شهروند| مذاکرات هستهای میان ایران و گروه 1+5 در وین به جدیت کامل ادامه دارد. قرار بر این است که این مذاکرات با حضور وزرای امور خارجه گروه 1+5 ادامه یابد. در همین راستا روز گذشته خبر آمد که جان کری، لوران فابیوس و فیلیپهاموند، وزرای امور خارجه آمریکا، فرانسه و انگلیس در وین حضور خواهند یافت. فرانک والتراشتاین مایر، وزیر امور خارجه آلمان، سفرش به آفریقا را به دلیل شرکت در مذاکرات وین لغو کرد. اما نکته مهمتر اینکه روز گذشته خبرگزاری ایرنا خبر داد که محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران برای مشورت بیشتر با مقامات عالیرتبه کشورمان در سفری غیرمنتظره به تهران میآیدکه البته این خبر پس از مدتی تکذیب شد.
پیش از این اینگونه مطرح شده بود که احتمال دارد گروه 5+1 نشستی مشورتی در پاریس برگزار کنند و جان کری هم قرار بود به پاریس برود. اما زمانی که تیم ایران اعلام کرد که هنوز پیشنهادات به جایی نرسیده است تا ظریف به تهران برود، جان کری نیز اعلام کرد اگر ظریف به تهران نرود من هم به پاریس نمیروم. به این ترتیب تیم ایرانی توانست در یک جنگ روانی ورق را به نفع خود برگرداند. چراکه اگر ظریف به تهران می رفت و مذاکرات به نتیجه نمیرسید طرف غربی می توانست با بازی رسانهای ایران را مقصر به نتیجه نرسیدن مذاکرات قلمداد کند.
اخباری که از وین مخابره میشود بیش از آنکه حاوی نکاتی یکدست و واضح باشد، حاوی گمانهزنیهای ضد و نقیض است. گاهی اخبار و تحلیلها به نگاهی خوشبینانه به نتیجه نهایی مذاکرات مخابره میشود و گاهی هم اخباری منفی درخصوص اختلافات و شکافهایی که میان طرفین وجود دارد مخابره میشود. اما آنچه واضح به نظر میرسد این است که طرفین در مذاکرات بسیار جدی هستند. هنوز هیچ یک از طرفین از احتمال تمدید مذاکرات سخنی بر زبان نیاوردهاند. جان کری وزیر امورخارجه آمریکا در نشست مطبوعاتی مشترک خود با وزیر خارجه فرانسه صراحتا اعلام کرده بود: « ما برای توافق به وین میرویم نه تمدید». اما گهگاه اخباری از احتمال تمدید مذاکرات نیز به گوش میرسد. برای مثال شبکه بیبیسی به نقل از یک مقام بلندپایه ایرانی گزارش داده که احتمال حصول چارچوب توافق وجود دارد اما ادامه مذاکرات در سطح کارشناسی در هفتههای آینده پیگیری خواهد شد. البته به نظر میرسد که مطرح شدن احتمال تمدید زمان مذاکرات از این جهت است که هیچ نشانهای مبنی بر اینکه طرفین درخصوص مذاکرات اعلام شکست کنند، وجود ندارد. درواقع به قول وزیر امورخارجه عمان، مذاکرات هستهای اکنون به نقطهای از پیشرفت رسیده است که بازگشت از آن ممکن نیست. شاید از همین جهت باشد که «فیلیپهاموند» وزیر خارجه انگلیس دو روز قبل با بیان اینکه نسبت به حصول توافق تا سوم آذر خوشبین نیست، گفت در صورت بروز پیشرفت مناسب، میتوان گفتوگوها را تمدید کرد.
با این حال تفاوتی است میان آنچه سیاستمداران و طرفین مذاکره مطرح میکنند با آنچه تحلیلگران و ناظران ارایه میکنند. اگرچه بسیاری از سیاستمداران بر امکان دستیابی به توافق اصرار میورزند، تحلیلگران امکان تمدید مذاکرات را قویتر میبینند. ابراز امیدواری سیاستمداران نسبت به دستیابی به توافق البته کاملا طبیعی است. چراکه هیچ یک از طرفین نمیخواهند جدیت خود را درخصوص دستیابی به نتیجه نهایی زیر سوال ببرند.
