فریبا هادی*| میزان کشندگی بالای بیماری هاری به‌طوری است که پس از ظهور علایم در انسان قابل درمان نبوده و بیمار محکوم به مرگ خواهد بود.
هاری یک بیماری حاد ویروسی و یکی از مهم‌ترین بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان است که از هزاران‌سال قبل در جهان وجود داشته و به دلیل دارا بودن میزان بروز بالا و خسارت‌های سنگین اقتصادی و بهداشتی، جزو اولویت‌های نظام مراقبت بیماری‌ها در کشور بوده و میزان بروز بیماری هاری انسانی به‌عنوان یک شاخص مهم بهداشتی محسوب می‌شود.
در دنیا در هر 10 دقیقه یک نفر بر اثر ابتلا به بیماری هاری جان خود را از دست می‌دهد و این بیماری سالانه باعث مرگ بیش از 55 هزار نفر در سطح دنیا می‌شود که 95درصد این مرگ‌ها در قاره‌های آسیا و آفریقا اتفاق می‌افتد. به همین منظور و به دلیل اهمیت زیاد این بیماری، روز 28 سپتامبر هر سال (6 مهرماه) توسط سازمان جهانی بهداشت به‌عنوان «روز جهانی هاری» نام‌گذاری شده است. این بیماری عمدتا از طریق گاز گرفتن توسط پستانداران خونگرم اهلی و وحشی به انسان منتقل می‌شود. شروع هاری معمولا با یک احساس اولیه هراس، سردرد، تب، کوفتگی عضلانی و تغییرات حسی نامشخص اغلب در محل گزش حیوان همراه است. ناگفته نماند تحریک‌پذیری و ترس از فضای باز، علایم شایعی هستند. این بیماری با بی‌حسی یا فلج عضلات پیشرفت می‌کند و اسپاسم عضلات حلق منجر به ترس از آب می‌شود، به‌طوری که بدون مداخله پزشکی، سیر بیماری 6-2 روز و گاهی بیشتر است و درنهایت مرگ به دلیل فلج عضلات تنفسی رخ می‌دهد. تنها راه جلوگیری از این بیماری انجام اقدامات پیشگیری بلافاصله بعد از حیوان‌گزیدگی است. همچنین افزایش روند موارد حیوان‌گزیدگی در انسان موجب شده است سالانه مبالغ زیادی صرف خرید سرم و واکسن ضد‌هاری جهت درمان آسیب‌دیدگان شود. در ضمن تلفات دام و خسارت‌های اقتصادی ناشی از این بیماری که در دام‌ها ایجاد می‌شود قابل‌انکار نیست. در جهت پیشگیری درخصوص بیماری هاری باید به نکاتی همچون اتلاف سگ‌های ولگرد و خودداری از نگهداری سگ و گربه در منزل مگر در موارد استثنایی و در صورت نگهداری، قلاده‌زدن و واکسیناسیون آنها علیه هاری، خودداری از تردد سگ‌های خانگی و صاحبدار در معابر عمومی و پارک‌ها، توجه خاص به گازگرفتگی حیوان‌ها هرچند جزیی و به صورت خراش و مراجعه فوری فرد مجروح به مرکز درمان پیشگیری هاری و... اشاره کرد.
* کارشناس مسئول بیماری‌های واگیر معاونت بهداشتی دانشگاه
علوم‌پزشکی زنجان