‌گویند دیگر آبِ شیر نمی‌خورند و خیلی‌ها هم به حرف‌های وزیر بهداشت اعتماد کرده‌اند که گفته آب تهران مشکلی ندارد. سرخط این خبرها اما به شورای شهر تهران باز می‌گردد. رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری چندماه پیش از بالا بودن نیترات آب تهران خبر داد. همان روزها مسئولان دولتی این موضوع را تکذیب کردند. پس از آن او گفت که آب تهران به دلیل نیترات بالا برای نوزادان زیر سه ماه خطرناک است، خبری که با گستردگی بیشتری منتشر شد و البته نگرانی‌های زیادی هم به دنبال داشت. ماجرا به اینجاها ختم نشد و چند روز پیش خبر دیگری منتشر شد مبنی بر این‌که حافظی از مردم خواست تا به جای آب لوله‌کشی تهران از آب معدنی استفاده کنند و همچنین از استانداری خواست کمیته اضطرار برای بررسی آلودگی آب تهران تشکیل دهد. این اظهارنظرها واکنش مسئولان وزارت بهداشت، استانداری تهران و همچنین مسئولان شرکت آب و فاضلاب را در پی داشت، آنها گفتند که آب تهران آلودگی ندارد و مردم بدون نگرانی آب مصرف کنند. ماجرای آب تهران و میزان آلایندگی‌‎اش دیروز همچنان از موضوعات پر حاشیه جلسه علنی شورای شهر تهران بود. حافظی بار دیگر در صحن شورا از مسئولان دولتی خواست تا به شورا بیایند و درباره کیفیت آب تهران توضیح بدهند. او در پایان جلسه شورا و همان زمانی که درحال خروج از صحن بود به تعدادی از پرسش‌های «شهروند» درباره آلودگی آب تهران پاسخ داد، پاسخ‌هایی که نشان می‌دهد
دست کم حالا نگرانی برای آب تهران وجود ندارد اما حافظی از گزارشی حرف می‌زند که به گفته او نتایج بررسی و پایش آب نمونه‌گیری شده از مناطق تهران در تابستان امسال در آن منتشر شده بوده و این نتایج نشان می‌داده که آب پایتخت در تعدادی از مناطق نیترات بالاتر از حد مجاز داشته است. پرسش و پاسخ «شهروند» با حافظی را در ادامه بخوانید:  
آقای حافظی! شما گفته بودید آب تهران آلوده است درحالی‌که هم وزارت بهداشت و هم سازمان آب و فاضلاب این موضوع را تکذیب کرده‌اند، چرا؟
از مسئولان دولتی بپرسید چرا تکذیب کرده‌اند.
بالاخره الان آب تهران آلوده هست یا نیست؟
  در مورد آب تهران مشکلی بوده و ما هم گفته‌ایم و آقایان تکذیب کردند و اتفاقا به همین دلیل الان هم باید به مردم پاسخگو باشند که چرا وقتی مطرح شد آب آلوده است این آلودگی را تکذیب کردند و گفتند آب مشکلی ندارد. مستنداتی دراختیار ما هست که در همان زمانی که آنها آلودگی آب را تکذیب می‌کردند یعنی چند ماه پیش آب تهران آلوده بوده است.
می‌گویید «آلوده بوده است»، یعنی الان
 آلوده نیست؟
الان را نمی‌دانم این احتمال وجود دارد که الان با
 اضافه شدن آب سد ماملو این مشکل برطرف شده باشد.
اما شما همین چند روز پیش گفتید آب تهران
 آلوده است.
  ما مستندانی درباره این‌که آب آلوده نیست، نداریم.
خوب مستندانی که شما می‌گویید به استناد آن گفته‌اید، آب تهران آلوده است چیست؟ این مستندات را از کجا آورده‌اید و اگر هست چرا به رسانه‌ها نمی‌دهید تا آن را منتشر کنند؟
در جلسه گفتم که این اطلاعات محرمانه است.
آیا تحقیق انجام شده و شما به نتایج آن تحقیق استناد کرده‌اید؟
مستندات من نتایجی از نمونه‌گیری از آب تهران است.
منبع آن کجاست؟
یکی از سازمان‌ها.
این سازمان دولتی بوده است؟
بله یکی از سازمان‌های دولتی است.
این گزارش محرمانه بوده است؟
بله این گزارش محرمانه بوده است و در اختیار تعدادی از مسئولان قرار گرفته است و اتفاقا افرادی که خودشان می‌گویند آب آلوده نیست و تکذیب می‌کنند هم این گزارش را دیده‌اند.
