مریم شکرانی- شهروند| مردم ایران روزانه حدود 9‌میلیارد تومان سیگار و دخانیات دود می‌کنند و به هوا می‌فرستند. جالب است بدانید پولی که ایرانی‌ها برای خرید سیگار مصرف می‌کنند، حدود 4برابر پولی است که برای خرید کتاب می‌دهند. از این جالب‌تر هزینه‌ای است که خانواده‌های ایرانی برای خرید کتاب برای کودکان و نوجوانان‌شان می‌پردازند؛ درحالی ‌که آنها تنها 60‌میلیارد تومان در‌ سال برای بچه‌ها کتاب می‌خرند، رقمی نزدیک به سه‌هزار و 355‌میلیارد تومان برای استعمال دخانیات مصرف می‌کنند که با یک نسبت ساده متوجه می‌شویم که خانواده‌های ایرانی حدود 55.5 برابر پولی که برای خرید کتاب برای بچه‌هایشان هزینه می‌کنند، سیگار و دخانیات مصرف می‌کنند. خوب است بدانید که حدود 41‌درصد پولی که ایرانی‌ها برای دخانیات می‌پردازند، به جیب قاچاقچیان می‌رود. این موضوع درحالی رخ می‌دهد که محمدرضا مسجدی، دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران گفته است؛ براساس پیشنهاد بانک جهانی باید 70‌درصد قیمت یک پاکت سیگار مالیات باشد اما در ایران کمتر از 20‌درصد برای هر پاکت سیگار مالیات می‌گیرند.
4برابر پولی که برای کتاب می‌دهیم، سیگار می‌کشیم
هر خانواده ایرانی به‌طور متوسط 133‌هزار و 402 تومان برای دخانیات مصرف می‌کند. اگر این رقم را در 25‌میلیون خانوار ایرانی ضرب کنیم، متوجه می‌شویم که ایرانی‌ها در یک‌سال بیشتر از سه‌هزار و 335‌میلیارد تومان برای دخانیات هزینه می‌کنند. اگر این رقم را برای هر روز به دست بیاوریم، متوجه می‌شویم براساس گزارش بانک مرکزی، ایرانی‌ها هر روز حدود 9‌میلیارد و 264‌میلیون تومان برای سیگار و دخانیات مصرف می‌کنند.
بنا به گزارش وزارت ارشاد، گردش مالی کتاب در ایران سالانه 3‌هزار‌ میلیارد تومان است که 2‌هزار و 200‌میلیارد تومان از گردش مالی انجام‌شده متعلق به کتاب‌های کنکور و کتاب‌های درسی است و در واقع گردش مالی کتاب‌های غیردرسی سالانه تنها 800‌میلیارد تومان است. این درحالی است که ایرانی‌ها سالانه حدود 3‌هزارو335‌میلیارد تومان برای سیگار پول می‌پردازند. به این ترتیب، اگر آمار کلی گردش مالی کتاب در ایران را درنظر بگیریم، متوجه می‌شویم مردم کشور ما برای خرید کتاب کمتر از سیگارشان پول می‌دهند. اگر بخواهیم در یک نگاه منطقی‌تر آمار کتاب‌های کنکور و درسی را از این بازار حذف کنیم، متوجه می‌شویم در ایران 4.1برابر کتاب برای خرید سیگار پول پرداخته می‌شود.
هزینه سیگار خانوار 5/55برابر خرید کتاب برای کودکان
همچنین سرانه کتاب برای هر کودک و نوجوان ایرانی تنها 3‌هزار تومان در ‌سال است که اگر این رقم را با جمعیت 20‌میلیون نفری کودک و نوجوان درنظر بگیریم، متوجه می‌شویم خانواده‌های ایرانی تنها 60‌میلیارد تومان برای خرید کتاب برای بچه‌هایشان هزینه می‌کنند؛ این درحالی است که آنها 55.5برابر برای خرید سیگار و دخانیات‌شان هزینه می‌کنند.
