مریم شکرانی روزنامه‌نگار اقتصادی
انعطاف آمریکایی‌ها برای تحریم نفت ایران دور از انتظار بود. یانکی‌ها نه‌تنها خط و نشان کشیده بودند که صادرات نفت ایران را به صفر می‌رسانند، بلکه تلاش کردند آخرین نشست اوپک را تحت تأثیر قرار دهند و با یک توافق پنهانی، عربستان و روسیه را به تولید بیشتر نفت وادار کنند. این رفتار آنها درواقع حذف غیرلفظی ایران از بازار نفت بود اما ناگهان رویترز نوشت که آمریکا اعلام کرده است که درخواست مشتریان نفت ایران را برای معاف‌شدن از تحریم‌های جدید بررسی خواهد کرد. عقب‌نشینی آمریکا از تحریم سختگیرانه نفت ایران یک معنی دارد و آن اینکه حذف ایران از بازار نفت هزینه‌بردار است. ایران در حال حاضر روزانه رقمی نزدیک به 2میلیون و 600 هزار بشکه نفت و میعانات نفتی صادر می‌کند. اگر ایران از بازار کنار برود، بزرگترین مدعیان جایگزینی آن روسیه و عربستان هستند و در مقیاس بسیار کوچکتر امارات و عراق. حساب و کتاب یانکی‌ها نشان می‌دهد که این کشورها نمی‌توانند به‌سرعت جایگزین ایران شوند. گفته می‌شود در بهترین حالت روسیه و عربستان می‌توانند تنها نیمی از سهم ایران را جبران کنند و این معادله، معادله خوشایند دونالد ترامپ
نیست.
علت چیست؟ حذف ایران از بازار نفت منجر به افزایش قیمت‌ها در بازار جهانی می‌شود. این به معنای آن است که واردکنندگان نفت آمریکا متحمل هزینه‌های سنگین‌تری می‌شوند و گران‌کردن نفت در بازار جهان برای ترامپ یک امتیاز منفی است. ترامپ که تا سال 2020 در آستانه انتخابات تازه قرار می‌گیرد، نمی‌خواهد متهم به گرانی نفت و بنزین شود. او برای جلوگیری از این مسأله دو راه دارد: یا اینکه در برابر حذف ایران از بازار نفت انعطاف به خرج دهد یا مالیات کلان واردکنندگان نفت را کاهش دهد تا به این ترتیب بخشی از هزینه گرانی نفت را جبران کند. اگر ترامپ راه دوم را انتخاب کند، درواقع درآمدهای دولتش را کاهش داده است؛ پس او ناگریز است که درباره راه نخست تجدیدنظر کند.
این موضوع درواقع یک برگ برنده برای ایران است. به جز این، ایران تلاش می‌کند تا به تلاش عربستان برای سیاسی‌کردن نهاد اوپک تأکید کند و از این نظر سعودی‌ها را زیر فشار بگذارد تا به خواسته ترامپ تن ندهند. از همین موضع است که حالا وزرای انرژی عرب تلاش دارند به رسانه‌ها بگویند که عربستان قصد ندارد با اوپک بازی سیاسی کند. حالا گر چه کورسوی امیدها برای بازار نفت ایران پررنگ‌تر شده است اما باید دید آن سر معادله یعنی ترامپ چه تصمیمی می‌گیرد، آیا او باز هم می‌خواهد غافلگیرانه عمل کند؟