شهروند| ارز مسافرتی به آخر رسید! حالا بعد از یککلاغ و چهلکلاغهایی که درباره ارز مسافرتی سر زبانها افتاده بود، مهدی کسراییپور، مدیرکل مقررات ارزی بانک مرکزی گفته است تا چند روز آینده نحوه پرداخت ارز مسافرتی را اعلام میکنیم. این خبر کسراییپور در شرایطی اعلام میشود که بخش زیادی از نمایندگان مجلس و کارشناسان اقتصاد، دولت را برای پرداخت یارانه به سفرهای خارجی تحت فشار گذاشته و گفتهاند هیچ دلیلی ندارد که دولت در این شرایط دشوار اقتصادی به مسافران خارج از ایران یارانههای عجیبوغریب بدهد. دولت بعد از آنکه دلار را با رقم 4200 تومان تکنرخی کرد، مقررات جدیدی برای پرداخت ارز به مسافران گذاشت. براساس مقررات جدید مسافران خارج از کشور میتوانستند بین 500 تا 1000 یورو به صورت تقریبا نیمبها! دریافت کنند. اتفاقی که از آن بهعنوان یارانه به سفرهای خارجی تعبیر شد.
روزهای پایانی تیرماه دوباره ماجرای قطع پرداخت ارز مسافرتی سر زبانها افتاد. این بار در فضای مجازی، نامهای از بانک سامان منتشر شد که در آن نامه عنوان شده بود پرداخت ارز مسافرتی را از 30 تیرماه قطع کنند. بانک سامان به سرعت به این نامه واکنش نشان داد و روابط عمومی این بانک اعلام کرد که نامه منتشرشده در فضای مجازی جعلی است و بانک سامان هنوز هیچ بخشنامهای برای تغییر نحوه پرداخت ارز مسافری دریافت نکرده است. بنابراین بعد از تعطیلات پایان هفته گذشته یعنی از شنبه همچنان ارز مسافری با مقررات قبلی پرداخت میشود.
این موضوع درحالی رخ داد که پیش از این اخبار رسمی و غیررسمی منتشر شد که بانک مرکزی به آژانسهای مسافرتی نامهای ارسال کرده و از قطع پرداخت ارز مسافرتی از 30 تیرماه خبر داده است. اتحادیهها و انجمنهای صنفی آژانسهای مسافرتی این موضوع را تکذیب و اعلام کردند هیچ دلیلی ندارد بانک مرکزی به آژانسهای مسافرتی نامه بدهد و اصولا این موضوع به آنها ارتباطی ندارد.
روابط عمومی بانک مرکزی هم که مثل همیشه بسیار محتاط با رسانهها تا میکند در پاسخ به «شهروند» اعلام کرد که تا خبری روی خروجی پایگاه اطلاعرسانی بانک مرکزی قرار نگرفته است، نمیتوانیم چیزی را رسانهای کنیم! اما فعلا ارز مسافرتی با همان سبک و سیاق پرداخت میشود.
با وجود این تکذیبها انگار خبر غیررسمی قطع پرداخت ارز مسافرتی به شیوه فعلی چندان بیراه هم نبود، چراکه ایلنا از قول مهدی کسراییپور، مدیرکل مقررات ارزی بانک مرکزی نوشت که اتفاق جدیدی برای ارز مسافری در راه است و بهزودی شیوه پرداخت جدید اعلام میشود.
برای ارز مسافرتی چه اتفاقی میافتد؟
واردات موبایل، خودرو و بسیاری از کالاها در گروه 3 طبقهبندی شد. این خبر را شاید در چند روز گذشته در رسانهها دیده باشید، اما معنای آن چیست؟ این خبر میگوید از این پس کالاهایی که به نظر دولت غیرضروریتر هستند، با دلار بازار ثانویه وارد میشوند. دلار بازار ثانویه قیمتی نزدیک به نرخ دلار در بازار غیررسمی دارد،. این یعنی اینکه تنها دستهای از کالاهای ضروریتر مانند مواد غذایی، دارو، مواد اولیه کارخانهها و ... دلار ارزان میگیرند و بقیه کالاها باید با قیمتی نزدیک به بازار آزاد وارد شوند. در این میان سفر خارجی هم انتقاد بسیاری از نمایندگان مجلس و فعالان اقتصادی را به دنبال داشته و گفتهاند ضرورتی ندارد مردم با دلار ارزان به سفر بروند.
