استان یزد با برخورداری از فرهنگ و تمدنی غنی در میان ایرانیان، آداب و رسوم خاصی را در ماه رمضان دارد که یکی از این آیین‌ها در پیشواز از ماه رمضان است و به «کلوخ‌اندازان» معروف است. این رسم شباهت بسیاری به خانه‌تکانی روزهای پایانی سال دارد؛ به نحوی که مردم چند روز قبل از ماه رمضان به نظافت و پاکسازی خانه‌ها و مساجد می‌پردازند و با برگزاری مراسم کلوخ‌اندازان، به شادی پرداخته و از ماه مبارک رمضان استقبال می‌کنند.
در این آیین باستانی، خانواده‌ها آخرین روز ماه شعبان را در کنار یکدیگر جمع می‌شدند و به دل طبیعت می‌رفتند و آن روز را به شادی می‌گذراندند. خانواده‌ها در این روز در کنار یکدیگر جمع می‌شوند و به دامن طبیعت و تفرجگاه‌های اطراف یزد می‌روند و از انواع خوراکی‌ها تناول می‌کنند. خوراک‌های این روز بسیار متنوع است و سعی می‌کنند آن‌چه میل‌شان باشد، بخورند و خود را برای ماه رمضان که ماه امساک و پرهیز از زیاده‌خواری و گناه است، آماده کنند.
یکی از متداول‌ترین غذاهای روز کلوخ‌اندازان در یزد «شولی» است. شولی نوعی آش است و انواع مختلف دارد. از دیگر خوراکی‌های یزدی‌ها در روز کلوخ‌اندازان، آش‌رشته یا آش خمیر، آش کشک، حلوای برنج یا شله‌زرد و فالوده یزدی است. برخی از مردم در گذشته، کلوخ‌های کوچکی را نیز در پایان روز به سمت یکدیگر پرتاب می‌کردند و روز خود را با بازی و شادمانی خاتمه می‌دادند و از این‌رو، این مراسم را کلوخ‌اندازون نام نهاده‌اند.
مردم در گذشته برای بیدارشدن در سحرهای ماه رمضان و تشخیص وقت دقیق سحر، از ستارگان استفاده می‌کردند که این کار در یزد با آداب و رسوم خاصی انجام می‌شده است. برخی از مردم ازجمله خادمین مساجد، یکی دو ساعت به سحر مانده، چراغ‌هایی را روشن و در نقاط مرتفع شهر و گلدسته مساجد می‌گذاشتند تا بقیه با دیدن نور چراغ به نزدیک‌شدن سحر پی ببرند و با شروع اذان صبح، آنها را خاموش می‌کردند.
یکی از مشهورترین چراغ‌ها، «چراغ ملاکاظم»، خادم مسجد جامع کبیر بود. او هرشب چراغی را روشن می‌کرد و در یکی از گلدسته‌های مسجد جامع می‌گذاشت و هنگام اذان صبح، آن را خاموش می‌کرد، یا این‌که در شهر نقاره می‌زدند و وقت سحر را مشخص می‌کردند. برای تشخیص غروب آفتاب نیز به دیوار کاهگلی نگاه می‌کردند و عقیده داشتند که هروقت کاه‌های داخل کاهگل دیوار دیده نشود، موقع اذان مغرب شده است.