شهروند| حسن روحانی امروز برای چهارمین‌بار برای گرفتن رأی اعتماد برای وزیر پیشنهادی وزارت علوم به مجلس می‌رود. «فخرالدین احمدیدانشآشتیانی»، جدیدترین وزیر پیشنهادی رئیس‌جمهوری برای وزارت علوم است. او در چند روزی که از معرفی‌اش به مجلس گذشته، تمام‌قد از برنامه‌هایش دفاع کرده؛ برنامه‌هایی مانند اعتلای دانش و فرهنگ جامعه؛ تولید علم و ایفای نقش موثر در فرآیند تبدیل علم به فناوری‌های نوین و تجاری‌سازی آنها در خدمت اقتصاد مبتنی بر دانش، دستیابی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی به سطحی از توانمندی که بتوانند کیفیت و عملکردی در تراز منطقه‌ای و جهانی (500 دانشگاه برتر دنیا) داشته باشند و از استقلال عملیاتی و پویایی لازم (با حداقل تاثیرپذیری از تحولات سیاسی و منابع دولتی) برخوردار باشند و ...
فخرالدین احمدیدانشآشتیانی که از سال 1364 به دعوت محمد فرهادی وزیر وقت فرهنگ و آموزش عالی از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به این وزارت آمد، بار اصلی اداره معاونت امور جنگ وزارت فرهنگ و آموزش عالی و پشتیبانی جنگ دانشگاه‌ها را در طول دوران دفاع مقدس برعهده داشت. او فارغ‌التحصیل رشته مهندسی زلزله از دانشگاه امپریال کالج انگلستان است و از سال 1364 تا 1382 به‌طور مداوم در مسئولیت‌های عمرانی و پشتیبانی و نیز طراحی و ایجاد زیرساخت‌های حرکت از وزارت فرهنگ و آموزش عالی به ساختار جدید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری حضور داشته است.
او که سال‌ها رئیس مجتمع آموزشی مفید بوده، حالا طرفداران خودش را دارد. موسسه‌ای که یکی از موسسات موفق آموزش عالی در بخش خصوصی است و به پژوهش‌های کاربردی و فارغ‌التحصیلان متخصصش شهره است. در همین چند روز گذشته نامه‌های زیادی به مجلس نوشته شده و در آن از نمایندگان خواسته شده که به آشتیانی رأی اعتماد بدهند. نامه
۷۶۰ استاد دانشگاه به نمایندگان مجلس یکی از نامه‌هاست. در این نامه آمده است: «رئیس‌جمهوری محترم بر مبنای وظایف و اختیارات قانونی خود، بار دیگر یک شخصیت شناخته شده دانشگاهی را جهت تصدی مسئولیت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به مجلس شورای اسلامی معرفی کرده است. جناب آقای دکتر دانش‌آشتیانی از اساتید برجسته، نام‌آشنا و مجرب در عرصه آموزش عالی است و در بین قاطبه دانشگاهیان به‌عنوان مدیری متدین، متعهد، درستکار، منطقی، آینده‌نگر و توسعه‌گرا شناخته می‌شود. این میان حمایت از وزارت علوم که نقش اساسی در تربیت نیروی‌انسانی و توسعه دانش‌بنیان کشور دارد، اهمیت بیشتری می‌یابد. امروزه دانشگاه به برنامه‌ریزی و ثبات مدیریت نیاز دارد تا دانشگاهیان بتوانند با آرامش، تحقق این امر در سایه حمایت همگانی شما نمایندگان محترم در روی کارآمدن وزیری متعهد، توانمند، توسعه‌گرا و با مقبولیت بالا در میان دانشگاهیان (ویژگی‌هایی که در جناب آقای دکتر دانش‌آشتیانی به روشنی دیده می‌شود) میسر است. ما جمعی از اعضای هیأت علمی دانشگاه‌های کشور با حمایت از تلاش مکرر رئیس‌جمهوری محترم برای تعیین‌تکلیف مدیریت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از نمایندگان محترم انتظار همراهی و همدلی با دولت داریم و از آنان می‌خواهیم که اولا در ارزیابی‌های خود به حسن استقبال اکثریت مطلق دانشگاهیان از تصمیمات رئیس‌جمهوری محترم در عرصۀ مدیریت آموزش عالی توجه کنند و ثانیا به این نکته عنایت داشته باشند که تداوم بلاتکلیفی در مدیریت آموزش عالی علاوه بر این‌که باعث اختلال جدی در فرآیند توسعه علمی کشور خواهد شد، به یاس و سرخوردگی دانشگاهیان و بی‌انگیزگی آنان در امر آموزش و پژوهش خواهد انجامید.»