طیبه سیاوشی، نماینده مردم تهران در مجلس با بیان اینکه هیچ مبنایی برای اختصاص ارز مسافرتی به حجاج و گردشگران وجود ندارد، از پیگیری نمایندگان برای حذف آن خبر داد. او به خانهملت گفته است: ارز دولتی تنها باید به بیماران، دانشجویان و افرادی که شرایط اضطراری و خاص دارند، اختصاص داده شود.
او اختصاص ارز دولتی به حجاج و گردشگران را «فسادبرانگیز» دانسته و تاکید کرده است: علاوه بر گردشگران به حجاج هم نباید ارز دولتی اختصاص یابد، زیرا در دنیا این موضوع به هیچ وجه مرسوم نیست، اما در ایران هنوز این سنت غلط تداوم دارد.
با این حساب به نظر میرسد دولت بهای ارز مسافرتی را براساس قیمت بازار ثانویه حساب کند و البته احتمالا تبصرههایی برای دانشجویان و بیماران در نظر بگیرد.
ارز مسافرتی چند میشود؟
در گذشته بین 200 تا 300 دلار ارز مسافرتی به مسافران خارج از کشور پرداخت میشد و البته این ارز تنها برای مسافران بالای 12سال و به نرخ مبادلهای پرداخت میشد، فاصله نرخ ارز مبادلهای با قیمت بازار آزاد چندان زیاد نبود و شاید تنها به 100 تا 200 تومان اختلاف قیمت میرسید. این موضوع باعث شده بود دلالی ارز مسافرتی سود چندانی نداشته باشد و خیلیها دنبال دریافت آن نباشند. با مقررات جدید بانک مرکزی نهتنها حجم ارز مسافرتی بالا رفت و به 500 تا 1000 یورو رسید که بهای ارز مسافرتی تقریبا به نصف بهای بازار آزاد رسید که این مسأله فسادها و تقلبهای زیادی ایجاد کرد. حالا گمانهزنیها بر آن است که هم حجم پرداخت ارز مسافرتی کاهش پیدا کند و از 500 تا 1000 یورو عقبنشینی کند و هم قیمتها به نرخ بازار ثانویه نزدیک شود. قیمت دلار در بازار ثانویه بین 100 تا 200 تومان از بازار آزاد فاصله دارد و به نظر میرسد با قوانین جدید جذابیت دریافت ارز مسافرتی برای خیلیها از بین برود.
یارانه مسافران خارجی معادل یارانه نقدی 26میلیون نفر
بعد از اجرای سیاستهای جدید ارزی بهویژه در ماههای پایان پارسال و فروردین امسال، بسیاری از شهروندان به بهانه تهیه ارز مسافرتی در مقابل صرافیها صف میکشیدند و حتی وضع مقررات سختگیرانه نظیر ارایه گذرنامه ممهور به ویزا، پرداخت عوارض خروج و بلیت مسافرتی نیز مانع از آن نشد، زیرا تفاوت عجیبوغریب قیمت دلار در بازار آزاد و ارز مسافرتی موجب شده بود هر مسافر حداقل 2.5میلیون تومان سود به جیب بزند و البته آژانسهای مسافرتی هم از این سود گزاف غافل نشدند و با ترفندهایی تلاش میکردند یارانه ارز مسافرتی را به جیب خود بریزند.
گزارش بانک مرکزی نشان میدهد مسافران خارج از کشور از 21فروردین ماه که سیاستهای جدید ارزی اعمال شده تا 23تیرماه یعنی در مدت 3 ماه در مجموع معادل 312میلیون دلار ارز مسافرتی دریافت کردهاند. این درحالی است که میزان ارز تخصیصی برای واردات خودرو که جنجالبرانگیز شد، 120میلیون و 845هزار و 84 یورو ارز دولتی بود. اگر قیمت دلار در بازار آزاد را 8هزار تومان در نظر بگیریم، درواقع بهازای هر دلار چیزی حدود 3800 تومان یارانه به مسافران خارج از کشور پرداخت شده است. به این ترتیب متوجه میشویم مسافران خارج از کشور رقمی حدود هزار و 185میلیارد تومان یارانه گرفتهاند که به خارج از کشور بروند. این عدد تقریبا معادل یارانه نقدی 26میلیون نفر ایرانی است. وزارت کار اعلام کرده است برای ایجاد یک شغل در ایران چیزی حدود 50میلیون تومان سرمایه مورد نیاز است، اگر یارانه پرداختشده به مسافران خارج از کشور را بخواهیم بر این عدد تقسیم کنیم، متوجه میشویم با این پول هنگفتی که تنها ظرف 3 ماه از ایران خارج شده است، میتوانستیم 23هزار و 700 شغل در کشور ایجاد کنیم.