شهروند| «مرتضی» و «فاطمه» هر دو 18 ساله بودند. اولی داشت از حجره به خانه می‌آمد و دومی از بندرعباس به شیراز می‌رفت. در یکی از روزهای ‌سال 66، «مرتضی» داشت با موتور به خانه برمی‌گشت که با یک خودرو تصادف کرد و از کمر به پایین فلج شد. «فاطمه» هم یک‌سال بعدش همراه خانواده‌اش از بندرعباس به شیراز می‌رفت که خودرویشان با یک خودرو تصادف کرد، پدرش ضربه مغزی شد و خودش ضایعه نخاعی. آنها حالا 45 ساله‌اند، 25‌سال است در آسایشگاه کهریزک زندگی می‌کنند و هر کدام با یک معلول ضایعه نخاعی ازدواج کرده‌اند. آنها می‌گویند جاده‌ها آرزوهایشانرا از آنها گرفتند و حالا بعد این همه سال، کاری جز صبر ندارند.
دیروز روز آنها بود؛ «مرتضی» و «فاطمه» همراه 50نفر دیگر از کسانی که بر اثر تصادف رانندگی معلول شده‌اند و در آسایشگاه کهریزک زندگی می‌کنند به مراسم یادمان قربانیان سوانح رانندگی که در آسایشگاه کهریزک برگزار شد، آمدند.
دیروز سومین یکشنبه ماه نوامبر که روز جهانی یادمان قربانیان سوانح رانندگی است امسال مصادف با 25 آبان‌ماه بود. برای همین هم بود که جمعیت طرفدار ایمنی راه‌ها مراسم یادمان قربانیان حوادث رانندگی در ایران را برگزار کردند. وزیر راه و شهرسازی، وزیر بهداشت و رئیس سازمان بهزیستی از شرکت‌کنندگان در این مراسم  بودند.
عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی در این مراسم با بیان این‌که هر شخص در افزایش ایمنی رانندگی مسئول است، گفت:  «زندگی صنعتی با فراهم‌آوری شرایط رفاهی، مخاطراتی هم دارد و سالانه یک‌میلیون و 300‌هزار نفر در دنیا بر اثر سوانح رانندگی جان خود را از دست می‌دهند. در جهان هم سالانه 50‌میلیون نفر در‌سال در سوانح رانندگی مصدوم می‌شوند. هر 6ثانیه یک نفر در اثر سوانح رانندگی جان خود را از دست می‌دهد و از هر 10 نفر کشته سوانح رانندگی 9 نفر از کشورهای درحال توسعه هستند درحالی‌که تعداد خودرو کمتری هم در کشورهای درحال توسعه تردد می‌کند.»
به گفته آخوندی، «در ایران سالانه 18‌هزار نفر بر اثر سوانح رانندگی جان خود را از دست می‌دهند و 300‌هزار نفر مصدوم می‌شوند که 43‌درصد این تلفات مربوط به جوانان بین 21 تا 40‌سال است و از هر 9 کشته سوانح رانندگی در ایران 7 نفر مردان‌اند.»     
به گفته وزیر راه و شهرسازی، حدود 45‌درصد جان‌باختگان سوانح رانندگی، موتورسواران یا عابران پیاده‌اند و یک سوم کشته‌شدگان هم تحصیلاتشان زیردیپلم است: «در حال حاضر 20‌میلیون نفر در کشور رانندگی می‌کنند، تا 10‌سال آینده تعداد کاربران وسایل نقلیه افزایش قابل توجهی می‌یابد.»
آخوندی با بیان این‌که فرهنگ‌سازی بر کاهش سوانح رانندگی موثر است، گفت: «جامعه باید تصمیم بگیرد سالم‌تر و ایمن‌تر زندگی کند تا فرهنگ رانندگی به فرهنگ ملی تبدیل و به موضوع پیشگیری توجه شود و نباید سانحه‌دیدگان و معلولان تصادفات رانندگی را فراموش کنیم. هر شخصی که بر ناوگان حمل‌ونقل عمومی جاده‌ای سوار شود اعم از آن‌که بلیت داشته یا نداشته باشد باید مشمول بیمه ‌شود.»