نتایج یک نظرسنجی درباره وزیر پیشنهادی
از طرف دیگر یک موسسه پژوهشی از ۱۲۵۰نفر از اساتید دانشگاه درباره فخرالدین احمدیدانشآشتیانی، گزینه چهارم رئیس‌جمهوری برای وزارت علوم نظرسنجی کرده است. این نظرسنجی توسط شرکت «دانش‌بنیان سروش آینده ایرانیان» مجری پژوهش‌های اجتماعی و فرهنگی انجام شده است. جمعی از اساتید ترازاول پژوهش‌های اجتماعی کشور بر روند انجام این نظرسنجی، نظارت علمی و روشی داشته‌اند. داده‌های این نظرسنجی از طریق یک سیستم ایمن سنجش تحت وب و توسط ارتباط ایمیلی با اساتید دانشگاه‌های دولتی سراسر کشور جمع‌آوری شده است. تعداد پاسخگویان به پرسشنامه اینترنتی در طی 4روز انجام این مطالعه، 1250نفر بوده است. صلاحیت علمی آشتیانی توسط 89درصد پاسخگویان، توانایی اجرایی برنامه‌های رئیس‌جمهوری برای آموزش عالی توسط 88درصد پاسخگویان، تجربه مدیریتی او توسط 87درصد و صلاحیت سیاسی او توسط 85درصد از پاسخگویان تأیید شده است. 84درصد پاسخگویان به این نظرسنجی گفته‌اند آشتیانی صلاحیت تصدی وزارت علوم را دارد و 16درصد از آنها صلاحیت او را برای تصدی وزارت علوم تأیید نکرده‌اند.
کیفی‌سازی و تجاری‌سازی دانشگاه‌ها
اما آشتیانی در روزهای گذشته گفته اولویتش برای وزارت علوم توسعه کیفی دانشگاه‌هاست. او گفته «فکر می‌کنم به اندازه کافی توسعه کمی داشته‌ایم و حالا زمانش رسیده تا این توسعه کمی را تبدیل به کیفی کنیم. موضوع بعدی ارتقای کیفیت آموزش و پژوهش در دانشگاه‌هاست.»
تجاری کردن علم یکی دیگر از مسائلی است که از آن به‌عنوان اولویت در برنامه‌هایش از آن نام برده: «این موضوع برایمان بسیار مهم است، البته باید دقت کنیم که این سه حوزه را با هم پیش ببریم تا بتوانیم در مدت زمان کوتاه موفق شویم.» حالا سال‌هاست که تجاری‌سازی دانشگاه‌ها به‌عنوان یک موضوع موردنیاز برای دانشگاه‌ها اعلام می‌شود. اقتصاددانان معتقدند تجاری‌سازی دانش جزو یکی از سه سازوکار عمده دانشگاه برای انتقال دانش به صنعت است. آنها می‌گویند با توجه به تحقیقات انجام شده در زمینه کارآفرینی دانشگاهی، امروزه تجاری‌سازی دانش برای بقای دانشگاه‌ها لازم است. اینها نظرات تعدادی از موافقان وزیر پیشنهادی علوم و برنامه تجاری‌سازی دانشگاه‌های او است.
وقت مناسب برای تجاری کردن دانشگاه‌ها
این نکته خوبی است که آقای دانش‌آشتیانی تجاری‌سازی دانشگاه‌ها را در برنامه‌هایش آورده است. هرچند برنامه‌های او با گزینه‌های قبلی پیشنهادی برای وزارت علوم تا اندازه‌ای شبیه است ولی توجه ویژه به کیفیت بخشی به دانشگاه‌ها و تجاری‌سازی آنها موضوع مهمی در برنامه‌های اوست.
موضوع اینجاست تاکنون نظارت ویژه‌ای بر وزارت علوم در ارتباط دانشگاه با صنعت انجام نشده است. از طرف دیگر استادان باید در اجرای پروژه‌ها درصدد رفع مشکلات جامعه باشند و به همین دلیل بهتر است وزارت علوم معاونتی برای ارتباط دانشگاه با صنعت راه‌اندازی کند و از دانشگاه‌های قطب، پژوهشگاه‌ها و سپس دیگر دانشگاه‌ها روند این ارتباط را مطالبه کند. نقش وزارت صنعت در اجرای قانون ارتباط دانشگاه و صنعت هم مهم است. بسیاری از صنعتگران نسبت به دانشگاه سلب اعتماد کرده‌اند که متاسفانه به دلیل نگاه فرهنگی که صنعتگران دارند، این مشکل به‌وجود آمده است. کم‌تجربگی بسیاری از استادان در مقایسه با سطح علمی که برخوردارند، یکی دیگر از علل ضعیف بودن ارتباط دانشگاه با صنعت است.
همه اینها در حالی است که برابر سندچشم‌انداز 1404 بنا بر این بوده که ما در بحث علم و رشد علمی رتبه اول منطقه باشیم. در مسائل نظری ما همین الان هم دارای رتبه اول منطقه هستیم اما در کاربردی شدن پژوهش‌های دانشگاهی به‌طوری که مردم بتوانند نتایج آن را احساس کنند، هنوز معلوم نیست به رتبه موردنظر در سند چشم‌انداز 1404 برسیم. موضوع مهم درباره این‌که چرا تا به‌حال دانشگاه‌های ما تجاری نشده‌اند و هنوز حلقه مفقوده بین دانشگاه و صنعت، حلقه بزرگی است که کلا ما ایرانی‌ها چندان اهل زحمت نیستیم و این به سبک زندگی‌مان برمی‌گردد. موضوع مهم دیگر این است که صنایع ما اساتید دانشگاه‌ها را نامحرم می‌دانند. صنایع به جای اساتید دانشگاه به‌دنبال این هستند که خودشان مرکز تحقیق گوشه کارخانه بزنند و بعد می‌گویند به اساتید نیاز نداریم و حتی از دانشگاه‌ها کارآموز هم به کارخانه‌هایشان راه نمی‌دهند.