در همین گزارشی که شما می‌گویید اعلام شده که آب تهران برای چه مدتی و مشخصا در چه بازه زمانی آلوده بوده؟ یعنی مردم از کی تا کی آب آلوده مصرف کردند؟
نمونه‌ای که برداشته شده مربوط به شهریورماه است و به نظر می‌رسد درست در روزهایی که تهران با مشکل کم آبی و محدودیت منابع آبی مواجه بوده، آلودگی آن افزایش یافته. نمونه‌هایی که از آب تهران گرفتند نشان می‌داد که آب در تعدادی از مناطق تهران آلوده است. همان زمان هم ما گفتیم آب آلوده است اما مسئولان
 به جای این‌که به مردم توصیه کنند که در نحوه مصرف آب احتیاط کنند اصل موضوع را کتمان کردند. ممکن است الان در همین لحظه آب تهران دیگر آلودگی نداشته باشد اما این گزارش نشان می‌دهد در شهریور آلوده به نیترات بوده است.
گفتید برخی از مناطق، کدام مناطق آب آلوده دارند؟
نمی‌توانم بگویم.
این آلودگی چقدر بوده است، یعنی نیترات آن چند برابر استاندارد بوده است؟
نمی‌توانم بگویم. اطلاعاتش محرمانه است.
آقای حافظی! مردم تهران نگران این هستند آبی که می‌خورند آلوده هست یا نیست، چرا مناطقی که آب آلوده دارد یا داشتند را اعلام نمی‌کنید، مگر نمی‌گویید مستندات آن در اختیار شماست.
عرض کردم تعدادی از مناطق تهران اما دقیقا نمی‌توانم بگویم کدام مناطق. گزارشش را به سازمان‌های نظارتی داده‌ام.
حداقل بگویید از 22 منطقه تهران چند منطقه آلودگی آب داشتند؟
یک‌سوم از مناطق تهران در شهریور امسال آب آلوده داشتند، یعنی نیترات آب در آنها بالا بوده است.
نیترات چه تاثیری بر سلامت افراد می‌گذارد؟
بروید در اینترنت سرچ کنید و عوارضش را ببینید.
شما پزشک هستید بهتر می‌دانید که عوارض مصرف نیترات چیست؟
بالا بودن نیترات در آب می‌تواند عوارض و بیماری‌های گوارشی ایجاد کند و حتی موجب سردرد، سرگیجه و خواب‌آلودگی شود. در برخی گزارش‌ها گفته شده که اگر مصرف نیترات از حدی بگذرد در ایجاد سرطان هم موثر است. برای نوزادان زیر سه ماه هم خطرناک است درباره این موضوع هم حرف‌هایی زده بودند اگر نیترات در آب بالاتر از 100 باشد یا بین 50 و 100 باشد و آب آلودگی میکروبی هم داشته باشد می‌تواند نوزادان را به بیماری مبتلا ‌کند که در آن نوزاد کبود می‌شود و موجب مرگ نوزادان می‌شود.
وزیر بهداشت گفته بودند که نوزادان اصولا آب نمی‌خورند که آلودگی نیترات آن موجب بیماری یا مرگ آنها شود.
بله این هم از مواردی بود که مطرح شد و گفتند مگر نوزادان تا شش ماهگی آب می‌خورند، بله البته که می‌خورند. همه نوزادان که شیر مادر را نمی‌خورند به‌هرحال نوزادانی که شیرخشک می‌خورند برای تهیه شیرخشک آنها از همین آب استفاده می‌شود.
البته آن آب جوشیده است.
به هر حال اینها مباحث علمی است که در مورد آلودگی آب به نیترات مطرح است و می‌تواند موجب مرگ نوزادان شود و بحث‌هایی نیست که بخواهیم در مورد آنها چانه‌زنی کنیم.
آقای حافظی! خود شما پزشک هستید آیا تا
 به حال موردی دیده‌اید که نوزادی در تهران به دلیل مسمومیت آبی و بالابودن نیترات آب جانش را  از دست داده باشد؟
نه ندیده‌ام.
پیش آمده که شنیده باشید نوزادی به دلیل بالا بودن نیترات آب مرده باشد؟
نه نشنیده‌ام.
پس چرا می‌گویید که آب تهران برای نوزادان خطرناک است؟
به هر حال این بحث سلامتی مردم است. وقتی که گزارشی منتشر می‌شود که نشان می‌دهد نیترات در آن بیش از حد مجاز است افراد باید بدانند. آب معدنی توزیع کنند و هشدارهای دیگری بدهند اما نباید بگوییم آلوده نیست.
شما هنوز هم می‌گویید آب تهران آلوده است؟
عرض کردم که ممکن است آلودگی الان رفع شده باشد. گزارشی که من دارم مربوط به نمونه‌گیری آب تهران در شهریور است. انتظار ما این است که مسئولان در این زمینه به مردم پاسخ بدهند و دست کم اگر آب آلوده بوده و آنها گفته‌اند نیست، از مردم عذرخواهی کنند.