انتقاد وزیر بهداشت
از نقش منفی راه‌ها در افزایش تلفات رانندگی
 حسن قاضی‌زاده ‌هاشمی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یکی دیگر از سخنرانان مراسم یادبود قربانیان حوادث رانندگی بود. او گفت که طبیعی است که بعد از تصادف، کار درمانی قربانیان به‌عهده وزارت بهداشت است ولی این افراد دچار مشکلات فراوانی‌اند: «معلولان تحت پوشش بهزیستی 45‌هزار تومان مستمری دریافت می‌کنند درحالی‌که قطعا این رقم برای درمان کسانی که معلول هم نیستند کافی نیست چه برسد به این‌که فرد معلول باشد. ولی حتما محدودیت‌هایی هم در کشور وجود دارد.»
او گفت باید تلاش کنیم تا تصادف نکنیم و از خدا هم بخواهیم که معلول نشویم: «از طرف دیگر مردم باید فرهنگ رانندگی‌شان را تغییر دهند. راننده باید حواسش باشد که سرنشینان هم حق حیات دارند. 45‌درصد حوادث رانندگی ما مربوط به عابران پیاده است، حدود 22‌درصد موتورسواران و بعد از آن هم دوچرخه‌سواران.»
او ادامه داد: «ما باید قبول کنیم که فرهنگ رانندگی ما خوب نیست و خیلی از حوادثی که پیش می‌آید عمدتا به دلیل بی‌توجهی است. درباره اورژانس فاصله ما با استانداردها خیلی زیاد است. نیروی انسانی کارآمد و به اندازه کافی کم داریم، تعداد پایگاه‌ها کم است، تعداد آمبولانس‌ها با تعداد موردنیاز فاصله زیادی دارد. امداد هوایی یا آمبولانس‌های هوایی باید افزایش پیدا کنند. ما باید حتما در مناطق ساحلی امداد داشته باشیم. سه‌هزار دستگاه آمبولانس، دو‌هزار پایگاه و دو‌هزار و 570بیمارستان در کشور داریم که 50‌درصد از نیاز کشور است. ضمن آن‌که دستگاه‌ها با یکدیگر همدل و همراه هم نیستند. باید کمک شود تا ظرف سه، چهارسال ناوگان اورژانس کشور را بازسازی کنیم.»
وزیربهداشت با انتقاد از وضع فرهنگ و وضع راه‌ها گفت:  «سومین علت مرگ‌ومیر در کشور ناشی از سوانح رانندگی است. اغلب این کشته‌شدگان را جوانان 15 تا 30‌سال تشکیل می‌دهند، پس باید برای فرهنگ‌سازی به هر دو وجه این موضوع توجه کرد زیرا واقعیت این است که ما بیشتر از خوبی‌ها صحبت می‌کنیم. رودربایستی کشور را بیچاره کرده است، اگر صنعت ما مشکل دارد باید بگوییم یا اگر فرهنگ مردم هم نیاز به تغییر دارد که حتما هم دارد باید در این زمینه صحبت شود. نباید همیشه از پیشینیان تعریف کنیم اما در یک مسافرت در آخر هفته ساعت‌ها در صف‌های ترافیک جاده بمانیم. وزارت بهداشت خودش معلول است؛ معلول صنعت و جاده‌ها و راه‌ها و عقب‌ماندگی‌های گذشته.»
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ادامه داد: «گاهی می‌بینیم که ماشین‌های لوکس و افراد تحصیلکرده هم در شمال تهران به‌دلیل رانندگی‌های بد تصادف می‌کنند پس فقط موضوع تحصیلات نیست بلکه مشکل مردم فرهنگ است.»
تعداد کشته‌های ترافیکی در ایران
 50‌درصد بیشتر از میانگین جهانی
 رئیس هیات‌مدیره جمعیت حمایت از قربانیان راه‌های کشور یکی دیگر از سخنرانان این مراسم بود. او با بیان این‌که در 10‌سال اخیر تعداد تلفات حوادث رانندگی در جاده‌ها از 27‌هزار به 18‌هزار نفر کاهش یافته است، گفت:  «تعداد کشته‌های رانندگی در ایران 50‌درصد بیشتر از میانگین جهانی است درحالی‌که یک‌درصد جمعیت دنیا مربوط به ایران است، 1.5‌درصد شبکه کشته‌های بین‌المللی راه‌ها را به خود اختصاص داده‌ایم.»
