آشفتگی وحشتناکی توسط بمب‌های خوشه‌ای فرانسوی‌ها در خطوط اتریشی‌ها ایجاد شده بود. بمب‌هایی که بُرد بسیار زیادی داشتند، تپه‌ها را با مرده‌ها پوشاندند و حتی به اردوگاه‌های دوردست ارتش آلمان تلفات زیادی وارد آوردند، اما اگر هم اتریشی‌ها زمین را از دست می‌دادند تنها قدم به قدم بود و آنها خیلی زود تعرض و تهاجم را از سرگرفتند. پی‌درپی تجدیدقوا می‌کردند و گردهم می‌آمدند، اما بار دیگر از هم پراکنده و متفرق می‌شدند.
وزش باد در دشت، هاله‌ای از گردوغبار جاده‌ها را در هوا ایجاد و ابرهای متراکمی تولید کرده بود که باعث تاریکی و تیرگی هوا و مانع دید سربازان در حال جنگ می‌شد. گهگاهی زدوخورد در بعضی جاها برای مدتی متوقف می‌شد، اما با نیروی بیشتری از سرگرفته می‌شد. رخنه‌هایی که با حملات طاقت‌فرسا و کوبنده فرانسوی‌ها در خطوط اتریشی‌ها ایجاد شده بود، بلافاصله با ذخیره‌های تازه‌نفس پر می‌شد. در هر گوشه‌ای از میدان جنگ، طبل‌ها و شیپورهای جنگ نواخته می‌شد.
نیروی حفاظتی تنها با تعداد کمی از پیاده‌نظام و سربازان خط‌مقدم، شجاعت تحسین‌برانگیزی از خود نشان داد. زو‌آوها (Zouaves) با سرنیزه‌هایشان مانند حیوانات‌وحشی با فریادهای خشم‌آلود به جلو هجوم می‌بردند.
ادامه دارد...
کتاب «خاطرات سولفرینو» نوشته هانری دونان است که به زبان‌های گوناگون ترجمه و تجدید چاپ شده است. کتابی که از سال 1862میلادی اسباب برپایی نهضتی جهانی را فراهم آورد، 189 جمعیت ملی صلیب‌سرخ و هلال‌احمر در سراسر جهان با میلیون‌ها عضو بر مبنای اصول بشردوستانه آن به‌وجود آمده است. در ایران، محمد‌ابراهیم توکلی‌کارشک این کتاب را ترجمه کرد و از سوی نشر آژند در سبزوار منتشر شد.