پول سیگار ایرانی‌ها معادل هزینه خرید ماهی
براساس گزارشی که موسسه آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی و موسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد تهیه کرده‌اند، هر ایرانی در‌ سال به‌طور میانگین تنها 3کیلوگرم ماهی مصرف می‌کند. اگر این میزان را در 80‌میلیون نفر جمعیت ایران ضرب کنیم و قیمت یک‌کیلوگرم ماهی را به‌طور میانگین 15‌هزار تومان درنظر بگیریم، متوجه می‌شویم که ایرانی‌ها سالانه حدود 3‌هزار و 600‌میلیارد تومان برای خرید ماهی هزینه می‌کنند که این رقم تقریبا معادل پولی است که مردم ایران برای خرید سیگار هزینه می‌کنند.
براساس همین گزارش، هر ایرانی در‌ سال تنها 39کیلوگرم شیر مصرف می‌کند که اگر بخواهیم قیمت خرید تضمینی یک‌کیلوگرم شیرخام یعنی چیزی حدود 1500 تومان را درنظر بگیریم، متوجه می‌شویم مردم ایران سالانه عددی حدود 4‌هزار و 680 میلیارد تومان برای خرید شیر هزینه می‌کنند. اگر این عدد را با رقم مصرف سیگار مقایسه کنیم، متوجه می‌شویم که مردم ایران حدود 77‌درصد پولی که برای خرید شیر می‌پردازند، برای سیگار هزینه می‌کنند.
پسته نمی‌خورند، سیگار می‌کشند!
آمار اتاق بازرگانی ایران نشان می‌دهد که سرانه مصرف پسته در ایران تنها 300گرم در ‌سال برای هر نفر است. اگر جمعیت 80میلیونی ایران را درنظر بگیریم، متوجه می‌شویم که ایرانی‌ها در ‌سال 24‌میلیون کیلوگرم پسته مصرف می‌کنند. اگر قیمت هرکیلوگرم پسته را 40‌هزار تومان درنظر بگیریم، متوجه می‌شویم که مردم کشور ما در‌ سال، تنها 960‌میلیارد تومان برای خرید پسته هزینه می‌کنند؛ این درحالی است که آنها حدود 3.4برابر برای خرید سیگار هزینه می‌کنند.
40‌درصد پول سیگار در جیب قاچاقچیان
ایرانی‌ها سالانه 60‌میلیارد نخ سیگار می‌کشند که براساس گزارش اداره دخانیات بین 15 تا 25‌میلیارد آن قاچاق است. این به آن معناست که در واقع حدود 40‌درصد سیگارهایی که در ایران به فروش می‌رسد، از راه قاچاق تأمین می‌شود. اگر هزینه 3‌هزار و 335میلیاردی سیگار در ایران را درنظر بگیریم، در واقع رقمی معادل ‌هزار و 334‌میلیارد تومان از پولی که ایرانی‌ها با سیگار دود می‌کنند، به جیب قاچاقچیان می‌رود. اگر مطابق نظر وزارت کار متوسط هزینه ایجاد یک شغل را 50‌میلیون تومان درنظر بگیریم، با پولی که ایرانی‌ها بابت سیگار قاچاق می‌دهند، می‌توان سالانه 26‌هزار و 680 شغل ایجاد کرد.
مالیات سیگار در ایران ناچیز است
این آمار درحالی مطرح می‌شود که محمدرضا مسجدی دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران گفته است؛ آمارها نشان داده است که 15‌درصد ایرانی‌ها سیگاری هستند. او ادامه می‌دهد: براساس پیشنهاد سازمان بهداشت جهانی و بانک‌جهانی باید حداقل 70درصد قیمت پاکت سیگار مالیات باشد که در کشور ما این رقم به 20‌درصد هم نمی‌رسد. مطالعات نشان داده است هرقدر سیکل مالیات پیچیده شود، دریافت مالیات سخت‌تر می‌شود.