|  سیدعبدالمجید بحرینیان  |   روانشناس بالینی|

شوخ‌طبعی نشانه سلامت روان است و اضطراب شدید، عدم تمرکز، پریشانی افکار، کاهش اعتماد به نفس، توقف رشد روانی، اختلال در خواب و خوراک علایم هشدار دهنده ابتلا به اختلالات روانی محسوب می‌شوند.
اضطراب شدید مانند تب در بیماری‌های جسمی است همان‌طور که تب علامت عدم سلامت جسمانی است اضطراب شدید نیز می‌تواند نشانه ابتلا به برخی اختلالات روانی باشد.
البته همه افراد تاحدی مضطرب هستند و گاهی اضطراب به دلایل موقعیتی افزایش پیدا می‌کند منظور از اضطراب شدید حالتی است که در صورت عدم وجود مشکل نیز دیده می‌شود.
گاهی اضطراب آشکار و گاهی نیز پنهان است. از سوی دیگر اضطراب خود را به شکل علایم جسمانی، رفتاری یا هیجانی نشان می‌دهد مثلا وسواس نوعی اضطراب شدید است که فرد در قالب افکار و رفتارهای تکراری آن را نشان می‌دهد.
یکی از مؤلفه‌های ابتلا به اختلالات روانی مختل شدن رفتار و تمرکز فرد است، فردی که به اختلالات روانی مبتلا است از حالت خویشتنداری خارج می‌شود و نمی‌تواند خود را کنترل کند. عدم کنترل خود مقدمه‌ ابتلا به اختلالات روانی است.
بررسی افکار نیز دارای اهمیت است. پریشانی افکار، اغتشاش فکری و به تبع آن هذیان می‌تواند نشان‌دهنده ابتلا به اختلالات روانی باشد. گاهی نیز ادراک فرد دچار اختلال می‌شود و موجب توهم شنوایی، بینایی، بویایی، لامسه و چشایی می‌شود. کاهش اعتماد به نفس هم یکی از علایم هشدار دهنده ابتلا به اختلالات روانی است. فرد عادی باید اعتماد به نفس داشته باشد و در غیراین صورت باید نسبت به بررسی آن اقدام کند.
رشد روانی در افراد طبیعی همواره درحال انجام است اما در افرادی که به اختلالات روانی مبتلا هستند رشد روانی ثابت می‌ماند همچنین رفتارهای نابهنجار یکی از علایم ابتلا به اختلالات روانی است. خلق پایین، اختلال در خواب و خوراک فرد، کاهش امیال، داشتن افکار منفی و ضربه به خود نیز می‌تواند حاکی از ابتلا به اختلالات روانی باشد. از سوی دیگر گاهی خلق بالا، بی‌قراری، اغتشاش فکری و عدم تمرکز نیز نشان‌دهنده ابتلا به اختلالات روانی است. فکر سالم فکری است که مانند دانه‌های تسبیح نظم و ترتیب داشته باشد. افرادی که دچار پرش افکار هستند مدام از یک فکر به فکر دیگر می‌روند و بین این افکار رابطه منطقی وجود ندارد. همچنین عدم وجود امنیت هیجانی و اختلال در روابط بین فردی بدون دلیل مشخص نشان‌دهنده ابتلا به اختلالات روانی است. مبتلایان به اختلالات روانی بدون دلیل دچار این حالات می‌شوند آنها درک درستی از خود ندارند و قادر به سازگاری با محیط بیرون نیستند معمولا مشارکت اجتماعی آنها کم است و خودمحوری یکی از ویژگی‌های آنها شمرده می‌شود، این افراد نسبت به بیماری خود بصیرت ندارند. همچنین شوخ‌طبعی که یکی از علایم سلامت روان است در مبتلایان مختل می‌شود و بسته به نوع اختلال تماس با واقعیت قطع می‌شود. انسجام فکری، روانی، عاطفی و رفتاری در مبتلایان به اختلالات روانی با مشکل مواجه می‌شوند. افراد سالم هیجان، فکر و رفتار نسبتا هماهنگ دارند درحالی‌که این هماهنگی در مبتلایان به اختلالات روانی دیده نمی‌شود.