نرمتر شدن موضع فرانسه در مذاکرات
در این میان آنچه در این دور از مذاکرات و تا بدینجای کار جلبتوجه میکند، موضع متفاوت و نرمتر فرانسه درخصوص مذاکرات است. هنوز یادمان نرفته است که موضع فرانسه در دور نخست مذاکرات هستهای در ژنو به ناگاه روند مذاکرات را با چالشی جدی مواجه کرد. اما این بار خبرگزاری رویترز خبر داده که مواضع فرانسه در مقایسه با گذشته در قبال توافق هستهای با ایران نرمتر شده است و این مسأله میتواند با آگاهی به این مسأله باشد که شکست مذاکرات عواقب تلخی به همراه دارد. خبرگزاری رویترز در گزارشی با اشاره به مواضع سرسختانه پیشین فرانسه در قبال ایران گزارش کرد که مواضع پاریس در قبال توافق هستهای با ایران در مقایسه با گذشته تا حدودی نرمتر شده است و این میتواند با آگاهی به این مسأله باشد که شکست در مذاکرات عواقب تلخی را به همراه خواهد داشت. رویترز اینگونه نوشت که یکسال از زمانی که فرانسه توافق در زمینه برنامه هستهای ایران را خراب کرده است، میگذرد و هماکنون موضع نرمتری در مذاکرات کنونی وین بین ایران و 1+5 (آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین بعلاوه آلمان) اتخاذ کرده است که این مسأله به حمایت از رویکرد جامعتر آمریکا و علم به این بوده است که شکست در مذاکرات عواقب تلخی در سراسر یک منطقه وسیعتر به همراه خواهد داشت. سال گذشته گزارشاتی منتشر شد مبنی بر آنکه آمریکا مذاکرات محرمانهای را با مقامات ایرانی صورت داده است و همین مسأله فرصتی را برای فرانسه به وجود آورد که به توافق با ایران «نه» بگوید و در سطح بینالملل خود را مطرح کند و واشنگتن را به دلیل صرفنظر کردن از بمباران کردن سوریه به اتهام استفاده از سلاحهای شیمیایی توبیخ کند و همچنین فرصتی را برای فرانسه به وجود آورد تا روابط تجاری جدیدی را با کشورهای عربی خلیجفارس مستحکم کند. رویترز با اشاره به این موارد افزود: در دور کنونی مذاکرات وین، شکست مذاکرات با توجه به نقش مهم ایران در منطقه، پیامدهای هولناکی را به همراه خواهد داشت و این امر چیزی است که دیپلماتهای فرانسوی تمایلی ندارند که مسئولیت این پیامدها را برعهده بگیرند. کری روز پنجشنبه در پاسخ به خبرنگاران درباره موضع فرانسه در قبال مذاکرات هستهای با ایران گفت: دو کشور فرانسه و آمریکا موضع مشترکی دارند و فابیوس برگهای را به وی داده است که چهار نگرانی کلیدی وی در آن مطرح شده بود. یک مقام غربی نزدیک به مذاکرات گفت: آمریکا و فرانسه هر دو درسهایی را از ژنو آموختند. آمریکا آموخت که با تمامی اعضای ۳+۳ رایزنی کند و فرانسه آموخت که بهتر است مخالفتهای خود را به موقع اعلام کند. من فکر میکنم بهرغم اختلافات ظریفی که وجود دارد، اوضاع در این دوره از مذاکرات بهتر است.
لوران فابیوس، وزیرخارجه فرانسه نیز در سخنانی قبل از ترک پاریس به مقصد وین فرانسه ضمن تأکید بر حق استفاده ایران از انرژی صلحآمیز هستهای، اعلام کرد که کشورش برای کاهش اختلافات تلاش میکند. فابیوس همچنین اعلام کرده بود که نقاط اختلاف مهمی هنوز بین طرفین شرکتکننده در مذاکرات هستهای مانده است و میزان پیشرفت به نوع رفتار ایران بستگی دارد. رئیس دستگاه دیپلماسی فرانسه گفت: «ما هم خواهان رسیدن به توافق هستیم ولی نقاط اختلاف مهمی باقی مانده است و میتوانیم این اختلافات را در روزهای آینده کم کنیم».