ترديدي نيست كه اقدامات مثبت وزارت بهداشت در يكسال گذشته، موجب تحولي به نسبت ملموس در زمينه بهداشت و درمان و در نتيجه بالا رفتن رضايت نسبي مردم شده است، ولي در اين ميان برخي نكات هستند كه انتظار ميرود وزير محترم بهداشت و درمان موضع روشنتري درباره آن بگيرد.
مسأله اين است كه اين روزها به دلايلي چند بحث سرطان در افكار عمومي اهميت يافته است، فوت خواننده جوان پاپ، فوت يك بازيگر تئاتر، فوت يك فوتباليست قديمي و مشهور، و... موجب شده كه بحث سونامي سرطان مجدداً مطرح شود. اگرچه مسئولان وزارت بهداشت و درمان به درستي گفتهاند كه استفاده از سونامي در اين باره درست نيست، زيرا آمار و ارقام سرطان رشدي عجيبتر از آنچه در يك دهه گذشته بوده را نشان نميدهد، ولي در هر حال همه اذعان دارند كه اين رشد بيش از حد انتظار است و موجب نگراني است. ميدانيم كه سرطان يك بيماري ساده نيست، گفته ميشود كه حدود نيمي از خانوارهايي كه عضوي از آنان دچار سرطان ميشود، به دليل هزينههاي كمرشكن آن به زير خط فقر سقوط ميكنند. البته آقاي وزير خبر خوشحالكنندهاي را دادهاند كه قصد كاهش اين هزينهها را دارند و ممكن است داروهاي شيميدرماني نيز در حد مجاني عرضه شوند، ولي مسأله مهمتر جلوگيري از بروز سرطان است. چون اگر قرار باشد بيماري سرطان با همين نسبتی که در سالهاي گذشته زیاد شده در آینده هم افزايش يابد، خيلي زود تعداد بيماران درگير آن به حدود يك ميليون نفر خواهند رسيد و سالانه 200هزار نفر دچار آن خواهند شد، و رقمي كه بايد صرف درمان اين تعداد بيمار شود، بسيار سنگين خواهد شد. بنابراين وزارت بهداشت بهعنوان متولي وضعيت بهداشت و درمان كشور و مردم بايد نظر روشني درباره عوامل ايجادكننده سرطان داشته باشد، همچنين برنامههاي جلوگيري از رشد آن نيز باید همسو با اين نظرات باشد. سرطان به جز عوامل وراثتي و فردي، از عوامل بيروني مثل آلودگيهاي محيطي (غذا، آب، هوا، امواج، صدا و...) نيز تأثير ميپذيرد به همين دليل بايد وزارت بهداشت درباره هركدام از اين عوامل نظر روشني داشته باشد.
در حالي كه آقاي وزير در اين باره گفته است كه: «برای موضوع پارازیتها مستندات علمی وجود ندارد که بدانیم باعث سرطان میشود یا خیر اما آن چیزی که مشخص است، این است که پارازیت خوب نیست و برای سلامت انسان مضر است. برای این نوع پارازیتها و مقدار آن باید بررسی کارشناسانه صورت بگیرد و الان نمیشود واضح اعلامنظر کرد که ۱۰۰درصد پارازیتها آسیبرسان هستند.»
اين یادداشت در مقام آن نيست كه بگويد پارازیت ها سرطانزا هستند، یا نیستند، زيرا اين امر برعهده كارشناسان است، ولي بينالمللي مخابرات وابسته به سازمان ملل در نشست اخیر خود در اين زمينه اظهارنظر و به اعضای خود توصيههايي كرده و استانداردهایی را درخصوص محدودیت در تولید امواج الکترومغناطیس تصویب کرده است، فارغ از اين جنبه ماجرا، وزارت بهداشت نميتواند موضوع را مبهم و با اما و اگر مطرح كند، زيرا اين مسأله با سلامت مردم در ارتباط است و حتي نميتوان اطلاعات آن را محرمانه اعلام كرد، لذا انتظار ميرود كه اين وزارتخانه چند كار مشخص انجام دهد:
1ـ ابتدا با استناد به مطالعات و يافتههاي علمي موجود، تصوير به نسبت دقيقي از تأثيرات عوامل مذكور ازجمله آلودگي هوا و تركيبات آن و نيز امواج پرقدرت الکترومغناطیس و نيز تركيبات موجود غذايي بر سلامت انسان بويژه از منظر سرطانزایی ارايه كند.
2ـ وضعيت ايران را از حيث آلودگيهاي فوق با دقت و آمار و ارقام دقيق شرح دهد، و سپس نتيجهگيري روشني نمايد كه آيا اين وضعيت مصداق عوامل خطرساز براي سلامت و شيوع بيش از پيش سرطان هستند يا خير؟
3ـ در مرحله سوم در صورتي كه نتيجهگيريها نشاندهنده آن بود که وضع موجود بيماري و سرطانزا هستند، بهطور روشن اقدامات و عمليات و توصيههاي اجرايي لازم را براي اصلاح اين آلودگيها بيان كند. همانطور كه آقاي وزير درباره روغن پالم وارد عمل شد و پس از طرح عمومي، مشكل تا حدودي كه اطلاع يافتهايم حل شده يا در شرف حل شدن کامل است.
تا وقتي كه به صورت رسمي درباره بندهاي اول و دوم اظهارنظر نشود، ذهنيت مردم بر مدار شايعات خواهد چرخيد و اين به نفع جامعه نيست.
اكنون گفته ميشود كه بنزينهاي وارداتي استاندارد نيست و آلودگيهاي آن زياد است، ولي هيچ مرجع مشخصي در اين موارد موضعگيري روشني نميكند، و اينگونه ابهامات، فضاي عمومي جامعه را دچار ناپايداري و بدبيني ميكند.