بخارایی ادامه داد:  «ایمنی همراه با عزم ملی سرلوحه کار جمعیت حمایت از قربانیان راه‌ها قرار دارد و توسعه فعالیت‌های خود را برمبنای گسترش واحدهای استانی این جمعیت بنا گذاشته‌ایم.»
محبوبه خلوق، عضو جمعیت حمایت از قربانیان راه‌های کشور و رئیس کمیسیون فرهنگی- اجتماعی WDO هم که خود معلول ضایعه نخاعی است در ادامه این مراسم گفت: « یکی از مسائل بسیار مهم تمام انسان‌ها پیشگیری است و این درحالی است که متاسفانه ایران در بحث پیشگیری کاری نمی‌کند. ما در ایران عادت کرده‌ایم که مشکلی پیش بیاید و بعد دنبال درمان آن می‌گردیم. هرچند در چندسال گذشته اقدامات مناسبی در سازمان بهزیستی برای موضوع پیشگیری از حوادث انجام شده است اما هنوز هم بسیاری از نهادها از کنار وظایفشان رد می‌شوند و شانه خالی می‌کنند. همه ما باید بدانیم که فاصله بین سلامت و معلولیت کسری از ثانیه است؛ یک لحظه بی‌حوصلگی، یک عمر مشکل پیش می‌آورد. اولین مشکل معلولان و افراد ضایعه نخاعی، مناسب نبودن خیابان‌ها برای رفت و آمد آنهاست. بسیاری از معلولان ما نمی‌توانند به این دلیل وارد جامعه شوند، درس بخوانند  و...»
او ادامه داد: «معلولان بزرگترین اقلیت در جهان هستند چرا که درحال حاضر بیش از یک‌میلیارد نفر در جهان دچار معلولیتند. خواسته ما معلولان از مسئولان کشور این است که در برنامه‌ریزی‌ها ما را هم ببینند چرا که اگر آنها ما را ببینند، دیگر شهر نامناسب نخواهیم داشت. ما همین‌جا از مسئولان درخواست می‌کنیم که کمیته‌ای تشکیل شود تا مطالبات قربانیان حوادث پیگیری  شود.»
به گفته او، اصلاحیه قانون جامع حمایت از حقوق معلولان، مدت‌هاست در کمیسیون اجتماعی مجلس معطل مانده و این نشان می‌دهد که درباره معلولان دغدغه‌ای در میان مسئولان وجود ندارد.
در آسایشگاه کهریزک بیش از 50 نفر از قربانیان حوادث رانندگی به صورت شبانه‌روزی نگهداری می‌شوند و 120 نفر هم به صورت نگهداری در خانه، تحت نظارت این آسایشگاهند.
درصد بالایی از قربانیان سوانح رانندگی
 اقشار کم‌درآمد  هستند
 سعید معیدفر، جامعه‌شناس و مشاور وزیر راه و شهرسازی هم در این مراسم گفت: «اغلب حادثه‌دیدگان سوانح رانندگی جزو خانواده‌های محروم از نظر اقتصادی و اجتماعی هستند که پس از این حادثه فقر آنها افزایش یافته و آسیب‌های اجتماعی گسترش می‌یابد.»
او ادامه داد: «حادثه‌دیدگان سوانح رانندگی، اغلب مورد غفلت واقع می‌شوند، درحالی‌که چنین ضایعاتی آسیب‌های فراوانی برای کشور دارد و هزینه‌ها را افزایش می‌دهد. اغلب حادثه‌دیدگان سوانح رانندگی از خانواده‌های محروم از نظر اقتصادی و اجتماعی هستند که پس از بروز چنین مشکلاتی برای آنها فقر خانواده بیشتر شده و آسیب‌های اجتماعی گسترش می‌یابد.»
مشاور وزیر راه و شهرسازی گفت: «همگام با تلاش جهانی برای کاهش سوانح رانندگی لازم است ما نیز سهمی در این زمینه داشته باشیم. در این راستا، از 14تا 25 آبان ماه به‌عنوان دهه ایمنی راه‌ها از سوی کارگروه اجتماعی و فرهنگی کمیسیون ایمنی راه‌ها نامگذاری شد تا ما نیز سهمی در کاهش تلفات رانندگی دنیا داشته باشیم. لازم است به سهم خود در کاهش سوانح رانندگی واقف باشیم و بدانیم هر شخص خود برای کاهش سوانح رانندگی مسئولیت دارد.»